Đông Nam Á đang mất dần lợi thế chi phí thấp vì tăng lương?

Mức lương tối thiểu ở Đông Nam Á đang tăng mạnh khi các chính phủ cố gắng làm hài lòng công chúng, nhưng xu hướng có thể làm chậm đầu tư nước ngoài khi khu vực mất lợi thế như một trung tâm sản xuất giá rẻ.

Tại Campuchia, nơi ngành công nghiệp dệt chiếm 60% lượng xuất khẩu, nhà sản xuất tóc giả Nhật Bản Artnature đã bán một nhà máy năm ngoái cho một doanh nghiệp Hồng Kông, chỉ ba năm sau khi thiết lập nó. Chi phí lao động gia tăng là một yếu tố trong quyết định.

Mức lương tối thiểu hàng tháng của chính phủ, thường áp dụng cho các công việc may là 170 USD trong năm nay, tăng 11,1% so với năm ngoái và gần gấp ba lần mức năm 2012. 

Chính phủ của Thủ tướng Hunsen đang có kế hoạch sẽ tiếp tục nâng lương tối thiểu cho người lao động nhằm nhận được sự ủng hộ của dân chúng.

Trong tháng 3.2018, ông Hun tuyên bố rằng lương tối thiểu hàng tháng của người lao động sẽ lên mức 250USD/tháng vào năm 2023. Mức lương tối thiểu này như vậy sẽ cao bằng mức trần lương tối thiểu tại Malaysia, một nền kinh tế trong Đông Nam Á có trình độ phát triển cao hơn Campuchia rất nhiều. 

Tại Myanmar, mức lương tối thiểu đã tăng 33% tính từ tháng 5.2018 lên mức khoảng 3USD/8 giờ làm việc mỗi ngày. Mức lương lao động chiếm khoảng từ 70% đến 80% chi phí thuê ngoài các sản phẩm may mắn của các hãng thời trang nước ngoài. 

Cho đến nay, khoảng 10 trong tổng số 550 nhà máy dệt may tại nước này đã đóng cửa bởi lý do chi phí lao động tăng cao, theo khẳng định của chủ tịch Hiệp hội dệt may Myanmar, ông Myint Soe.

Khi mà đảng của bà Aung San Suu Kyi chuẩn bị tham gia tổng tuyển cử vào năm 2020, chính phủ Myanmar đã cố gắng để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân theo một cách khá mạnh tay. 

Ông Myint không khỏi lo lắng về tình trạng năng suất lao động thấp tại các nhà máy, ông cảnh báo rằng việc tăng lương liên tục sẽ chỉ khiến cho khả năng cạnh tranh của Myanmar trong ngành sản xuất trở nên kém đi.

Mức lương tối thiểu tăng lên giúp tăng sức mua cho người tiêu dùng, thế nhưng việc tăng lương vượt quá tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế và giá cả sẽ chỉ khiến cho lợi nhuận của doanh nghiệp hoạt động tại các nước này ngày một yếu đi, doanh nghiệp vì vậy sẽ trở nên ngại đầu tư.

"Tiền lương đang tăng lên trong khi cải thiện năng suất đang bị bỏ quên", Shinsuke Goto của Trust Venture Partners, một công ty giúp các doanh nghiệp thành lập cửa hàng ở Myanmar cho biết.

Một số quốc gia trong khu vực đã tìm kiếm để giữ cho tăng trưởng trả tiền phù hợp với xu hướng năng suất. Việt Nam đã thấy xuất khẩu của mình vượt qua Indonesia trong năm 2015 khi nó phát triển thành một trung tâm sản xuất toàn cầu. Mức lương tối thiểu đã tăng hơn gấp đôi kể từ năm 2011 và tăng gấp đôi con số mỗi năm cho đến năm 2016, làm xói mòn lợi thế chi phí của đất nước so với các đối thủ như Trung Quốc. Nhưng tốc độ đã chậm lại, với mức tăng dự kiến ​​cho năm tới là 5,3%.

Khi lãi suất tăng ở Mỹ làm suy yếu tiền tệ kinh tế mới nổi, người dân ở các nước phụ thuộc vào nhập khẩu như Myanmar đang yêu cầu trả lương cao hơn để đối phó với chi phí gia tăng của hàng hóa hàng ngày.

Lào, một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới, phải đối mặt với một tình huống tương tự. Quốc gia này đã tăng mức lương tối thiểu 22% lên khoảng 130 USD/ tháng trong năm nay, gấp ba lần mức năm 2012, khi đồng tiền yếu hơn đẩy giá các sản phẩm nhập khẩu tăng lên. Mặc dù Lào dưới sự cai trị của một đảng, chính phủ vẫn muốn giữ cho công chúng hạnh phúc, cũng như ngăn cản công nhân di cư đến các quốc gia có mức lương cao hơn.

Malaysia sẽ tăng lương tối thiểu trên toàn quốc vào tháng 1.2019, giữ lời hứa chiến dịch của Thủ tướng Mahathir Mohamad. Nếu chính phủ tuân theo kế hoạch đặt ra trong tuyên bố của liên minh cầm quyền, mức lương sẽ tăng 43% trong vòng 5 năm.

Koji Kobayashi thuộc Viện nghiên cứu Mizuho cho biết: “Đầu tư vào các lĩnh vực phụ thuộc vào nguồn lực, lao động sẽ dần dần ngừng hoạt động”.

Nguồn Nikkei Asian Review