Mỹ vung tiền cho vay để giành ảnh hưởng với Trung Quốc

Thay đổi chiến lược của chính quyền Trump

Tổng thống Donald Trump đang tìm cách chống lại ảnh hưởng địa chính trị ngày càng tăng của Trung Quốc bằng cách sẽ mở rộng một khoản viện trợ nước ngoài lớn để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng ở châu Phi, châu Á và châu Mỹ.

Với chút phô trương, ông Trump đã ký một dự luật cách đây hơn một tuần để tạo ra một cơ quan viện trợ nước ngoài mới, Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Mỹ (US-IDFC) và cho phép cấp 60 tỷ USD tiền vay, bảo lãnh vay và bảo hiểm cho các công ty sẵn sàng làm kinh doanh ở các nước đang phát triển.

Động thái này là một sự đảo ngược đáng kể với ông Trump, người đã chỉ trích mạnh mẽ viện trợ nước ngoài từ những khoảnh khắc mở đầu của chiến dịch tranh cử tổng thống của ông vào năm 2015.

Kể từ khi trở thành tổng thống, ông Trump đã đề xuất cắt giảm 3 tỷ USD để hỗ trợ ở nước ngoài, cắt giảm quỹ của Tổng công ty Đầu tư Tư nhân (OPIC) và thực hiện các bước để kiềm chế Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ, cơ quan Bộ Ngoại giao phân phối 22,7 tỷ USD/năm tiền tài trợ trên toàn thế giới.

Sự thay đổi của tổng thống sang ủng hộ viện trợ nước ngoài không gì ngoài một mong muốn để ngăn chặn kế hoạch của Bắc Kinh nhằm thống trị kinh tế, công nghệ và chính trị. Trung Quốc đã dành gần 5 năm để lập kế hoạch để có được ảnh hưởng toàn cầu lớn hơn bằng cách tài trợ cho các dự án lớn trên khắp châu Á, Đông Âu và châu Phi. Bây giờ, ông Trump muốn dùng tiền đấu tiền.

Nỗ lực này là một phần trong nỗ lực của chính quyền Trump nhằm ngăn chặn sự thống trị kinh tế và chính trị của Trung Quốc. Ông Trump đã áp đặt thuế quan trị giá 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vì những điều mà ông nói rằng đưa các công ty Mỹ vào thế bất lợi. Tuần trước, chính quyền của ông đã vạch ra kế hoạch ngăn chặn việc mở rộng đầu tư nước ngoài tại Mỹ, nhằm mục đích chủ yếu làm cho Trung Quốc khó tiếp cận với công nghệ và bí mật thương mại của Mỹ hơn.

Và chính quyền cho biết tuần trước rằng nó sẽ hạn chế xuất khẩu công nghệ hạt nhân dân sự sang Trung Quốc.

Hai chính đảng lớn nhất tại Mỹ đã thúc đẩy viện trợ nước ngoài, bắt đầu dưới chính quyền Obama, nhưng nó được xem một phương tiện cạnh tranh với “Sáng kiến Một Vành đai và Một Con đường” của Trung Quốc, vốn có mục tiêu phân phối 1.000 tỷ USD viện trợ xây dựng và đầu tư cho hơn 100 quốc gia.

Các khoản đầu tư lớn nhất của Trung Quốc được nhắm mục tiêu đến các quốc gia như Pakistan và Nigeria, với mục tiêu mở rộng quyền lực địa chính trị của Bắc Kinh và tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên như khoáng sản và dầu mỏ.

Nhưng Trung Quốc cũng chi tiêu hàng tỉ USD cho các dự án ở các quốc gia nhỏ hơn, mà ít có khả năng chuyển hóa các khoản đầu tư đó thành lợi nhuận chính trị hoặc tiền tệ. Tháng trước, Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết Trung Quốc sẽ hỗ trợ tài chính 60 tỷ USD cho châu Phi, bao gồm các hạn mức tín dụng, trợ cấp và tài trợ đầu tư.

Các khoản đầu tư đã làm dấy lên lo ngại rằng các quốc gia nghèo và mới nổi như Djibouti và Sri Lanka có thể ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc.

“Trung Quốc sẳn sàng xây dựng những thứ không ai muốn xây dựng - đường sắt giữa các nước châu Phi ghét nhau, đường xá ở địa hình xấu, các nhà máy điện vốn sẽ không bao giờ kiếm được tiền”, một học giả thường trú tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, nghiên cứu các nền kinh tế Trung Quốc và Ấn Độ, nhận định.

"Nếu một quốc gia không thể trả tiền, họ sẽ lấy tài sản mà họ muốn", ông nói thêm. “Nhưng họ không đặt bẫy nợ. Đây là về việc mở rộng phạm vi của họ và thực hiện sức mạnh thụ động”.

"Sáng kiến ​​của Mỹ ít tham vọng hơn nhiều. Nhưng nó cho phép chúng tôi có thể cạnh tranh”, Tom Hart, Giám đốc Điều hành của ONE America ở Bắc Mỹ, cho biết tổ chức phi lợi nhuận phát triển mà nhạc sĩ Bono đã giúp tìm ra.

Đầu tư không chỉ vì lợi nhuận

Cơ quan mới sẽ thay thế Tổng công ty Đầu tư tư nhân ở nước ngoài (OPIC), thành lập năm 1971 như một cơ sở cho vay để khuyến khích các công ty Mỹ đầu tư vào các nước đang phát triển và sẽ tăng gấp đôi khả năng cho vay tổng thể của mình. Cơ quan mới sẽ cung cấp các khoản vay, bảo lãnh vay vốn và bảo hiểm rủi ro chính trị cho các công ty sẵn sàng tham gia đánh bạc đầu tư vào các nước đang phát triển.

Trước đó, O.P.I.C. đã kiếm được hàng triệu USD mỗi năm cho Bộ Tài chính, và đó là kết quả của một chiến lược đầu tư thận trọng bao gồm các khoản vay cho các tập đoàn Mỹ cho các dự án rủi ro tương đối thấp.

Thượng nghị sĩ Bob Corker, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, nhấn mạnh rằng sáng kiến ​​đại diện cho một sự thay đổi chiến lược. Ông Trump dường như biết rằng các dự đoán về sức mạnh quân sự một mình sẽ không đủ để cạnh tranh với Trung Quốc và lúc này cần đến "vũ khí" khác.

"Chúng tôi đang thấy những gì Trung Quốc đang làm trên khắp châu Phi và Nam Mỹ, đặc biệt là Venezuela, và mọi người đang thức tỉnh và nhận ra rằng chúng tôi phải có sự tham gia với các quốc gia, chứ không chỉ làm vì lợi tức đầu tư, mà còn thay đổi họ sang các cách tiếp cận dựa trên thị trường”, ông Corker, một Nghị sĩ đảng Cộng hòa Tennessee, nhận định

Chìa khóa cho sự thành công của quỹ mới là tạo ra một hệ thống mới sẽ cân nhắc đầu tư để đạt được kinh tế và chính trị tối đa, đảm bảo ràng sẽ giảm thiểu được tham nhũng và quản lý kém, một vấn đề đã cản trở Đầu tư của Trung Quốc tại Malaysia và các nơi khác.

Nguồn New York Times