Vì sao Mỹ - Trung ngưng leo thang chiến tranh thương mại?

Hai bên tỏ ra thực dụng

Bữa ăn tối quan trọng và rất được mong đợi giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình đã kết thúc trong những tiếng vỗ tay của cả hai bên, cùng một thỏa thuận ngưng leo thang thương mại trong 3 ba tháng giữa hai siêu cường. Mỹ đồng ý trì hoãn việc tăng thuế theo kế hoạch vào ngày 1 tháng 1 và giữ mức thuế suất hiện tại ở mức 10% trong 90 ngày nữa để đổi lấy việc Trung Quốc mua nhiều hàng hóa Mỹ hơn.

Thỏa thuận này cho cả hai nhà lãnh đạo một quãng thời gian "thư giãn" khi họ đối mặt với sụt giảm thị trường chứng khoán và dấu hiệu cảnh báo về kinh tế, và có khả năng sẽ dẫn đến đợt tăng điểm ngắn trên thị trường trong những ngày tới. Dù vậy, hai bên đã không thể đạt được tiến bộ cụ thể về những bất đồng cơ bản và các vấn đề cốt lõi chia rẽ 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Dù vậy, Hội nghị thượng đỉnh đã chỉ ra rằng cả hai bên có thể thực dụng khi cần thiết. Ông Tập có thêm ít nhất ba tháng trước khi mức thuế mà Mỹ đang áp lên 200 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc tăng lên 25%, cho phép các nhà làm chính sách của Trung Quốc thêm thời gian hơn để cải thiện tăng trưởng đang chậm lại.

Ông Trump đã được phía Trung Quốc hứa mua nhiều hàng nông nghiệp, năng lượng và hàng hóa công nghiệp hơn trong khi vẫn duy trì việc áp thuế để gây áp lực lên ông Tập phải nhượng bộ nhiều hơn về các vấn đề cải cách cơ cấu.

Lợi ích của thỏa thuận đình chiến thương mại 

Khi mà năm cũ chỉ còn 1 tháng nữa là kết thúc, đình chiến thương mại có thể giúp thị trường chứng khoán cả ở Mỹ và Trung Quốc tăng điểm.

"Cả hai nhà lãnh đạo muốn thị trường tăng điểm khi mùa Noel đến gần," bà Junheng Li, người sáng lập của công ty nghiên cứu Trung Quốc JL Warren Capital nói với Bloomberg. "Và khi tháng 2 đến chúng ta có thể bắt đầu lo lắng một lần nữa."

Điểm mấu chốt là như Michael Pillsbury, một thành viên cao cấp tại Viện Hudson, nhận định: "Cả hai bên đều không đạt được những yêu sách lớn nhất của mình, và đây cũng không phải là lần đầu tiên trong quan hệ Mỹ-Trung Quốc mà cả hai bên tuyên bố chiến thắng. Cả hai bên muốn tránh trường hợp xấu nhất”.

Ngoài thị trường tài chính, một bộ phận hưởng lợi trực tiếp từ việc "đình chiến" là cộng đồng doanh nghiệp Mỹ cũng như nông dân Mỹ, đặc biệt là nông dân trồng đậu nành ở các bang ông Trump cần phải giành chiến thắng để tái đắc cử vào năm 2020.

Bất đồng vẫn còn sâu sắc

Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất và mấu chốt của mối quan ngại của ông Trump với Trung Quốc được tìm thấy trong báo cáo 53 trang do Đại diện Thương mại Robert Lighthizer đưa ra  khoảng 10 ngày trước cuộc họp giữa 2 nhà lãnh đạo.

Nó cáo buộc Trung Quốc tiếp tục một chiến dịch do nhà nước hậu thuẫn để ăn cắp công nghệ và sở hữu trí tuệ, đánh giá thấp động thái giảm bớt các hạn chế đầu tư nước ngoài và nâng báo động về chính sách "Made in China 2025" của Trung Quốc nhằm đi đầu thế giới trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo và robot.

→Mỹ-Trung đạt thỏa thuận ngừng leo thang chiến tranh thương mại

Trong khi đó, Trung Quốc cũng khó lòng từ bỏ việc chính phủ hỗ trợ cho các công ty trong chiến lược Made in China các ngành công nghiệp vìn lo ngại rằng sẽ làm suy yếu triển vọng kinh tế trong tương lai của Trung Quốc.

Điểm mấu chốt là bất chấp việc tán dương thỏa thuận mới đạt được, khác biệt giữa 2 bên vẫn là rất lớn khiến họ khó tìm ra một giải pháp lâu dài trừ khi một trong hai bên hoặc ông Trump hoặc ông Tập xuống nước và nhưng không ai sẵn sàng làm như thế. Tuy nhiên, do những rủi ro mới phát sinh cho nền kinh tế toàn cầu, hai nhà lãnh đạo đã có chút nhún nhường đủ để không bên nào giành chiến thắng.