Kiếm nhiều tiền có thực sự khiến ta hạnh phúc hơn?

Trong một cuộc thăm dò của Gallup (công ty tư vấn và phân tích của Mỹ) vào năm ngoái, 10% cư dân ở các quốc gia có GDP cao đã cho điểm trung bình về tình hình cuộc sống của họ là 7/10, so với chỉ 4/10 ở những người thuộc nhóm 10% dưới cùng. 

Nhưng thu nhập cá nhân tạo ra sự khác biệt gì? Một báo cáo gần đây của ông Matthew Killingsworth tại Đại học California, phát hiện ra rằng hạnh phúc tiếp tục gia tăng ngay cả khi thu nhập tăng. Thứ nhất, bạn càng muốn có nhiều hạnh phúc thì càng phải trả giá đắt. Và thứ hai, tiền gần như không quan trọng bằng các yếu tố khác.

Kiếm nhiều tiền hơn có dẫn đến hạnh phúc hơn không? Đây là một trong những câu hỏi lâu dài nhất trong khoa học về con người phúc lợi, liên quan đến việc cá nhân đánh đổi giữa thu nhập và các mục tiêu cuộc sống khác, người sử dụng lao động xác định mức lương cho người lao động và các thể chế ảnh hưởng đến chính sách kinh tế.

Liệu thu nhập có ngừng vượt quá ngưỡng khiêm tốn nào đó không, hay là thu nhập cao hơn liên quan đến hạnh phúc lớn hơn trên toàn mức thu nhập?

Câu hỏi thứ hai liên quan đến mức độ thu nhập nào ảnh hưởng cụ thể đến các khía cạnh nhất định của hạnh phúc: Thu nhập có ảnh hưởng chủ yếu đến đánh giá của mọi người về cuộc sống (đánh giá hạnh phúc), hoặc nó cũng ảnh hưởng đến cách mọi người cảm nhận những khoảnh khắc hàng ngày của cuộc đời họ (thông qua phúc lợi)?

Vào năm 2010, nghiên cứu của hai chuyên gia Daniel Kahneman và Angus Deaton, cả hai đều thuộc Đại học Princeton, nhận thấy rằng hạnh phúc, được đo bằng nhận thức của chính con người về tình cảm hạnh phúc của họ, chững lại khi thu nhập hàng năm đạt khoảng 75.000 USD (hay 90.000 USD ngày nay). 

Mặt khác, các đối tượng nghiên cứu của ông Killingsworth hầu hết trở nên hạnh phúc hơn khi họ kiếm được nhiều tiền hơn. Lợi ích là những đồng tiền tiếp theo mà một người kiếm được sẽ khiến họ cổ vũ ít hơn một chút so với đồng cuối cùng. 

Hệ số hài lòng tăng theo thu nhập. Ảnh: The Economist.

Sự khác biệt trung bình về mức độ hài lòng trong cuộc sống giữa người kiếm được 40.000 USD và 80.000 USD cũng giống như sự khác biệt giữa người kiếm được 80.000 USD và 160.000 USD. Chỉ có một tỉ lệ nhỏ của sự thay đổi tổng thể về hạnh phúc được giải thích bởi sự khác biệt về thu nhập. 

Cuộc sống còn nhiều điều hơn là tiền bạc. Ảnh: TL.

Nghiên cứu trước đây đã phát hiện ra rằng sức khỏe, tôn giáo, việc làm và gia đình đều quan trọng. Nói cách khác, cuộc sống còn nhiều điều hơn là tiền bạc.

Một phần lý giải cho sự khác biệt giữa nghiên cứu mới và nghiên cứu cũ nằm ở phương pháp luận. Nghiên cứu trước đó yêu cầu những người tham gia nghĩ lại những ngày của họ và nhớ lại cảm giác của họ. Ngược lại, các đối tượng của ông Killingsworth nhận được cảnh báo trên điện thoại thông minh của họ yêu cầu họ đánh giá tâm trạng hiện tại và mức độ hài lòng trong cuộc sống của họ. 

Với sự trợ giúp của điện thoại thông minh, ông Killingsworth đã có thể thu thập báo cáo thời gian thực từ 33.391 người trưởng thành có việc làm ở Mỹ và nhận thấy rằng cả 2 thước đo về hạnh phúc đều không khác nhau, có khả năng tăng vô hạn theo thu nhập. 

Ông Killingsworth sử dụng quy mô chi tiết hơn và khảo sát từng đối tượng thường xuyên hơn so với nghiên cứu trước đây. Điều đó có khả năng tạo ra dữ liệu chính xác hơn. 

"Khi bạn có nhiều tiền hơn, bạn có nhiều lựa chọn hơn về cách sống cuộc sống của mình. Điều này thể hiện rất rõ trong đại dịch. Những người sống bằng tiền lương khi mất việc có thể cần phải làm công việc hiện có đầu tiên để duy trì cuộc sống, ngay cả khi đó là điều họ không thích. Những người có khả năng tài chính tốt hơn có thể chờ đợi một thứ phù hợp hơn. Trong mọi quyết định lớn nhỏ, có nhiều tiền hơn mang lại cho một người nhiều lựa chọn hơn và cảm giác tự chủ hơn", ông Killingsworth nhận định. 

Nghiên cứu đưa ra 2 bài học cho các chính trị gia muốn cải thiện tâm trạng của con gười. Đầu tiên, giúp đỡ những người nghèo nhất là một món hời. Theo thuật ngữ hạnh phúc, một USD đi xa hơn đối với một người kiếm được 20.000 USD một năm so với một người kiếm trên 40.000 USD. 

Thứ hai, tăng trưởng kinh tế, được coi là thước đo tiến bộ, là quan trọng, miễn là nó không phải trả giá bằng các thước đo khác về hạnh phúc. Hạnh phúc phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng một tương lai thịnh vượng hơn có lẽ cũng là một tương lai mãn nguyện hơn.

Có thể bạn quan tâm:

► Bí quyết giúp người Nhật có tuổi thọ cao nhất thế giới