Maseco bền với điện tử, đất và nông sản

Trong ký ức của ông Nguyễn Xuân Hàn, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Maseco thì năm 2010 thật sự là một thời điểm khó phai. Ông nhớ lại khi đó, lúc Maseco nhận Huân chương lao động hạng Nhì của Nhà nước Việt Nam thì có tin một khách hàng Nga sang thăm nhà máy sản xuất nông sản của ông ở Gia Lai. Sau đó, họ lại nhanh chóng đổi ý không đi lên nhà máy mà ký hợp đồng luôn và trả trước tiền hàng. Điều này rất hiếm khi xảy ra, nhất là với khách Nga. Công ty của ông từng xuất khẩu cà phê sang châu Âu, Mỹ, Trung Đông và thị trường Nga vốn rất khó khăn trong thanh toán. Trong xuất khẩu nông sản, Maseco xuất khẩu chủ yếu là tiêu và cà phê. Thương hiệu tiêu của công ty này được công nhận là “thương hiệu quốc gia” và đứng thứ 18 trong tốp 20 Thương hiệu vàng Thực phẩm Việt Nam 2014 với tên gọi Maseco Pepper. Nhưng người ta lại biết đến nhiều hơn Maseco qua sản phẩm đầu máy karaoke Arirang.

Nông sản và Bài toán cân đối ngoại tệ

Nếu như phải tìm một bài học thành công của mô hình Nhà nước chuyển đổi cổ phần thì Maseco có lẽ là một ví dụ. Lịch sử của công ty này gắn với xuất khẩu nông sản từ năm 1985, đến năm 1995, họ mới bắt đầu bước chân vào lĩnh vực sản xuất điện tử. Sau đó, thương hiệu đầu karaoke Ariang của Công ty này trở thành một cái tên nổi tiếng và trở thành “thương hiệu quốc gia năm 2014” , là một trong những sản phẩm chủ lực trong chiến lược kinh doanh của Maseco.

Maseco bắt đầu chuyển đổi mô hình sang cổ phần hoá 75% từ năm 2001, thời kỳ mà làn sóng tư nhân trỗi dậy và các cuộc cổ phần hóa trở nên nhiều hơn. Đến năm 2004, 25% phần vốn nhà nước còn lại cũng được thoái hết, Maseco như con nhộng “thoát xác” đón một tăng trưởng mới. Trước cổ phần hóa, doanh thu Maseco chỉ khoảng 300 tỉ đồng và lợi nhuận khoảng 3-4 tỉ đồng/năm. Đến năm 2014, doanh thu của Công ty đã đạt 1.652 tỉ đồng, lợi nhuận 95 tỉ đồng. Riêng giá trị xuất khẩu năm ngoái đã đạt 47 triệu USD. Dù Arirang khá nổi về mặt thương hiệu, ông Nguyễn Xuân Hàn, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Maseco vẫn cho biết, trong cơ cấu doanh thu của Công ty, xuất khẩu nông sản chiếm 61%. Trong khi đó, ngành điện tử đóng góp khoảng 38%. Và còn lại là doanh thu từ dịch vụ bất động sản.

Nói như ông Hàn, thì bài toán xuất khẩu cũng là chiến lược một mũi tên trúng hai đích. “Năm 2015, chúng tôi phải chuẩn bị cho một giai đoạn mới và cần nhiều ngoại tệ nên phải đẩy mạnh xuất khẩu. Vì nguồn ngoại tệ biến động liên tục nên chúng tôi dùng ngoại tệ trong xuất khẩu nông sản để cân đối cho sản xuất điện tử trong nước”, ông cho biết. Có thể nhìn thấy năm ngoái, Maseco xuất khẩu 47 triệu USD sản phẩm nông sản và nhập khẩu 30 triệu USD sản phẩm linh kiện điện tử. “Công ty để dành 15 triệu USD cho những trường hợp khẩn cấp dùng đến. Chẳng hạn thời gian tới, kim ngạch nhập khẩu điện tử tăng lên 40 triệu USD thì chúng tôi vẫn có thể cân đối nguồn ngoại tệ”, ông Hàn phân tích.

Ông Nguyễn Xuân Hàn, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Maseco - Ảnh: Bảo Trọng

Ngành hàng nông sản có chi phí nguyên vật liệu chiếm 90% cơ cấu giá thành, nên biến động giá cả sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến doanh thu và lợi nhuận. Để hạn chế bớt rủi ro, Công ty đã chuyển sang sản xuất các sản phẩm tiêu thành phẩm chất lượng cao có tỉ lệ chi phí nguyên vật liệu chỉ chiếm 50-60% cơ cấu giá thành.

Điện tử với quân bài tivi bình dân

Trong khi đó, ngành sản xuất hàng điện tử, chi phí nguyên vật liệu chiếm tỉ trọng khoảng 70% giá thành sản phẩm. Do vậy, sự biến động giá cả nguyên vật liệu cũng sẽ ảnh hưởng lớn đến doanh thu và lợi nhuận. Trước đây, 90% linh kiện điện tử của Maseco nguồn hàng nhập khẩu. Năm 2009, Công ty tự điều chỉnh tỉ lệ nhập khẩu còn dưới 50% và tăng sử dụng nguồn nguyên vật liệu sản xuất trong nước. Ở lĩnh vực đầu karaoke, theo ông Hàn, do công nghệ thay đổi chóng mặt nên thị trường không sợ bão hòa.  Vừa qua, Công ty đã đưa ra thị trường sản phẩm Karaoke thông minh (Smart K) được kết nối điều khiển trực tiếp trên các thiết bị di động thông minh (smartphone) hoặc máy tính bảng (tablet).

“Để giữ được vị trí trong ngành điện tử, Maseco chấp nhận đầu tư cho công nghệ và phần mềm, hằng năm bỏ ra hàng chục tỉ đồng để mua công nghệ chứ không mua sản phẩm có sẵn về lắp ráp, phân phối ra thị trường” ông Hàn nói.

Cũng ở mảng điện tử, cuối năm 2014, Maseco đưa tiếp sản phẩm tivi LED Ariang ra thị trường. Định vị ở phân khúc trung bình, ông Hàn đã chủ trương đưa sản phẩm tivi của Maseco phủ khắp tại thị trường nông thôn.

Thương hiệu đầu karaoke Arirang của Maseco đã nhận giải thưởng “Thương hiệu Quốc gia năm 2014” , là một trong những sản phẩm chủ lực trong chiến lược kinh doanh của Maseco.

Thực tế, thị trường tivi tại Việt Nam hiện chỉ có vài thương hiệu Samsung, Sony, Panasonic hay TCL. Theo đại diện Maseco, thương hiệu tivi Việt Nam chỉ cần chất lượng ngang bằng, giá cạnh tranh hơn và tập trung cho dịch vụ hậu mãi thật tốt thì chắc chắn sẽ có thể phát triển. Đến năm 2016, Maseco dự kiến sẽ tung ra thị trường sản phẩm tivi màn hình LCD. Dù vậy, ông cũng không chia sẻ nhiều hơn hiệu quả kinh doanh trong mảng tivi.

Maseco tỏ ra tự tin vào chiến lược sản xuất tivi cũng là có lý do. Năm 1994, lúc Maseco tham gia sản xuất đầu máy karaoke thì thị trường đã có sản phẩm của Hàn Quốc và Trung Quốc. Dù bị các đối thủ dùng tiềm lực tài chính “ép”, nhưng Maseco vẫn tìm được thị phần lớn nhờ len vào những góc nhỏ hơn như dịch vụ hậu mãi và chất lượng sản phẩm.

“Chúng tôi đã tính toán kỹ. Bỏ ra khoản đầu tư không quá nhiều để thử nghiệm sản xuất tivi là một chiến lược chắc chắn. Khoản đầu tư này dù thành công hay thất bại cũng không ảnh hưởng quá lớn đến tình hình tài chính của Công ty”, ông Hàn khẳng định.

Lợi nhuận hiệu quả từ bát động sản

Không chỉ có nông sản và điện tử, Maseco còn “hăng say” đầu tư bất động sản trong suốt chu kỳ lên ngôi của ngành này trong một thập kỷ qua. Trong vòng 10 năm, mảng này tuy không mang về doanh thu lớn trong tổng doanh thu Maseco, nhưng lợi nhuận đóng góp lại đạt kỳ vọng của công ty này. Doanh thu từ bất động sản của Công ty chỉ chiếm vài phần trăm nhưng lợi nhuận hằng năm lại đóng góp khoảng 20% (20 tỉ đồng).

5 năm qua, dù kinh tế không mấy khả quan nhưng hoạt động đầu tư cao ốc văn phòng cho thuê của Maseco vẫn có những tín hiệu khả quan. Nguyên do là bởi hầu hết mặt bằng của Công ty đều nằm ngay những vị trí đắc địa ở quận Phú Nhuận (TP.HCM), ví dụ như đường Nguyễn Văn Trỗi. “Hiện Công ty đang có 3 tòa nhà cho thuê và đang thực hiện một toà nhà nữa. Có thể chúng tôi sẽ mở rộng lĩnh vực trung tâm thương mại trong vài năm tới”, ông Hàn tiết lộ.

Ba chân kiềng của Maseco gồm nông sản, điện tử và bất động sản vận hành hiệu quả cùng nhờ yếu tố con người. Sau khi ra khỏi cơ chế doanh nghiệp nhà nước, Maseco lập tức thay đổi cách tính lương. Trước đây, một cán bộ trưởng phòng của Maseco có mức lương chỉ 2,5-3 triệu đồng/tháng. Nhưng nay, mức này đã vượt trên con số 1.600 USD/tháng. Có những chuyên viên giỏi lương có thể trên 2.000 USD/tháng. Ông Hàn cho rằng nhờ mức lương cao không kém các công ty nước ngoài nên Maseco mới có thể giữ chân người tài.

“Tôi là một trong những người thận trọng ở Maseco. Có thể thận trọng sẽ làm chậm quá trình phát triển, nhưng sẽ hạn chế được những rủi ro bất ngờ. Tuy nhiên, chúng tôi chỉ thận trọng ở giai đoạn nghiên cứu, đầu tư để trong trường hợp có rủi ro thì vẫn kiểm soát được. Một khi đã chắc chắn về con đường, chúng tôi sẽ dồn hết sức chạy nước rút để không mất thêm nhiều thời gian”, ông Hàn cho biết.

Thanh Hương