8 thách thức của xuất khẩu hải sản trong những tháng đầu năm

1. Thiếu vốn và khó tiếp cận vốn: Giai đoạn 5 tháng đầu năm 2012 là giai đoạn khó chung cho các doanh nghiệp thủy hải sản khi việc tiếp cận vốn và hạn mức vay bị thắt chặt khiến doanh nghiệp lâm vào khó khăn hoặc phải điều chỉnh lại cơ bản hoạt động sản xuất của doanh nghiệp.

2. Thiếu nguyên liệu hải sản cho chế biến xuất khẩu: Sản lượng khai thác tăng 5%, nhưng nguyên liệu cho sản xuất khẩu giảm do cơ cấu mặt hàng khai thác thay đổi, thêm vào đó là lượng nguyên liệu bị các doanh nghiệp Trung Quốc mua.

Lượng nguyên liệu nhập khẩu về làm nguyên liệu chế biến tiếp tục tăng hơn so với cùng kỳ 2011, với nguồn cung từ hơn 70 quốc gia (Ấn độ, Ecuado, Thái Lan, Myanma, Oman, Nhật ....) và tập trung ở các mặt hàng: cá ngừ, mực, bạch tuộc, tôm, cá hồi ... (giá trị nhập khẩu trung bình mỗi tháng khoảng 50 triệu USD).

3. Nhập khẩu nguyên liệu ngày càng khó hơn: Nguồn nguyên liệu nhập khẩu ngày càng hạn chế do chính sách cấm khai thác ở 1 số nước vào mùa sinh sản cũng như ảnh hưởng của sóng thần tại Nhật Bản, nguyên liệu nhập về phải kiểm phóng xạ. Thêm vào đó, việc cạnh tranh mua nguyên liệu với các nước trong khu vực (Thái Lan, Trung Quốc, Indonesia ...) ngày càng gia tăng ở các mặt hàng chính: cá ngừ, mực, bạch tuộc và tôm.

4. Vướng mắc khi xuất khẩu vào EU do nguồn nguyên liệu nhập khẩu từ cơ sở/tàu không có EU code.

5. Cạnh tranh không lành mạnh giữa các đơn vị xuất khẩu hải sản trong nước ngày càng tăng: Với số lượng đông đảo đơn vị tham gia xuất khẩu các mặt hàng từ biển, trong đó chủ yếu là đơn vị thương mại, tại mỗi nhóm ngành hàng (cá ngừ, mực, cá hố ...) các đơn vị xuất khẩu trong nước đã & đang có các cạnh tranh xấu về giá, về chất lượng và các hành vi phi thương mại khác ảnh hưởng không nhỏ tới hình ảnh & chất lượng sản phẩm các mặt hàng hải sản chủ lực của Việt Nam.

6. Chịu chung các khó khăn do chính sách bất cập (phí kiểm nghiệm để cấp HC, phí công đoàn 2%, phí môi trường bao PE, phí quản lý môi trường nước thải, phí kiểm dịch của TT04 ..v..v.).

Tuy nhiên, do yếu tố manh mún về lượng hàng và nguồn hàng của hải sản, cộng với đa số là doanh nghiệp vừa và nhỏ, nên các tác động của chính sách bất cập là lớn hơn cả so với các doanh nghiệp nhóm ngành hàng tôm & cá.

7. Giá cước vận tải biển tăng cao, và cao hơn các nước trong khu vực: Giá cước vận tải biển tăng hầu hết từ 1/3/2012 của các hãng tàu, với giá cước tăng đột biến từ 640 - 1200 USD/1 cont 20 feet, làm ảnh hưởng không nhỏ đến sức cạnh tranh của hàng thủy hải sản Việt Nam trên 2 thị trường chính là Châu Âu và Mỹ. Giá cước vận chuyển biển từ Việt Nam đang cao hơn Thái Lan và Philippin từ 10 – 15%.

8. Chi phí sản xuất đã tăng cao trong vòng 1 năm qua: Với mức tăng hầu hết 10 - 30% ở các hạng mục chi phí đầu vào: lương công nhân, điện, nước, xăng dầu, bao bì .....trong khi giá xuất khẩu thì không có mức tăng với tỷ lệ tương ứng, đã làm giảm không chỉ về tỷ suất lợi nhuận mà cơ bản là năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp thủy hải sản Việt Nam trên thị trường thế giới.

Nguồn Vasep