Đà Lạt bên dưới sương mù

Một công trình biên khảo nghiêm túc, cẩn trọng và đầy tình cảm được nhà văn Nguyễn Vĩnh Nguyên mang đến công chúng trong những ngày Đà Lạt đang trở thành vùng đất của cuộc giằng co giữa câu chuyện “đập đi xây lại” hay bảo tồn.

Với nhiều tác phẩm về Đà Lạt như Với Đà Lạt Ai Cũng Là Lữ Khách, Đà Lạt Một Thời Hương Xa và bây giờ là Đà Lạt Bên Dưới Sương Mù, sẽ không quá lời nếu gọi Nguyễn Vĩnh Nguyên là nhà văn của xứ sở mộng mơ. Sinh ra và lớn lên ở Ninh Thuận, Nguyễn Vĩnh Nguyên may mắn được sống và khám phá Đà Lạt suốt những năm đại học để rồi tình yêu của anh dành cho mảnh đất này cứ ngày một nhiều hơn. Có lẽ, đó là lý do dẫu đã chọn Sài Gòn làm đất lập nghiệp nhưng những sáng tác và công trình nghiên cứu của anh đều hướng về nơi này.

Khác với Đà Lạt Một Thời Hương Xa, tập du khảo văn hóa được vinh danh ở Giải thưởng sách hay 2017, Đà Lạt Bên Dưới Sương Mù là khảo cứu về những biến động lịch sử, con người cùng thời cuộc của vùng đất thuộc cao nguyên Lâm Viên, trong giai đoạn 1950-1975. Lần theo những trang sách, người đọc sẽ tiếp cận được nhiều thông tin bất ngờ, diễn ra trong 25 năm ngắn ngủi ấy. Bên dưới những mỹ từ vốn luôn được dành cho Đà Lạt như thành phố mộng mơ, thành phố hòa bình, thành phố ngàn hoa…, Đà Lạt vẫn chất chứa trong lòng những biến động, máu và cả nước mắt.

Nương theo các cứ liệu lịch sử, người viết bóc tách từng mảng đề tài riêng để độc giả có thể tiếp cận dễ dàng như Hoàng Triều Cương Thổ và bản thiết kế hành chính; Những con người của xứ sở tự do; Đất và nhà của bà Nhu ở Đà Lạt… Người đọc sẽ được dịp theo chân tác giả bước vào hành trình tìm kiếm lai lịch của những kiến trúc hoang phế với niềm tin:  với nỗ lực của mình, câu chuyện sẽ được hiện ra sáng rõ, các tình tiết hồ nghi và cả những phỏng đoán sẽ được định hình. Nhưng theo lời tác giả, nếu vậy thì đâu phải là Đà Lạt. Vẫn còn đó những khoảng tối nằm sau dưới lớp sương mù vô định mà khi khép sách lại, độc giả vẫn không dứt được những băn khoăn về quá khứ lẫn tương lai của vùng đất hết sức đặc biệt này.

Hơn 2 năm miệt mài với những chuyến đi, về giữa Sài Gòn và Đà Lạt, với những ngày vùi mình trong những kho tư liệu quốc gia, lần giở những tập thông tin đã ngấm mùi rêu mốc, cứ chực tan ra như một đám bụi thời gian. Nguyễn Vĩnh Nguyên kể, có những ngày, anh đã khóc vì tiếp cận được những dữ liệu quý giá. Những dữ liệu, hình ảnh thu thập được, anh dành tặng cả cho bạn đọc, cả một bản thiết kế khu phố một tầng lầu tại chợ mới Đà Lạt của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ, tài liệu rất quý về quy hoạch khu Hòa Bình cũng được in trân trọng đính kèm công trình khảo cứu này.

“Đà Lạt không gói lại ở những gì thật phũ phàng đang có, mà thật giàu có, phong nhiêu và thật mong manh như mọi cái đẹp khác trên đời”, Nguyễn Vĩnh Nguyên nói. Sách do Phanbook thực hiện, Nhà xuất bản Phụ Nữ ấn hành