EVN tính chi phí xây biệt thự, sân tennis vào giá thành bán điện

Giao chỉ tiêu kinh doanh phải lỗ (?)

Đối với các đơn vị thành viên của EVN, Thanh tra Chính phủđã kiểm tra, xácđịnh vi phạm không kém gì công ty mẹ khi đầu tư tràn lan ra ngoài và thua lỗ nghiêm trọng. Điểnhình là Tổng công ty Truyền tải điện quốc gia (NPT) không bảo toàn được vốn nhà nước do phải thựchiện kế hoạch lỗ EVN giao. Theo đó, tính đến hết năm 2011 đơn vị này lỗ 3.145 tỉ đồng.

Mặc dù thua lỗ nặng nề nhưng NPT còn bị các tổng công ty điện lực chậm trễ trongviệc thanh toán nợ sau khi bàn giao lưới điện 110kV cho các tổng công ty với giá trị hơn 1.000 tỉđồng. Tương tự như NPT, Tổng công ty Điện lực Hà Nội cũng không bảo toàn được vốn trong năm 2011 dothực hiện kế hoạch lỗ EVN giao, vốn đầu tư của chủ sở hữu giảm hơn 328 tỉ đồng. Các tổng công tykhác như Điện lực miền Nam cũng được giao kế hoạch lỗ trong sản xuất kinh doanh lên đến hơn 1.200tỉ đồng. Ngoài ra, hầu hết các tổng công ty được kiểm tra đều đầu tư ra ngoài ngành nghề kinh doanhchính với số tiền hàng trăm tỉ đồng…

Tính chi phí xây biệt thự, chung cư, sân tennis vào giá bánđiện

Theo quy định của Luật điện lực, Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công thương) có tráchnhiệm xây dựng và ban hành khung giá phát điện, khung giá bán buôn điện để xác định giá mua điệntại các nhà máy phát điện và giá bán buôn điện cho các tổng công ty điện lực của EVN. Tuy nhiên,Thanh tra Chính phủcho biết đến tháng 7-2012, Bộ Công thương chưa ban hành khung giá này đểEVN có cơ sở thực hiện nên EVN tự quyết định giá bán buôn điện cho các tổng công ty điện lực caohơn so với giá bán buôn điện bình quân được bộ quy định.

Trong khi đó, chi phí truyền tải điện lại được EVN quyết định, thanh toán cho Tổngcông ty Truyền tải điện quốc gia thấp hơn mức giá Bộ Công thương phê duyệt. Mặc dù EVN đã có vănbản báo cáo, giải trình nhưng Bộ Công thương không có ý kiến trả lời nên EVN vẫn áp dụng. Do đó dẫnđến chưa đảm bảo yêu cầu công khai, minh bạch về giá bán buôn điện, chi phí truyền tải điện giữaEVN và các đơn vị thành viên.

Đối với công tác triển khai các dự án điện, từ năm 2005 đến tháng 7-2012, EVNtriển khai 20/42 dự án chậm tiến độ dẫn đến thiếu hụt sản lượng điện, tăng chi phí đầu tư cho dựán. Điển hình là dự án Nhà máy nhiệt điện Uông Bí mở rộng, ngoài số tiền trên 167 tỉ đồng phải chithêm ngoài hợp đồng tổng thầu EPC, còn phát sinh chi phí cho khoản dầu đốt lại lò do xảy ra sự cốphải ngừng hoạt động.

Đáng chú ý, trongsáu dự án nguồn điện gồm nhiệt điện Ô Môn 1, nhiệt điện PhúMỹ 1 và 4, nhiệt điện Nghi Sơn 1, nhiệt điện Hải Phòng 1, nhiệt điện Quảng Ninh 1, đều có hạng mục"khu nhà quản lý vận hành và sửa chữa". Tuy nhiên, trên thực tế đó là 355.000 m² đấtđược xây dựng gồm nhà ở cho cán bộ với các loại biệt thự đơn lập, nhà song lập, nhà liền kề, chungcư cao tầng, có cơ sở hạ tầng đi kèm như nhà trẻ, bể bơi, sân tennis… với tổng giá trị đầu tư trên595 tỉ đồng. Toàn bộ chi phí này nằm trong tổng mức đầu tư dự án nguồn điện, do đó sẽ được tính vàogiá bán điện là không đúng quy định.

Trong khi chi cả trăm nghìn tỉ đồng đầu tư ra ngoài và thua lỗ hàng nghìn tỉ đồngmột cách dễ dàng thì EVN lại khó khăn trong việc chi trả nợ cho các đối tác phát điện trong vàngoài ngành. Cho đến hết năm 2011, Công ty Mua bán điện của EVN còn nợ hơn 22.000 tỉ đồng của cácnhà máy phát điện, trong đó có hơn 10.000 tỉ đồng là nợ đã quá hạn thanh toán của Tập đoàn Dầu khíViệt Nam (PVN) hơn 9.200 tỉ đồng và Tập đoàn Than và khoáng sản Việt Nam (TKV) hơn 335 tỉ đồng.Đáng chú ý, toàn bộ các khoản nợ này đều chưa tính đến các khoản lãi phạt do chậm trả theo hợpđồng. Khi Thủ tướng có chủ trương khoanh nợ khoản nợ của EVN với PVN, EVN cũng lờ luôn việc trả nợkhi chậm xây dựng phương án phát hành trái phiếu của EVN có sự bảo lãnh của Chính phủ để xử lý nợ,đến thời điểm Thanh tra Chính phủkiểm tra cũng chưa xây dựng phương án này. Thậm chí EVN cũngkhông theo dõi lãi phải trả do chậm thanh toán nên việc chậm xử lý nợ đã gây nhiều khó khăn cho cảhai bên.

Tiền lãi biến thành chi phí sản xuất điện (!)

Ngoài ra, công ty mẹ EVN còn hướng dẫn hạch toán chuyển nguồn vốn không đúng tại11 dự án dẫn đến tiền lãi thu được biến thành tiền nằm trong giá thành sản xuất kinh doanh, làmtăng chi phí sản xuất điện.

Do thay đổi nguồn vốn hình thành tài sản nên lãi trái phiếu tương ứng gần 224 tỉđồng đã được hạch toán vào giá thành sản xuất kinh doanh điện trong năm, làm tăng chi phí sản xuấtđiện trong năm 2011. Trong khi đó, khoản tiền này phải được hạch toán vào chi phí lãi vay của cácdự án nguồn điện theo phương án phát hành trái phiếu dưới hình thức thu hồi vốn đầu tư trích khấuhao tài sản cố định khi tài sản hoàn thành, đưa vào sử dụng.

Tất cả những khuyết điểm, vi phạm được nêu trong kết luận thanh tra, Thanh traChính phủcho rằng nguyên nhân chính do lãnh đạo EVN chưa chấp hành đúng các quy định về quảnlý, sử dụng vốn tài sản; chưa thực hiện đúng quy định về đầu tư xây dựng đối với các dự án nguồnđiện, còn để xảy ra các tồn tại, vi phạm làm tăng chi phí sản xuất điện; mặc dù đã được cơ quanchức năng cảnh báo nhưng EVN vẫn đầu tư vào EVN Telecom dẫn đến kinh doanh không hiệu quả, mất vốnnhà nước. Trách nhiệm này là của hội đồng thành viên, ban tổng giám đốc của EVN và các tổng công tyđã được kiểm tra. Kết thúc thanh tra, Thanh tra Chính phủkiến nghị xử lý tài chính gần 1.100tỉ đồng và 1,648 triệu USD vi phạm.