Hợp tác giữa người dân và doanh nghiệp để cứu ngành cá tra

Vài năm trở lại đây, đặc biệt là sang năm 2013, tiêu thụ cá tra khó khăn, trong khi đầu vào tăng cao khiến cả người nuôi và doanh nghiệp xuất khẩu cá tra của Việt Nam đều điêu đứng.

Trong bối cảnh này, nhiều chuyên gia cho rằng, muốn cứu ngành cá tra, bên cạnh sự vào cuộc thiết thực của Nhà nước, việc liên kết tích cực giữa doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu và người nuôi cá là mấu chốt để cứu ngành này.

Bộ NN-PTNT cho biết sản lượng 8 tháng đầu năm ước đạt 647.000 tấn, tương ứng với diện tích nuôi thả khoảng 5.500 ha. Đáng chú ý là theo báo cáo của các địa phương thuộc Đồng bằng sông Cửu Long, sản lượng cá tra 8 tháng năm 2013 của một số tỉnh vẫn giảm mạnh so với cùng kỳ năm ngoái. Cụ thể: Cần Thơ sản lượng cá tra ước đạt 62.914 tấn (-23,13%), Đồng Tháp 216.008 tấn (-14,4%), Vĩnh Long 69.016 tấn (-12,3%), Bến Tre 119.000 tấn (-7,8%)…

Ông Lê Chí Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Nghề nuôi và chế biến thủy sản An Giang, phân tích: Thời điểm hiện nay đang là lúc khó khăn nhất của ngành cá da trơn, trong đó có cá tra. Đây là hậu quả của bối cảnh thị trường đầu ra xấu đi, lại đúng lúc các doanh nghiệp cũng “khát” vốn từ 2011-2012 đến nay.

Do đó, các doanh nghiệp phải tự bơi bằng nhiều cách, trong đó có bán xả hàng để có vốn lưu động. Nhưng “cũng có một số doanh nghiệp làm ăn “chộp giật”, dùng cách bán phá giá để cạnh tranh, chiếm thị phần. Thậm chí, doanh nghiệp đua giảm giá bán bằng cách điều chỉnh kỹ thuật nuôi khiến giảm chất lượng cá đầu ra. Điều này đã làm mất đi uy tín của con cá tra Việt Nam”- ông Bình nhấn mạnh.

Cùng quan điểm giải thích nguyên nhân nêu trên, Tiến sĩ Chau Thi Đa (Giảng viên Bộ môn Thủy sản, Trường Đại học An Giang) còn chỉ ra thêm rằng, “khi doanh nghiệp xuất khẩu đã phá giá thì họ quay lại mua giá cá nguyên liệu của nông dân với giá thấp đi. Cách làm này đã đẩy khó cho người nông dân nuôi cá tra. Nếu cứ để tình trạng này tiếp diễn, nông dân làm ăn thua lỗ, ngành cá tra cũng không thể phát triển được”.

Trong tình cảnh người nuôi cá tra đang “treo ao” ngày càng nhiều, ông Bình cho rằng, nếu trước đây họ “treo ao” vì thiếu vốn đầu tư, nay tiếp tục treo và sẽ tăng diện tích treo nếu giá cá không tăng. Dù có vay được vốn, nông dân cũng không dám đầu tư nuôi vì biết trước sẽ lỗ, lỗ vì đầu vào tăng cao, đầu ra vẫn giảm.

Mặc dù vậy, thực tế vẫn có nhiều hộ dân và doanh nghiệp sống được trong thời buổi khó khăn này. Theo ông Bình, đó là nhờ họ liên kết được với doanh nghiệp để sản xuất. Dù nông dân và doanh nghiệp có liên kết vẫn có nguy cơ rủi ro, nhưng rủi ro sẽ thấp hơn. Bởi vì người dân có thể chỉ nuôi gia công cho doanh nghiệp nên vẫn có thu nhập, còn doanh nghiệp thuê nuôi gia công có lợi thế là mua thức ăn trực tiếp tại nhà máy, được chiết khấu giá thấp hơn so với nông dân mua lẻ.

Do đó, nếu nông dân tự nuôi đơn lẻ, giá thành cá nguyên liệu sẽ là khoảng 23.000 đồng/kg, nhưng nếu nhà máy cho nuôi gia công hoặc liên kết với nhau, giá thành chỉ khoảng 21.000 đồng/kg. Mức giá này phù hợp cho thị trường hiện tại. Các doanh nghiệp này lúc nào cũng có cá nguyên liệu và đáp ứng được nhu cầu thị trường.

Nguồn VOV