VEPR đề xuất Chính phủ thoái vốn ngân hàng thay vì thu cổ tức tiền mặt

Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) cho rằng thay vì yêu cầu ngân hàng trả cổ tức để bổ sung vào ngân sách nhà nước (NSNN), Chính phủ có thể thoái vốn dần nhằm thóa gỡ khó khăn trong ngắn hạn.

Báo cáo kinh tế vĩ mô quý II/2016 của VEPR cho biết, thu ngân sách từ đầu năm tới nay tăng nhẹ so với cùng kỳ nhưng cơ cấu có sự thay đổi rõ rệt. Tỷ trọng thu từ dầu thô và thu cân đối NSNN từ hoạt động xuất nhập khẩu giảm mạnh, lần lượt ở mức 4,2% và 14,8%, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ các năm trước.

Để bù đắp nguồn thu, Chính phủ buộc phải đẩy mạnh nguồn thu khác như thu thuế bảo vệ môi trường, thu tiền sử dụng đất.

VEPR cho biết, không chỉ gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn thu, NSNN cũng đang phải đối mặt với bài toán sử dụng vốn ngân sách trong các doanh nghiệp nhà nước. Trong đó, Bộ Tài chinh mới đây yêu cầu hai ngân hàng thương mại Nhà nước lớn là VietinBank và BIDV trả cổ tức năm 2015 bằng tiền mặt để bù vào NSNN.

Hiện phần vốn nhà nước tại hai ngân hàng này lần lượt là 64,46% và trên 95%. Tuy nhiên BIDV không trả cổ tức bằng tiền, còn VietinBank thậm chí còn không chia cổ tức năm 2015.

Việc BIDV không trả cổ tức bằng tiền mặt nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách về vốn để đảm bảo các mục tiêu hoạt động như duy trì tăng trưởng tín dụng cung ứng vốn cho nền kinh tế, tuân thủ quy định an toàn kinh doanh, thực thi mục tiêu quản trị theo thông lệ quốc tế...

Nếu Bộ Tài chính chấp nhận cổ tức cổ phiếu, BIDV cũng như các doanh nghiệp nhà nước khác sẽ có cơ hội mở rộng vốn để phát triển hoạt động kinh doanh. Hậu quả là trong ngắn hạn, NSNN sẽ gặp nhiều khó khăn, dù trong dài hạn sẽ có thể thu được nhiều hơn.

Ngược lại, nếu yêu cầu cổ tức tiền mặt, các ngân hàng thương mại nhà nước nói chung cũng như doanh nghiệp nhà nước nói riêng khó có thể đẩy mạnh hoạt động kinh doanh trong điều kiện hiện tại.

Do vậy, VEPR cho rằng Chính phủ có thể xem xét giải quyết bài toán này bằng cách thoái vốn dần tại các NHTM nói trên. Điều này có thể giúp Chính phủ tháo gỡ khó khăn trong ngắn hạn, đồng thời, các NHTM vẫn có cơ hội mở rộng vốn.

Nhật Duy