Beeline "biến mất" vì cạnh tranh bằng giá rẻ?

Thương hiệu quốc tế Beeline của Vimpelcom tại thị trường Việt sẽ biến mất sau 6 tháng nữa,vì tập đoàn VimpelCom vừa công bố bán hết số cổ phần (49%) trong liên doanh Công ty Cổ phần Viễnthông di động Toàn Cầu (Gtel Mobile) cho đối tác là Công ty TNHH Nhà nước Một thành viên Truyền dẫnvà dịch vụ hạ tầng (Gtel). Gtel sẽ có 6 tháng để ngừng sử dụng thương hiệu Beeline, vì đây làthương hiệu thuộc sở hữu của VimpelCom.

Câu hỏi đặt ra, vì sao Vimpelcom lại bán cổ phần trong liên doanh với cái giá 45 triệu USD, khi tậpđoàn này đã đầu tư tổng cộng 463 triệu USD vào Beeline và vẫn chưa có lãi, khi tham vọng đưaBeeline trở thành mạng di động thứ tư tại Việt Nam của Michael Sasha Cluzel - Tổng giám đốc GtelMobile - vẫn còn "nóng hổi"?

Vài năm qua, mạng di động Beeline đã luôn làm mới thị trường viễn thôngViệt Nam với một loạt các chính sách gói cước giá rẻ và hấp dẫn, khá đặc biệt và chưa từng có trênthị trường.

Ấn tượng nhất là gói cước "Tỷ phú". Sức hút của gói cước này (được áp dụng từ giữa tháng 9/2011 đếnhết 31/10/2011), khiến trung bình mỗi ngày Beeline đã gặt hái được hơn 15.000 thuê bao hoạt độngthực, với tốc độ tăng trưởng tương đương gần 400%. Sau đó là gói cước "Tỷ phú 2".

Hồi tháng 7/2009, khi Beeline chính thức có mặt trên thị trườngvới gói cước cực rẻ - Big Zero; tiếp sau là gói cước Big&Kool, tất cảđều tạo ra những dấu ấn và cơn sốt tiêu dùng ở những thời điểm đó.

Những gói cước trên là đều có giá cước rất rẻ và rẻ hơn nhiều so với giá cước dịchvụ thông thường từ các mạng di động khác.

Từ góc nhìn của Gtel Mobile, ông Michael Sasha Cluzel cho rằng, với những sáng tạo trong các chínhsách gói cước, việc kinh doanh của Beeline vẫn đang đi đúng quỹ đạo và mục tiêu phát triển, khôngcó gì là quá khó khăn về vấn đề tài chính. Vào cuối năm 2011, ông còn cho rằng, năm 2012, Beelinesẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động để nhanh chóng trở thành mạng có thị phần lớn thứ 4.

Tuy nhiên, Beeline cũng có những khó khăn từ việc triển khai các gói cước của mình. Đó là thời giantừ việc xây dựng gói cước đến việc được cơ quan quản lý chấp thuận và cho và triển khai trên thựctế.

"Những khó khăn và tác động từ quy định chính sách cả trước và sau khi gói cước được triển khai đãlàm tinh thần kinh doanh của anh em trong doanh nghiệp bị chững lại", một đại diện của Beelinenói.

Tuy nhiên, nguyên nhân bản chất và sâu xa, theo nhiều chuyên gia viễn thông, với một doanh nghiệp"tự bỏ tiền túi" ra kinh doanh trên thị trường viễn thông Việt đã định hình những thương hiệu lớnvới "địa hạt" hàng chục triệu thuê bao cộng với nền tảng đã được hỗ trợ có sẵn, thì bất kỳ chínhsách giá cước nào, dù rất rẻ như Beeline cũng khó có thể cạnh tranh và phát triển được.

Thực tế, doanh thu trung bình của một thuê bao (ARPU) của các mạng di động tại Việt Nam chỉ khoảngtừ 3 - 4 USD/tháng. Ông Hoàng Ngọc Diệp, nguyên là Tổng giám đốc Qualcomm khu vực Đông Dương, đã cónhiều năm làm tư vấn về công nghệ cho ngành viễn thông cho rằng, nếu tính tất cả các chương trìnhkhuyến mại liên tục cộng vào thì chỉ số ARPU của các mạng di động lớn cũng chỉ 2 USD/tháng.

Trong khi đó, theo số liệu từ Hiệp hội Di động GSM thế giới (GSMA), mạng di động với giá thấp nhấtlà ở Zimbabwe, năm 2009, cũng cần phải có chỉ số ARPU tối thiểu là 2,7 USD thì mới đủ duy trì khigia nhập thị trường.

Thế nhưng, với Beeline, chỉ số ARPU tối thiểu trên xem ra có vẻ càng trở nên xa vời.

Số liệu ARPU theo công bố của chính tập đoàn Vimpelcom đối với mạng di động Beeline tại Việt Namvào quý 3/2011 chỉ là 0,7 USD, quí 4/2011 là 0,9 USD, tức mỗi tháng mức ARPU của Beeline rất thấp,chưa đạt nổi 1 USD/tháng, bằng chưa đầy một nửa so với mức ARPU của các mạng lớn.

Trong khi, mục tiêu của Beeline ban đầu là với chính sách giá rẻ sẽ thu hút được một lượng thuê baokha khá, sau đó sẽ tăng cường phát triển các dịch vụ giá trị gia tăng để tăng doanh thu. Tuy nhiên,mục tiêu thu hút thuê bao của mạng di động này đã không như kỳ vọng. Theo số liệu của VnEconomy cóđược, thuê bao hoạt động thực có phát sinh cước trong tháng (gồm gọi đi, gọi đến và SMS) trung bìnhcủa Beeline chỉ đạt 2,5 triệu thuê bao, thời điểm tăng cao là gần 3 triệu.

Với mức ARPU là 0,9 USD/tháng, cứ cho là 1 USD thì một tháng, doanh thu củaBeeline cũng chỉ đạt 2,5 triệu USD, thì trong 6 tháng cuối năm 2011, Beeline cũng chỉ đạt doanh thu13,5 triệu USD.  So với số tiền mà Vimpelcom bỏ thêm là 196 triệu USD thì rõ ràng, Beeline đãlỗ nặng. Đấy là chưa kể khoản đầu tư 267 triệu USD trước đó.

Thêm nữa, do những hạn chế về quy mô hạ tầng mạng lưới, chất lượng sóng chưa tốt, kế hoạch tăngcường hạ tầng mạng lưới (trạm BTS) ở ngay các thành phố cũng không được phát triển mạnh mẽ, mạnglưới đại lý cũng thấp, vì thế sức hút thuê bao của Beeline cũng không được tốt. Bản thân Beelinecũng là mạng duy nhất chưa có 3G, vì thế việc phát triển các dịch vụ gia tăng và phát triển thuêbao cũng trở nên hạn chế.

Dù không đưa ra số lỗ cụ thể của từng quốc gia, nhưng trên website của tập đoàn Vimpelcom, tính đếnnăm 2011, Việt Nam và Campuchia là hai thị trường mà VimpelCom bị lỗ, với tổng số tiền là 527 triệuUSD.

"Mục đích của họ là đi theo chính sách giá rẻ, hấp dẫn để có được một số lượng thuê bao, có thểchấp nhận lỗ thời gian đầu, nhưng sau một thời gian tính hiệu quả kinh tế và hướng đi lâu dài khôngcó dấu hiệu nào mở ra, thì họ rút lui. Đó cũng là điều dễ hiểu", một chuyên gia kỳ cựu về viễnthông nhìn nhận.