Đo độ an toàn của bluechip

Kể từ vùng đỉnh gần nhất của năm 2022, chỉ số VN-Index đã giảm hơn 18,8%. Trong đó, nhóm cổ phiếu VN30 có tới 22/30 mã ghi nhận mức giảm mạnh hơn so với chỉ số chung. Nhiều cổ phiếu như SSI, HPG, VIC, PLX hay STB giảm gấp đôi, thậm chí gấp 3 so với mức giảm của VN-Index.

Tuy nhiên, khi thị trường tăng điểm thì nhóm cổ phiếu VN30 cũng đạt mức tăng gấp nhiều lần so với chỉ số chung. Số liệu của NCĐT thu thập cho thấy, lũy kế từ vùng đáy năm 2020 đến hết năm 2021, VN-Index đã tăng gần 131%. Đà tăng của thị trường khiến cho nhiều cổ phiếu trong nhóm VN30 như SSI, VIB, PDR, HPG hay GVR tăng hơn 400%, thậm chí là hơn 700%.

Giai đoạn 2020-2021, thị trường chứng khoán Việt Nam liên tục bứt phá mạnh với sự dẫn dắt của nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn. Trong đó, nhóm cổ phiếu ngành chứng khoán gặp thiên thời địa lợi khi số lượng tài khoản chứng khoán mới tăng mạnh, thanh khoản thị trường bùng nổ, không chỉ SSI mà phần lớn cổ phiếu thuộc nhóm ngành tài chính đều ghi nhận đà tăng rất mạnh.

Giai đoạn này cũng là thời kỳ đỉnh cao của cổ phiếu ngành thép khi liên tục hưởng lợi từ diễn biến giá thép trên thị trường. Trong khi đó, đến năm 2022, những yếu tố tích cực kể trên dường như đã hết thời và phản ánh vào giá cổ phiếu.

Tuy nhiên, vẫn còn những cổ phiếu lội ngược dòng so với diễn biến chung của thị trường trong 8 tháng năm 2022. Điển hình như cổ phiếu VNM của Vinamilk và SAB của Sabeco đều tăng thấp hơn nhiều so với VN-Index trong giai đoạn 2020-2021. Hai cổ phiếu này gần như chịu rủi ro ít nhất trong giai đoạn điều chỉnh của thị trường thời gian qua, thậm chí SAB còn tăng giá trong thời kỳ thị trường biến động nửa đầu năm 2022.

Trên thực tế, cổ phiếu VNM đã có một khoảng thời gian giảm điểm khá dài, khiến mức định giá của cổ phiếu về mức thấp. Đây cũng là giai đoạn kết quả kinh doanh của Vinamilk không mấy thuận lợi.

Theo dự báo của Trung tâm Phân tích và Tư vấn Đầu tư SSI Research, Vinamilk sẽ đạt mức tăng trưởng lợi nhuận ròng 11% vào năm 2023 sau 2 năm sụt giảm lợi nhuận (2020-2021), nhờ tăng trưởng doanh thu ở mức một con số và tỉ suất lợi nhuận cải thiện do giá sữa bột có xu hướng điều chỉnh giảm.

Đối với Sabeco, trong 6 tháng đầu năm 2023, SSI Research kỳ vọng tăng trưởng cao hơn cho cả doanh thu và lợi nhuận so với 6 tháng đầu năm 2022, nhờ việc mở lại hoàn toàn dịch vụ khách sạn, nhà hàng, các hoạt động vui chơi giải trí và lượng khách du lịch nước ngoài tăng lên. Trong bối cảnh áp lực lạm phát và thu nhập giảm, SSI Research cho rằng Sabeco có thể được hưởng lợi do Công ty có tỉ trọng bia dành cho phân khúc phổ thông cao. Về mặt chi phí, chi phí hàng hóa (mạch nha, hoa bia) giảm sẽ giúp các công ty bia tăng tỉ suất lợi nhuận.

Ở một góc nhìn khác, có nhiều cổ phiếu trong nhóm VN30 đạt chỉ tiêu “lợi nhuận cao - rủi ro thấp” trong thời gian qua, khi tăng mạnh hơn VN-Index trong uptrend và giảm ít hơn khi downtrend. Có thể kể đến các cổ phiếu tiêu biểu trong nhóm VN30 như MWG, NVL hay FPT. Song song đó, cũng tồn tại những cổ phiếu “rủi ro cao - lợi nhuận thấp”. Đây là những cổ phiếu có đà tăng thấp hơn thị trường, nhưng lại là nhóm điều chỉnh mạnh nhất khi thị trường “rơi”. Chẳng hạn như VRE, VIC, PLX hay POW trong giai đoạn từ tháng 3/2020 đến tháng 9/2022.

Có thể thấy nhóm cổ phiếu VN30 như một bức tranh thu nhỏ của thị trường, khi các cổ phiếu cũng có sự phân hóa mạnh. Dù đều đã được sàng lọc qua các tiêu chí để đưa vào rổ chỉ số VN30, nhưng đây mới chỉ là lớp lọc cơ bản nhất, nhà đầu tư cũng cần có sự phân tích, chọn lựa kỹ càng để có được những cơ hội đầu tư tốt nhất.

Theo ông Lê Long Giang, Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam, thị trường chứng khoán chính là siêu thị về tài chính mà tất cả các hàng hóa ở trên đấy đều phải rất chất lượng. Khi có niềm tin như vậy thì các hoạt động từ nhà đầu tư cho đến các sản phẩm tài chính của doanh nghiệp đưa lên cũng sẽ được rõ ràng, minh bạch và được đảm bảo hơn.

Thực tế đã chứng minh ở mỗi giai đoạn từ dịch bệnh, chiến tranh hay lạm phát, vẫn luôn có những nhóm ngành, hay những cổ phiếu riêng biệt dẫn dắt thị trường. Vì thế, chiến lược giao dịch linh hoạt có lẽ nên được nhà đầu tư lựa chọn.