Thương hiệu trong cuộc chiến chống tin giả

Trước nhiều thông tin không đúng đang gây hoang mang cho người tiêu dùng, Chuyên gia Khuất Quang Hưng đã chia sẻ về góc nhìn của mình trong cuộc chiến chống tin giả và đưa lời khuyên cho các doanh nghiệp.

Trong một báo cáo Lắng nghe Mạng Xã Hội (Social Media Listening) hàng này, doanh nghiệp A bất ngờ phát hiện một số bài viết có nội dung xuyên tạc, bóp méo sự thật với chủ đề “Chính thức công bố Phát hiện 9 loại sữa bột ở Việt Nam chứa chất gây ung thư trẻ em uống hàng ngày” được đăng trên các website ẩn danh như anninh247

Những bài viết này thu hút hàng chục nghìn người tương tác và chia sẻ rông rãi trên mạng xã hội. Trong bài viết có sử dụng hình ảnh sản phẩm của một số doanh nghiệp trong đó có sản phẩm của doanh nghiệp A.

Phản ứng của những người đọc trong phía dưới các post chia sẻ bài viết là sự lo âu. Ảnh: vietnambiz

Phản ứng của những người đọc trong phía dưới các post chia sẻ bài viết là sự lo âu, sợ hãi, tức giận và rất nhiều người kêu gọi tẩy chay các nhãn sữa có trên hình trong bài viết. Nguy hiểm hơn là các bài viết này cũng được chia sẻ rộng rãi từ người này sang người khác thông qua các ứng dụng nhắn tin cá nhân như Zalo, Viber, Facebook Messenger, Whatsapp.

Sau đó trong nhiều ngày, doanh nghiệp A liên tiếp nhận được nhiều cuộc gọi và tin nhắn của người tiêu dùng yêu cầu phải có trả lời chính thức về vấn đề an toàn của sản phẩm. Một số khách hàng cũng đã đòi các chủ cửa hàng bán lẻ phải công bố thông tin chính thức về vấn đề này. Tại các cửa hàng bán lẻ và siêu thị, thông tin được truyền tai nhau và đã có tình trạng người tiêu dùng chuyển sang mua các nhãn sữa khác.

Thông tin xuyên tạc/tin sai lệch ngày càng tinh vi hơn

Thời gian gần đây, bên cạnh sự ra đời của Luật An Ninh Mạng cũng như các chế tài ngày càng nghiêm khắc đối với việc tung tin giả, thông tin thất thiệt, các nền tảng mạng xã hội cũng đã thực hiện những biện pháp mạnh tay hơn trong việc ngăn chặn tin giả. Chính vì vậy, việc tung thông tin thất thiệt, tin giả cũng ngày càng trở nên tinh vi và phức tạp hơn.

Trong trường hợp trên, dù doanh nghiệp A sử dụng công cụ quét thông tin trên mạng xã hội hàng ngày, việc phát hiện ra các thông tin xuyên tạc vẫn khá muộn do các thông tin xuyên tạc này được “chế” rất chuyên nghiệp. Một số điểm cần lưu ý gồm:

Đường dẫn /tiêu đề bài viết được mã hóa (encode) với các ký tự đặc biệt để tránh bị các công cụ quét thông tin phát hiện hoặc bị báo cáo (report) do vi phạm các Quy tắc Cộng đồng của các mạng xã hội hoặc Luật Sở hữu trí tuệ.

Bài viết dựa trên một sự kiện có thật nhưng xảy ra ở một địa điểm khác và thời gian khác. Bài đã bị chỉnh sửa một vài nội dung khiến người đọc khó phát hiện ra. Một điểm đặc biệt là các bài viết không nêu cụ thể tên nhãn hàng hay doanh nghiệp nhưng lại sử dụng hình ảnh sản phẩm để minh họa.

Việc này sẽ giúp các nội dung xuyên tạc lọt qua các công cụ quét thông tin một cách khá dễ dàng do các công cụ hiện nay chỉ quét thông tin dựa trên các cụm từ khóa chứ chưa thể quét thông tin bằng hình ảnh. Trong trường hợp trên, bài viết này còn sử dụng thêm hình ảnh minh họa từ một chương trình tin tức của VTV1 để tăng thêm uy tín và tạo lòng tin cho người đọc.

Các thông tin xuyên tạc được chia sẻ và khuếch tán thông qua ứng dụng nhắn tin cá nhân (private messengers) và các nhóm kín (private groups) trên mạng xã hội, đặc biệt là các nhóm tập trung nhiều bà mẹ hoặc các nhóm bán hàng. Do đó, chúng không thể bị phát hiện bởi các công cụ quét thông tin thông thường. Đặc điểm của các bài viết dạng này thường có những tiêu đề giật gân đánh vào sự tò mò, lo lắng hoặc tạo ra nỗi sợ hãi cho người đọc nên chúng càng được chia sẻ, phát tán nhanh và rộng.

Các website đăng thông tin xuyên tạc được đặt trên máy chủ tại nước ngoài, ẩn danh và rất khó truy được chính xác người chủ sở hữu thật. Các website được thiết kế dựa trên phần mềm mã nguồn mở WordPress với tên miền được mua lại từ kho tên miền cũ, không sử dụng do hết hạn đăng ký. Việc lập ra môt website như thế này thường chỉ mất khoảng 15 – 20 phút.

Cách phòng chống thông tin xuyên tạc, tin sai lệch

Với sự phát triển của công nghệ cũng như sự phụ thuộc ngày càng tăng của con người vào các mạng xã hội, chúng ta ngày càng trở nên dễ tổn thương bởi các thông tin xuyên tạc /tin sai lệch.

Việc phòng chống các thông tin xuyên tạc/tin sai lệch nhắm vào các thương hiệu như trên không hề đơn giản. Lý do chính là các doanh nghiệp chỉ biết sự tồn tại của các thông tin này khi nó đã lan rộng và chia sẻ tới rất rất nhiều người. Lúc này doanh nghiệp giống như người đang đứng ngoài sáng và chống đỡ sự tấn công từ trong bóng tối. Do đó ảnh hưởng tiêu cực đối với thương hiệu, hoạt động kinh doanh là không hề nhỏ.

Doanh nghiệp là luôn luôn lắng nghe mạng xã hội, quan sát động thái người tiêu dùng và khi phát hiện thấy dấu hiệu của các thông tin xuyên tạc thì cần có hành động nhanh. Ảnh: khuatquanghung

Việc cần làm ngay khi doanh nghiệp phát hiện thông tin xuyên tạc là cố gắng xác định càng nhanh càng tốt nguồn gốc phát tán thông tin, xác đinh đối tượng bị tác động cũng như mức độ ảnh hưởng của các thông tin này. Sau đó, doanh nghiệp cần nhanh chóng dùng các nguồn thông tin chính thống như truyền hình, các phương tiện truyền thông có uy tín để chuyển tải các thông tin chính thức, minh bạch, phản bác các thông tin xuyên tạc, sai sự thật.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng nên phối hợp với các cơ quan chức năng có liên quan cũng như các nền tảng mạng xã hội để báo cáo và tìm cách ngăn chặn triệt để việc chia sẻ thông tin xuyên tạc từ các website này.

Đối với doanh nghiệp A, ngay sau khi phát hiện các thông tin xuyên tạc, doanh nghiệp đã làm việc với các cơ quan truyền thông uy tín và các đơn vị có liên quan để đưa thông tin chính thức phản bác các thông tin sai sự thật. Thông tin này cũng được chia sẻ trên nhiều diễn đàn mạng xã hội, fanpage và gửi trực tiếp tới các khách hàng. Kết quả là người tiêu dùng đã hiểu rõ sự việc và tiếp tục ủng hộ nhãn hàng.

Lời khuyên đối với doanh nghiệp là luôn luôn lắng nghe mạng xã hội, quan sát động thái người tiêu dùng và khi phát hiện thấy dấu hiệu của các thông tin xuyên tạc thì cần có hành động nhanh

►Rau quả Việt lên ngôi tại thị trường Nhật, Hàn