Bùi Thịnh Đa: Búp bê BJD phiên bản kỷ luật

Nghề làm búp bê khớp cầu, một loại hình nghệ thuật đòi hỏi kỹ năng tạo hình, hội họa, thiết kế và cảm xúc. Ảnh: T.L
Trong một căn phòng lớn tại Thủ Đức, TP.HCM có những dáng hình người nhỏ bé với đôi mắt, khung xương, mặt chân thật, tưởng như tất cả đang thở nhẹ và sắp cất lên tiếng cười nói. Búp bê khớp cầu (ball jointed doll - BJD) mà Bùi Thịnh Đa tạo ra không chỉ là sản phẩm thủ công mà còn là hiện thân của một thế giới nội tâm đầy ám ảnh, tinh tế và tuyệt đẹp.
Chỉ mới 21 tuổi nhưng Bùi Thịnh Đa đã có 9 năm gắn bó với nghề làm búp bê khớp cầu, một loại hình nghệ thuật đòi hỏi kỹ năng tạo hình, hội họa, thiết kế và cảm xúc.
Một căn phòng toàn búp bê, những đơn hàng liên tục, hình ảnh, video thường xuyên được cập nhật trên các nền tảng… Bạn hẳn có một team hỗ trợ?
Thật ra khâu truyền thông tôi làm một mình, tự quay dựng, viết nội dung, trả lời khách hàng. Còn khâu sản xuất, khi có đơn hàng lớn, tôi hợp tác bán thời gian với một nhóm bạn trẻ, như búp bê 1,6 m hiện nay thì tôi không thể làm một mình. Nhưng các công việc chính, từ lên ý tưởng đến tạo hình, hoàn thiện sản phẩm vẫn là tự tay làm. Chưa kể hằng tháng tôi tổ chức workshop về tạo hình và vẽ mặt búp bê.
![]() |
Bạn tiếp cận thị trường và khách hàng ra sao?
Tôi bán qua nhiều nền tảng như Instagram, TikTok, Gmail, Facebook và cả lập shop trên Etsy, trang bán đồ thủ công quốc tế. Tôi có một số khách hàng trung thành, chờ tôi ra sản phẩm mới. Thường thấy tôi đăng thông tin lên là có người nhắn ngay như: “Tôi muốn đặt hàng liền bây giờ”, “Tôi trả góp trong 6-7 tháng được không?”.
Khách hàng của bạn cụ thể là ai và có gì đặc biệt?
Phân khúc không rộng nhưng rất đặc thù, gồm những người sưu tầm BJD, người chơi búp bê nghệ thuật cao cấp, có khi là nghệ sĩ, nhà sưu tập hoặc đơn giản là những người cảm thụ được cảm xúc thật trong từng nhân vật. Gần đây, tôi có khách hàng khiếm thị người Mỹ đặt mua một búp bê truyền thống. Tôi đã nhờ người viết thư bằng chữ nổi gửi kèm búp bê và bạn ấy rất xúc động. Sau đó, bạn đặt mua tiếp một búp bê “phiên bản người chị” của búp bê đã mua. Tôi cảm nhận họ là những người đồng hành trong một cộng đồng có chung tình yêu thương dành cho búp bê. Và như bạn khiếm thị mà tôi vừa kể, có nhiều khách hàng cũng lên ý tưởng cho tôi tạo hình búp bê cho đơn hàng của họ.
Bạn nghĩ sao nếu có người cho rằng mặt bằng giá búp bê của bạn quá cao, có sản phẩm giá tới hơn 100 triệu đồng?
Với dòng búp bê tả thực, tôi mất khoảng 400-500 giờ cho mỗi tác phẩm, thời gian tính kể từ khi tôi ngồi xuống làm việc, tương đương 3 tháng. Tôi phải làm hàng loạt công đoạn tỉ mỉ như vẽ phác thảo tỉ lệ búp bê, nhào đất, tạo khung xương, đắp đất, tạo khớp, nung, chà mịn, trang điểm... hoàn toàn thủ công. Sau khi xỏ dây, ghép các khớp, tôi làm tóc, may quần áo, làm giày, làm trang sức... cho búp bê. Chưa kể phần lớn nguyên liệu, vật liệu tôi phải đặt mua từ nước ngoài với chi phí rất đắt.
Trên hết, để tạo ra một búp bê khớp cầu hoàn chỉnh không đơn giản chỉ là nặn, tạo hình mà còn phải có hiểu biết về giải phẫu, trang điểm, làm tóc, may đồ, đóng giày, trang sức... Tôi luôn xem mỗi sản phẩm của mình là một tác phẩm nghệ thuật, đặt vào đó rất nhiều công sức, tâm tư, tình cảm. Mỗi tác phẩm đều phải đạt các tiêu chí như các khớp chuyển động mượt mà, ngoại hình đẹp, sống động, giàu cảm xúc.
Do đó, mức giá tôi đưa ra là tương xứng với giá trị của búp bê. Với dòng búp bê tả thực, giá trung bình ở mức hơn 15-150 triệu đồng tùy theo kích thước, chi tiết, yêu cầu cá nhân hóa và thời gian thực hiện. Có người đặt thêm 5-6 bộ quần áo cho búp bê nữa, mọi thứ đều phải làm riêng, không có sẵn. Còn dòng búp bê theo mùa có giá dao động từ 1,5-100 triệu đồng.
Có bao giờ tiến độ các đơn hàng gây áp lực cho bạn? Nghe nói thu nhập của bạn lên đến khoảng 100 triệu đồng mỗi tháng?
Mỗi tháng tôi chỉ nhận khoảng 4-6 đơn hàng chính để đảm bảo chất lượng cũng như sự đầu tư cảm xúc. Đối với tôi, nghệ thuật không đo được bằng tiền nhưng mình vẫn phải bảo đảm được mức thu nhập để sống được và để tiếp tục làm nghề lâu dài.
Bạn gần như một mình vận hành từ A đến Z, vậy điều khó nhất trong công việc này là gì?
Khó nhất là giữ kỷ luật khi sáng tạo. Nghệ thuật khiến tôi dễ bị lệ thuộc vào cảm xúc nhưng tôi buộc phải nghiêm túc. Có lúc tôi bị phân tâm nhưng vẫn phải làm. Một khi tôi đã hứa với khách ngày trả đơn thì chắc chắn sẽ hoàn thành đúng hạn hoặc sớm hơn 1-2 ngày.
Bạn có cho rằng nghề làm búp bê khớp cầu tại Việt Nam sẽ phát triển trong thời gian tới?
Ở Việt Nam nghề này chưa có thị trường lớn, càng không có trường lớp chính quy. Mọi thứ tôi đều tự học, tự mày mò bằng tài liệu của các nước. Đó cũng là lý do tôi mở workshop để những ai có đam mê ở lĩnh vực này bớt gặp khó như tôi. Trải qua thực tế, tôi nhận thấy để làm nghề này nghiêm túc, kiếm sống được đòi hỏi bản thân phải vượt qua cái khó nhất, không phải kỹ thuật mà là sự kiên nhẫn.
Bản thân tôi vẫn đang không ngừng học hỏi, sáng tạo. Trước mắt, tôi tiếp tục “dự án Việt Nam” được ra mắt từ cuối năm ngoái. Tôi muốn bạn bè thế giới nhận diện búp bê khớp cầu Việt Nam ở sự giản đơn, mộc mạc nhưng cũng rất tinh tế. Hiện nay, lượng người theo dõi tôi chủ yếu đến từ nước ngoài nên tôi tận dụng quảng bá hình ảnh Việt Nam qua búp bê khớp cầu.
Cập nhật tin Đầu Tư, Bất Động Sản, tin nhanh kinh tế chứng khoán, kiến thức Doanh Nghiệp tại Fanpage.
Theo dõi Nhịp Cầu Đầu Tư
