Các nhà máy ô tô động cơ đốt trong ở Trung Quốc đối diện "ranh giới sống còn"

Năm 2017, Hyundai đã đầu tư 1,15 tỉ USD vào một nhà máy sản xuất ô tô ở Trùng Khánh, phía Tây Nam Trung Quốc, với mục tiêu đạt sản lượng hàng năm là 300.000 ô tô động cơ đốt trong. Nhưng 6 năm sau, sự chuyển đổi nhanh chóng của người tiêu dùng Trung Quốc sang xe điện đã khiến doanh số bán hàng đình trệ, buộc Công ty phải bán nhà máy vào tháng 12 với giá chưa đến 1/4 giá trị đầu tư.

Ông Lee Hang-koo tại Viện Công nghệ Hội tụ Ô tô Jeonbuk, một nhóm nghiên cứu của Hàn Quốc, cho biết: “Nhà máy Trùng Khánh tiếp tục chìm trong "sắc đỏ" và thị trường ô tô Trung Quốc đang vật lộn với tình trạng dư cung. Không ai sẵn sàng mua nhà máy với giá cao”.

Cơ sở sản xuất tại Trùng Khánh là một trong hàng trăm nhà máy "xác sống" sẽ xuất hiện trong thập kỷ tới tại thị trường Trung Quốc, nơi có sản lượng, doanh số và xuất khẩu lớn nhất thế giới từ năm ngoái, theo dự đoán của giới phân tích. Theo dữ liệu từ Automobilety, một công ty tư vấn ở Thượng Hải, vào năm 2023, Trung Quốc sản xuất 17,7 triệu ô tô động cơ đốt trong, giảm 37% so với mức đỉnh trước đó vào năm 2017.

Sản lượng xe điện tăng vọt trong bối cảnh sản lượng xe động cơ đốt trong rơi tự do. Ảnh: Financial Times.

Ông Bill Russo, cựu Giám đốc Chrysler tại Trung Quốc và là người sáng lập công ty tư vấn Automobileity, nói rằng doanh số ô tô động cơ đốt trong sụt giảm nhanh chóng chiếm tới một nửa công suất lắp đặt của ngành với khoảng 25 triệu chiếc trong tổng số 50 triệu chiếc được sản xuất hàng năm, hiện không được sử dụng.

Trong khi một số nhà máy cũ sẽ được tái sử dụng để sản xuất xe plug-in hybrid hoặc xe điện thuần túy, những nhà máy không thay đổi sản phẩm sản xuất đang gây ra nhiều trở ngại cho cả công ty nước ngoài và Trung Quốc.

Ông Russo cho biết, nhiều tập đoàn ô tô ở Trung Quốc cuối cùng phải đối mặt với 2 lựa chọn: “Để nhà máy ngừng hoạt động hoàn toàn hoặc giảm bớt sản lượng và gửi đến Nga hay Mexico”.

Cuộc chiến giá khốc liệt trên khắp lĩnh vực ô tô Trung Quốc chỉ gây thêm áp lực lên các nhà sản xuất ô tô truyền thống, bao gồm cả các hãng nước ngoài hàng đầu như Toyota, Volkswagen và GM, vốn chậm chạp trong việc ra mắt các mẫu xe điện và hybrid giá rẻ phổ biến và đang nhanh chóng mất thị phần vào tay các công ty, chẳng hạn như BYD và Tesla.

Việc Huyndai rời khỏi Trùng Khánh diễn ra khi doanh số bán ô tô kết hợp tại Trung Quốc của Hyundai và chi nhánh Kia giảm xuống còn 310.000 chiếc vào năm ngoái từ mức gần 1,8 triệu chiếc vào năm 2016, do doanh số bán ô tô động cơ đốt trong rơi tự do.

Để đối phó với tình hình thị trường nội địa ngày càng tồi tệ, các công ty Trung Quốc đã tăng cường xuất khẩu ô tô chạy bằng xăng giá rẻ sang Nga, một thị trường mà nhiều nhà sản xuất ô tô quốc tế đã rời bỏ sau cuộc chiến với Ukraine.

Tuy nhiên, các nhà phân tích đặt câu hỏi liệu doanh số bán hàng đó có mang lại lợi nhuận có ý nghĩa cho các tập đoàn Trung Quốc hay không, họ có thể tiếp tục trong bao lâu hoặc liệu các thị trường đang phát triển khác có thể giúp hấp thụ hàng xuất khẩu không phải xe điện của Trung Quốc hay không. 

Trung Quốc vượt Nhật trở thành nước xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới. Ảnh: FT.

VW, nhà sản xuất ô tô nước ngoài lớn nhất tính theo doanh số bán hàng hoạt động tại Trung Quốc, từ chối cung cấp số liệu công suất dư thừa ở nước này nhưng cho biết thị trường ô tô chạy bằng xăng vẫn sinh lời.

VW tin rằng sự tăng trưởng sẽ chủ yếu đến từ hàng trăm thành phố nhỏ hơn của Trung Quốc, nơi thường có dân số từ 3 triệu người trở xuống. Điều đó một phần là do tỉ lệ sở hữu ô tô ở các thành phố lớn hơn, phát triển hơn rất cao và những hạn chế trong việc mua ô tô mới chạy bằng xăng đã được áp dụng. Nhưng một yếu tố quan trọng khác là việc thiếu cơ sở hạ tầng thu phí ở các thành phố nghèo hơn, điều này đã cản trở sự phát triển của ngành xe điện.

“Số lượng ô tô ở Trung Quốc vẫn còn rất thấp. Trong khi mức trung bình ở đây chỉ là 185 xe trên 1.000 dân thì ở Mỹ có gần 800 xe trên 1.000 dân và ở Đức thì khoảng 580 xe” VW cho biết.

Năm ngoái, VW đã công bố khoản đầu tư trị giá 5 tỉ euro vào Trung Quốc nhằm mục tiêu tăng cường sản xuất xe điện. Công ty đã bắt đầu chuyển đổi một số dây chuyền nhà máy ở Trung Quốc để sản xuất xe điện. Đồng thời dần dần lai tạo các mô hình động cơ đốt trong và từ đó chuyển đổi chúng thành đội xe sử dụng năng lượng mới được điện khí hóa, công ty cho biết thêm.

Nhưng VW là một ngoại lệ trong quyết định tăng gấp đôi thị trường Trung Quốc, chi tiêu của hầu hết các nhà sản xuất ô tô nước ngoài khác ở Trung Quốc đã bị đình trệ.

Có thể bạn quan tâm:

 Tại sao thị trường xe điện vẫn gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô

Nguồn FT