Apple sa sút phong độ: Thách thức lớn cho CEO Tim Cook

Điều này đã đặt ra câu hỏi liệu có phải những ngày tươi đẹp nhất của công ty có giá trị nhất thế giới đã là chuyện dĩ vãng.

Cụ thể, Apple cho biết doanh thu trong quý II tài chính kết thúc vào ngày 26.3.2016 đã giảm 13% còn 50,55 tỉ USD. Lợi nhuận đạt 10,52 tỉ USD (tương đương 1,9 USD/cổ phiếu), so với 13,57 tỉ USD (tương đương 2,33 USD/cổ phiếu) của cùng kỳ năm trước. Cả doanh thu lẫn lợi nhuận của Apple trong quý II tài chính đều thấp hơn mong đợi của giới phân tích. Các chuyên gia phân tích trong khảo sát của Thomson Reuters trước đó dự kiến Apple sẽ đạt lợi nhuận mỗi cổ phiếu là 2 USD trên doanh thu 51,97 tỉ USD.

Cổ phiếu của Apple, vốn đã mất 20% giá trị trong năm vừa qua, đã giảm 8% còn 96,12 USD/cổ phiếu trong phiên giao dịch ngoài giờ ngày 26.4. Sự sụt giảm này đã lấy hơn 46 tỉ USD khỏi mức vốn hóa thị trường của Công ty, cao hơn cả vốn hóa của Caterpillar Inc. hoặc của Netflix Inc.

Diễn biến mới đã tạo sức ép lớn cho Tổng Giám đốc Tim Cook, người đã thay Steve Jobs lèo lái Apple từ năm 2011. Trong một cuộc trả lời phỏng vấn tờ Wall Street Journal, Cook cho biết “đó là một quý đầy thách thức”, nhưng ông bỏ qua những mối lo ngại cho rằng Apple đang mất phong độ. Ông cho rằng sự sa sút này là do các yếu tố ngắn hạn như đồng USD mạnh lên cũng như các điều kiện vĩ mô không thuận lợi. Ông cho biết vẫn rất lạc quan về triển vọng của Apple khi số người sử dụng điện thoại chạy hệ điều hành Android chuyển sang dùng iPhone đã tăng lên mức kỷ lục. Ông dự kiến doanh số bán sẽ khởi sắc. “Đó là một rào cản lớn, nhưng nó không thay đổi được tương lai. Tương lai rất sáng sủa”, ông nói.

Nhưng không ít người hoài nghi về điều này. Xét ở nhiều khía cạnh, Apple là nạn nhân của chính mình. Trong suốt 13 năm kể từ lần cuối cùng Apple báo cáo mức giảm doanh thu hằng quý, giá trị thị trường của công ty này đã tăng lên tới 579 tỉ USD (tính đến cuối phiên ngày 26.4), từ mức chỉ 5 tỉ USD. Điều đó đã đưa Apple vào thế phải vượt qua được thành công của chính mình, cụ thể là làm sao gia tăng hoặc lặp lại thành công của chiếc iPhone, vốn chiếm tới 65% tổng doanh thu của Apple trong quý kết thúc vào tháng 3 vừa qua.

Nhưng sau 8 năm tăng trưởng một mạch kể từ khi ra mắt vào năm 2007, chiếc iPhone đã chứng kiến cú trượt dốc lần đầu tiên trong doanh số bán từ trước đến nay. Công ty bán được 51,19 triệu chiếc iPhone trong quý vừa qua, giảm từ mức 61,17 triệu chiếc cùng kỳ năm ngoái. Doanh số iPhone sụt giảm cũng kéo tổng doanh thu trượt dốc theo.

Doanh số bán của các sản phẩm khác như máy tính bảng iPad, đồng hồ thông minh Apple Watch đã không thể chống đỡ nổi đà giảm này, huống chi ngay cả iPad cũng chứng kiến đà lao dốc trong hơn 2 năm qua, còn Apple Watch chỉ mới trong giai đoạn đầu phát triển.

Apple cho biết đã bán được 10,25 triệu chiếc iPad trong quý, giảm 19%, mức giảm quý thứ 9 liên tiếp. Sản phẩm mới nhất của Apple là Apple Watch đã tạo ra 6 tỉ USD doanh số bán trong năm đầu tiên, theo ước tính của một số chuyên gia phân tích. Tuy nhiên, con số này chẳng thấm thía vào đâu so với mức doanh thu hằng năm 233 tỉ USD của Công ty.

Liệu iPhone có cơ may lội ngược dòng? Theo nhận định của giới phân tích, sự sa sút của iPhone nằm trong đà suy giảm chung của thị trường smartphone toàn cầu. Và Apple cũng khó có thể làm gì nữa để duy trì đà tăng trưởng của nó. Trong quá khứ, Apple đã tiếp sức cho iPhone bằng cách mở rộng dòng sản phẩm với các màn hình lớn hơn và bước chân vào các thị trường mới như Trung Quốc.

Còn hiện tại, thách thức của Apple ít nằm ở việc tìm kiếm khách hàng mới mà chủ yếu là làm sao thuyết phục những người đang sử dụng smartphone của các hãng khác chuyển sang sử dụng iPhone.

Cook cho biết dù ít người sử dụng iPhone chịu “đổi đời” cho chiếc smartphone của mình vì iPhone 6 quá được ưa chuộng, nhưng Apple tiếp tục làm tốt ở phân khúc những người mua mới (cả người mua smartphone lần đầu lẫn người mới chuyển sang dùng iPhone). Theo Apple, ngày càng nhiều người sử dụng điện thoại Android chuyển sang dùng iPhone trong 6 tháng đầu của năm tài chính bắt đầu vào tháng 10.2015, nhiều hơn bất kỳ giai đoạn 6 tháng nào trước đó.

Lượng iPhone bán ra của Apple đã vượt mức ước tính 50,4 triệu chiếc trong quý của các chuyên gia phân tích do FactSet khảo sát, nhưng giá bán trung bình đã giảm còn 641 USD, thấp hơn mức dự báo 658 USD. Những con số nói trên không bao gồm doanh số bán từ chiếc iPhone SE mới ra mắt của Apple. Đây là chiếc smartphone có màn hình nhỏ hơn (4 inch), chủ yếu nhắm đến người mua smartphone ở các thị trường đang phát triển. iPhone SE đã ra mắt thị trường vào cuối tháng 3 vừa qua. Với giá khởi điểm 400 USD, đây là chiếc iPhone mới ít đắt đỏ nhất mà Apple từng trình làng. Cook cho biết nhu cầu đối với chiếc smartphone mới này rất lớn.

Tuy nhiên, trước mắt tình hình sẽ chưa thể cải thiện. Bằng chứng là Apple dự báo doanh thu trong quý hiện tại cũng sẽ thấp hơn rất nhiều so với mong đợi khi dự kiến đạt chỉ 41-43 tỉ USD doanh thu so với con số 47,3 tỉ USD của giới phân tích. Công ty cũng dự kiến biên lợi nhuận gộp ở mức 37,5-38%, thấp hơn mức dự báo 39,3%.

Doanh thu quý gần nhất của Apple đã giảm 13% so với cùng kỳ năm trước

Cook cho biết doanh thu thấp hơn dự kiến trong quý hiện tại là vì Apple có kế hoạch giảm hàng tồn kho khoảng 2 tỉ USD, do tình hình kinh tế khó khăn, mức giá bán trung bình thấp hơn của chiếc iPhone SE và dự báo quá lạc quan đối với doanh số bán chiếc máy tính Mac trong mùa mua sắm chuẩn bị cho đợt nhập học.

Theo lý giải của Apple, Công ty vẫn đang bị tác động bởi đồng USD mạnh lên. Ngoài ra, việc Công ty tăng giá bán để đối phó với đồng USD mạnh đã làm giảm nhu cầu đối với các sản phẩm của hãng. Các thị trường quan trọng cũng suy giảm. Chẳng hạn, doanh số bán sang thị trường Trung Quốc, Hồng Kông và Đài Loan đã giảm 26% còn 12,49 tỉ USD, trong khi cùng kỳ năm trước, doanh số bán ở khu vực này tăng tới 71%.

Để tìm các lĩnh vực tăng trưởng mới, Apple đang đẩy mạnh vào các thị trường mới nhưng không mấy chắc chắn như xe điện và công nghệ thực tế ảo tăng cường (AR). Apple cũng đang bành trướng mảng dịch vụ gắn liền với thế mạnh của chiếc iPhone. Apple cho biết doanh thu từ mảng dịch vụ, trong đó có kho ứng dụng App Store và công cụ Apple Pay, đã tăng 20% đạt 5,99 tỉ USD. Cũng theo Apple, dịch vụ tải nhạc giờ đã có 13 triệu người thuê bao, tăng từ 11 triệu hồi tháng 1.2016. Nhưng liệu các bước đi mới này có giúp Apple lấy lại phong độ?

“Liệu Apple có thể tăng trưởng một lần nữa? Đó là một câu hỏi lớn. Chúng tôi không nghĩ sẽ chứng minh được rằng đó là chuyện hoàn toàn có thể”, Abhey Lamba, chuyên gia phân tích tại Mizuho Securities, nhận xét.

Ngô Ngọc Châu

Nguồn WSJ và Telegraph