Bắt tay trên Mặt trăng

Trung Quốc ngang hàng với châu Âu

Kể từ khi nhậm chức vào năm 2012, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đặt mục tiêu đưa Trung Quốc trở thành “cường quốc không gian vũ trụ”  lên hàng đầu trong đó sẽ đưa trạm vũ trụ có người lái vĩnh viễn vào không gian trong năm 2022.

Mới đây, Trung Quốc đã phóng tên lửa Chongqing Liangjiang Star do công ty tư nhân có trụ sở tại Bắc Kinh OneSpace Technology phát triển. Sự kiện này đánh dấu lần đầu tiên một tên lửa do tư nhân chế tạo phóng thành công vào quỹ đạo.

Năm 2018, Trung Quốc có kế hoạch đưa người lên Mặt trăng lần đầu tiên. Năm 2020, Bắc Kinh có kế hoạch đưa người lên sao Hỏa - nỗ lực đã được rất nhiều cường quốc về hàng không vũ trụ như Nga, các nước châu Âu... thực hiện nhưng đến nay mới chỉ có Mỹ thành công.

“Mục tiêu chung của chúng tôi là đến năm 2030, Trung Quốc sẽ trở thành một trong những cường quốc không gian vũ trụ lớn trên thế giới”, ông Wu Yanhua, Phó cục trưởng Cục Hàng không vũ trụ Quốc gia Trung Quốc khẳng định. 

OneSpace Technology phóng thành công tên lửa vào quỹ đạo.

Thực tế, Trung Quốc đã có những bước tiến lớn trong chiến lược chinh phục vũ trự. Năm 2007, tên lửa Trường Chinh đưa tàu thám hiểm mặt trăng Hằng Nga-1 bay vòng quanh Mặt trăng trong 15 tháng. Năm 2011, CNSA phóng trạm Thiên Cung-1, một bộ phận đầu tiên của nguyên mẫu phòng thí nghiệm tương tự như Trạm Vũ trụ quốc tế.

Một năm sau, tàu vũ trụ Thần Châu đưa ba phi hành gia bao gồm một phi hành gia nữ Liu Yang, đáp thành công lên Thiên Cung-1. Trung Quốc quay trở lại mặt trăng vào năm 2013 và đặt thiết bị tự hành đầu tiên lên Mặt trăng.

Giáo sư danh dự tại Đại học George Washington, ông John Logsdon, cho biết, dù khả năng vũ trụ của Trung Quốc có thể còn tụt hậu so với Nga và Mỹ, đặc biệt trong vấn đề khai thác sâu trong vũ trụ nhưng các chuyên gia cho rằng, Trung Quốc đang ngang hàng với châu Âu.

Bắt tay trên Mặt trăng

Trước sự cạnh tranh của người Trung Quốc trong cuộc đua vũ trụ, Hoa Kỳ lâu nay không ủng hộ hợp tác với Trung Quốc trong lĩnh vực không gian - thậm chí cả với Trạm Không gian Quốc tế ISS. 

Trong lĩnh vực chính phục không gian, trong lúc Trạm Không gian Quốc tế ISS sắp hoàn tất sứ mạng, viễn cảnh xây dựng một "ngôi làng quốc tế" trên Mặt trăng đang bắt đầu thành hình, với sự thúc đẩy của cơ quan không gian của Liên hiệp châu Âu ESA.

Cơ quan Không gian Đức - châu Âu (Esa) đã mở ra khả năng hợp tác với Trung Quốc  trong vấn đề đưa phi hành gia vào quỹ đạo và đi xa hơn nữa. Tổng Giám đốc cơ quan không gian châu Âu ESA, ông Jan Woerner, nhấn mạnh đây không phải là một dự án theo nghĩa hẹp, mà là một viễn cảnh "rộng mở" cho sự tham gia của tất cả mọi quốc gia.

Tháng 11/2016, chính ông là người đầu tiên khởi sự vận động cho một công cuộc chinh phục Mặt trăng "mang tính toàn cầu". Quan điểm của ESA là, sau dự án Trạm Không gian quốc tế, ngôi làng Mặt trăng cho phép nhân loại vượt sang một giai đoạn mới trong hợp tác không gian.

Nếu Trung Quốc giữ đúng tiến độ phóng trạm không gian toàn phần đầu tiên của họ vào năm 2023, và với nhiệm vụ phóng tàu robot của quốc gia này vào phần xa của Mặt trăng cuối năm nay, quyết định của Esa khi vẫn duy trì quan hệ với người Mỹ và người Nga và cùng lúc hợp tác với cường quốc không gian mới nổi sẽ có vẻ là động thái khôn ngoan.

Esa đã là một cơ quan hợp tác giữa 23 quốc gia thành viên. Trung Quốc vừa ký một thỏa thuận với Văn phòng Liên Hiệp Quốc về Vấn đề Không gian để mở trạm không gian đầu tiên cho nghiên cứu quốc tế. Điều này có thể mở rộng ra tới mức đưa phi hành gia, theo cách tương tự mà chương trình Intercosmos của Liên bang Xô viết vào thập niên 1970 và 1980, khi nhiều phi hành gia từ các quốc gia đồng minh như Mông Cổ, Cuba, Afghanistan và Syria bay vào trạm không gian vũ trụ của Nga.

Nasa không có vẻ như sẽ sớm hợp tác cởi mở với chương trình không gian của Trung Quốc. Tuy nhiên, về lâu dài, khi cả Mỹ và Trung Quốc đều nghĩ đến việc quay lại Mặt trăng và trên hết, là nhiệm vụ đưa con người lên thám hiểm Sao Hỏa. Câu hỏi là liệu các cường quốc không gian sẽ tiếp tục là địch thủ của nhau hay cuối cùng họ sẽ cần phải hợp tác với nhau?

Trên thực tế, cho dù đối địch trên nhiều mặt trận, các cường quốc trong kỷ nguyên hậu Chiến tranh Lạnh đã tìm được lĩnh vực để hợp tác, đặc biệt trong chinh phục không gian. Là đối thủ trên Trái đất, nhưng trong suốt 20 năm qua, Mỹ và Nga đã phối hợp thành công trên trạm vũ trụ ISS. Nay, người Nga và người Mỹ có thể sẽ dành một ghế cho người Trung Quốc trong cuộc chinh phục dải thiên hà.