Nhân sự Việt chạy đua cùng A.I

Có đến 95% công việc sẽ thay đổi trong thời gian tới”, bà An Võ, đồng sáng lập và Giám đốc Điều hành Janus Executive Search & Talent Advisory, chia sẻ tại tọa đàm “Giá trị con người & A.I: Điều hướng những tác động tiềm ẩn và thúc đẩy tăng trưởng, khả năng phục hồi” do RMIT và Deloitte tổ chức.

Cột mốc 2030

Tuy nhiên, bà An Võ cũng “trấn an” rằng trong giai đoạn hiện tại, yêu cầu tuyển dụng nhân sự thành thạo trí tuệ nhân tạo (A.I) chỉ mới bắt đầu. Từ quan sát của Công ty, chỉ mới 2/10 vị trí công việc mà khách hàng tìm kiếm yêu cầu kỹ năng liên quan đến A.I. Hơn nữa, yêu cầu tuyển dụng thường là các vị trí có vai trò rất chuyên biệt như trưởng bộ phận A.I, trưởng bộ phận phân tích dữ liệu hoặc giám đốc dữ liệu, chứ chưa phổ cập cho nhiều vị trí thấp hơn. “Chúng tôi tin sẽ sớm có sự thay đổi trong vài năm tới”, bà An Võ nói.

Mốc thời gian “vài năm tới” được nhắc đến nhiều nhất là năm 2030, tức chưa tới 5 năm nữa. Theo Báo cáo Tương lai việc làm 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, tại khu vực Đông Nam Á, 43% nhà tuyển dụng dự báo các kỹ năng cốt lõi hiện nay sẽ bị gián đoạn trước năm 2030. Đáng chú ý, kỹ năng có nhu cầu cao nhất bao gồm an ninh mạng (92%) và khả năng thích ứng (83%). 

Dữ liệu từ báo cáo “Harnessing AI: Transforming Southeast Asia’s Workforce” của LinkedIn củng cố thêm xu hướng này ở cấp độ tuyển dụng cá nhân. Báo cáo ghi nhận 40% kỹ năng yêu cầu cho một công việc của lao động trí thức ở Đông Nam Á đã thay đổi từ năm 2016 đến nay và tốc độ thay đổi được dự báo sẽ đạt tới 72% vào năm 2030. Khoảng 57% tổng số vị trí công việc ở Đông Nam Á có thể được tăng cường hoặc bị gián đoạn bởi GenAI, ảnh hưởng đến khoảng 164 triệu lao động trong 6 quốc gia được khảo sát. 

Sự kết nối giữa 2 nguồn dữ liệu này cho thấy một bức tranh tuyển dụng của tương lai: doanh nghiệp đang chủ động tái cấu trúc nhu cầu nhân sự vì tác động của A.I và điều đó đã thể hiện trực tiếp trong cách thức tuyển dụng thay đổi với những kỹ năng mới xuất hiện.

Cạnh tranh bằng điểm yếu của GenAI

Trong cuộc phỏng vấn mới đây với Business Insider, ông Jad Tarifi, đồng sáng lập kiêm Giám đốc Điều hành Integral AI, cho rằng các tiến bộ không ngừng của A.I có thể đánh bật mọi nỗ lực của con người trong học tập. Cụ thể, nó có thể sớm làm cho việc lấy bằng cao học trong lĩnh vực luật hoặc y khoa trở thành vô ích. Nói cách khác, đối với những người tìm kiếm giáo dục nâng cao với hy vọng có được việc làm sau khi bị A.I đẩy ra thị trường lao động, đây có thể là một quyết định tốn kém cả về thời gian lẫn tiền bạc. 

“Điều tốt nhất để làm là tập trung vào bản thân”, ông Tarifi đưa ra lời khuyên. Thay vì chạy đua với tốc độ phát triển của GenAI, người lao động nên đầu tư vào những kỹ năng là điểm yếu của nó.

Ông Yun-Han Lee, Giám đốc Công nghệ và Chuyển đổi, Bộ phận Vốn nhân lực của Deloitte Đông Nam Á, cho biết hiện nay A.I không có trách nhiệm do không thể bị đổ lỗi hay kiện cáo nên con người vẫn là thực thể ra quyết định cuối cùng trong từng quy trình của một tổ chức. Chính vì thế, người lao động cần hiểu rõ công việc mình thực hiện như thế nào và sẽ thay đổi ra sao với GenAI để hỗ trợ quá trình chuyển đổi trong doanh nghiệp. “Ví dụ từ nhân viên tổng đài có thể chuyển thành người huấn luyện A.I chăm sóc khách hàng, chẳng hạn”, ông Yun-Han Lee gợi ý.

Đồng quan điểm, bà Quyên Hồ, Trưởng Bộ phận Văn hóa và Con người của STADA Pymerphaco Việt Nam, cho rằng con người vẫn là người chịu trách nhiệm cuối cùng cho công việc. 

Hơn nữa, A.I chưa thể giải quyết vấn đề dựa trên ngữ cảnh nên con người đóng vai trò không thể thay thế trong việc đưa ra phán đoán và lựa chọn A.I phù hợp để giải quyết tình huống. Do đó, khả năng thấu cảm và tương tác giữa người với người là các kỹ năng tiếp theo mà người lao động cần bổ sung.

Việc kiểm tra, đánh giá phê phán và sửa đổi đầu ra của A.I cũng rất cần thiết để đảm bảo tính chính xác và logic. Vì thế, các ứng viên cần rèn luyện khả năng phản tư duy vì GenAI đã bị chỉ trích rất nhiều trong việc đánh lừa người sử dụng bằng cách tạo ra các báo cáo, thống kê giả nhưng rất “thật” để đáp ứng phù hợp nhất với yêu cầu của họ. 

Cuối cùng là kỹ năng quản lý thay đổi và thích nghi vì các biến động mà GenAI có thể tạo ra trong thời gian tới rất khó xác định. “Việc nhận thức được điều này là vô cùng quan trọng để chuẩn bị cho tương lai”, bà An Võ của Janus Executive Search & Talent Advisory nói.