Vì sao ấn bản đặc biệt lại đặc biệt?

Là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực xuất bản, Đông A không ngừng sáng tạo để mang đến những bản sách đặc biệt được chế tác tinh tế từ nội dung đến hình thức. Trong quá trình phát triển, Đông A đã luôn chú trọng cải tiến, nâng cấp kỹ thuật làm sách, tiệm cận với kỹ thuật làm các bản sách này trên thế giới.

Tiên phong đưa sách đặc biệt trở lại

Tiêu chí đầu tiên để làm sách đặc biệt xuất phát từ nội dung. Ông Trần Đại Thắng -Tổng Giám đốc Đông A Books chia sẻ: “Mỗi tựa sách đều có sự tính toán, lên kế hoạch dài hơi để tạo thành một tủ sách riêng và đồng bộ. Trường hợp sách lẻ thì đó phải lá ấn bản đặc biệt cho một dịp kỷ niệm nào đó của tác giả, tác phẩm. Tuy nhiên, tựa sách cũng được chọn lọc”.

Nổi bật nhất trong các tựa sách được Đông A chọn làm bản đặc biệt là những tác phẩm văn học kinh điển thế giới vì giá trị vượt thời gian của chúng. Có thể kể ra đây vài cái tên tiêu biểu như: bộ tác phẩm của Dostoevsky gồm Anh Em Nhà Karamazov, Tội Ác Và Hình Phạt, Chàng Ngốc; Nghệ Nhân Và Margarita (Mikhail Bulgakov), Truyện cổ Grimm (Jacob & Wilhelm Grimm), Ông Già Và Biển Cả (Ernest Hemingway)…

Ấn bản Nhà Thờ Đức Bà Paris với bản dịch mới của dịch giả Mai Vũ Minh Khoa, hơn 200 minh họa tuyệt đẹp từ bản in năm 1884 tại Paris

Sự đặc biệt về nội dung không chỉ dừng lại ở khâu chọn đầu sách. Phần biên dịch, chú giải hay hình ảnh đính kèm cũng được Đông A chăm chút cẩn thận. Chẳng hạn, với cuốn Một Chiến Dịch Ở Bắc Kỳ, Đông A làm thêm phần phụ bản ảnh, gần 1.000 chú thích chi tiết. Với cuốn Việt Nam Sử Lược, Đông A đối chiếu lại với bản in đầu 1920, bản in lần hai năm 1928 cho đến các bản in do chính tác giả Trần Trọng Kim chỉnh sửa lần cuối và bổ sung hơn 70 minh họa. Cuốn Việt Nam Văn Hóa Sử Cương của Đào Duy Anh cũng được Đông A biên tập dựa trên bản in đầu vào năm 1938, đồng thời tham khảo một số chi tiết trong nội dung của bản in năm 1951 và bổ sung 108 minh họa. Chính sự dày công chăm chút này đã khiến những bản sách trở thành tư liệu tham khảo đáng tin cậy cho người đọc, cũng như tạo nên giá trị khác biệt từ những bản in của Đông A trên thị trường.

Mang luồng gió đương đại vào các tựa sách lâu năm, Đông A đã cất công mời nhiều họa sĩ danh tiếng Việt Nam hiện đại như Lê Thiết Cương, Thành Chương, Phạm Ngọc Tân… cùng tham gia vẽ minh họa cho các đầu sách.

Văn Mới 5 Năm Đầu Thế Kỷ - ấn bản đặc biệt đầu tiên của Đông A

Một loạt ấn phẩm trong tủ sách Văn chương & Mỹ thuật đều có minh họa mới: họa sĩ Thành Phong minh họa Số Đỏ của Vũ Trọng Phụng, Gió Đầu Mùa & Hà Nội Băm Sáu Phố Phường của Thạch Lam do họa sĩ Đào Hải Phong minh họa, Người Kép Già của Kim Lân do họa sĩ Thành Chương - con trai nhà văn - minh họa... Nâng tầm thưởng lãm, Đông A nhiều lần tổ chức triển lãm các bức tranh từ sách, tạo nên diện mạo mới, sức sống mới cho các bức tranh ngoài tác phẩm. Đây là điều không phải đơn vị xuất bản nào cũng làm được.

Tính từ 2005 đến nay, mở đầu với Văn Mới 5 Năm Đầu Thế Kỷ (hợp tuyển văn xuôi của các tác giả mới và tác giả đang được mến mộ tại Việt Nam do nhà văn Hồ Anh Thái tuyển chọn), Đông A đã thực hiện tổng cộng 64 tựa sách S.

Ấn bản giới hạn Người Kép Già của nhà văn Kim Lân với phần minh họa của con trai ông - họa sĩ Thành Chương.

Mỗi bản sách là độc nhất

Dòng sách đặc biệt thường được in với số lượng giới hạn, có đánh số và hướng đến những người sưu tầm sách. Có thể chia ra thành các bản như: sách đặc biệt (S100) với số lượng in chỉ 100 cuốn/tựa; sách giới hạn (S365, S500 hay S1000). Mỗi cuốn sách được phát hành đều được đóng số riêng và có Ex libris (dấu sở hữu sách) để bạn đọc ghi dấu ấn cá nhân, do đó là duy nhất.

Dấu sở hữu sách trong ấn bản đặc biệt Gatsby vĩ đại.

Sách S dù nhu cầu lớn, được đặt mua trong vòng vài phút nhưng Đông A không tái bản nhằm đảm tính đặc trưng và quyền lợi của nhà sưu tầm và người chơi sách.

Mỗi bản sách là một tác phẩm nghệ thuật

Không chỉ tiên phong khơi lại phong trào sưu tầm, làm sách đặc biệt, Đông A không ngừng cập nhật, cải tiến kỹ thuật làm sách thủ công, nhằm mang đến những bản sách có thể tiệm cận với các bản sách đặc biệt trên thế giới.

Nếu ở những năm đầu, các bản S là bản bìa cứng có bìa áo, in trên giấy chất lượng cao thì đến giai đoạn 2019 - 2020, các bản S của Đông A được bọc bìa bằng da PU, giấy in ruột nhiều loại, phù hợp với từng tựa sách. Từ năm 2021 đến nay, chất liệu bọc bìa tiếp tục được nâng cấp. Da thật được dùng làm bìa cho các bản S100, microfiber dùng làm bìa cho các bản giới hạn.

Với mỗi tựa sách, Đông A có kỹ thuật làm bìa riêng, tạo dấu ấn riêng. Chẳng hạn, gắn khung tên bằng sơn mài ở ấn bản S365 Đông Dương Xinh Đẹp Và Kỳ Vĩ, gắn tag da/đồng ở ấn bản S100 Truyện Cổ Grimm, các họa tiết trên bìa cuốn S100 Ông già và biển cả được ép tràn 4 mặt cạnh sách với ý tưởng vươn ra biển lớn…

Đặc biệt, tủ sách Trăm Năm Nobel ra mắt cuối 2021, lần đầu tiên, Đông A dùng chất liệu buckram nhập khẩu từ Anh làm bìa. Để có được kết quả này, trước đó, Đông A đã thử nghiệm trên nhiều chất liệu khác nhau. Có lô buckram nhập về, khi in thử không cho kết quả như ý muốn, Đông A chấp nhận nhập lô khác để thay thế.

Các ấn phẩm trong tủ sách Trăm năm Nobel có chất liệu bọc bìa là Heritage Library Buckram được nhập từ hãng Ratchford, Anh quốc.

Việc thiết kế bìa sách cũng được dụng công hơn các ấn bản thông thường bởi mỗi chất liệu phù hợp với những phong cách thiết kế khác nhau. Sau khi in thử nhiều lần, mẫu bìa đạt chuẩn mới được đưa vào sản xuất.

Cuối cùng, một trong những yếu tố góp phần nâng cao thẩm mỹ cho một bản sách là ruột sách. Tùy tựa sách mà Đông A chọn ruột in ấn khác nhau. Việt Nam Sử Lược in trên giấy Conqueror high white laid định lượng 120 gsm; Ông già và biển cả in trên giấy giấy mỹ thuật Contrast Cream 224 gsm… Đây đều là những loại giấy bền với thời gian, có tính thẩm mỹ cao, phù hợp với dòng sách sưu tầm.

Riêng một số tựa sách như S100 Số đỏ, S100 Quo vadis, Đông A triển khai khâu sách theo lối Passé-carton (khâu rết) cổ điển châu Âu. Trung bình để làm ra một quyển sách mất khoảng 20 giờ đồng hồ. Đây là kỹ thuật tốn nhiều thời gian, đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ của người thợ làm sách. Về tổng thể, phần cạnh sách phía dưới có vẻ không đều nhau nhưng đây chính là điểm đặc biệt của cuốn sách. Phương pháp deckle-edges này đã trở thành một phần biểu tượng của sự tinh tế, hoài cổ ở những ấn bản sách quý, được làm thủ công.

Khâu sách theo lối Passé-carton (khâu rết) cổ điển châu Âu.

Phần lớn, cạnh sách bản đặc biệt của Đông A đều được mạ nhũ để bảo quản tốt hơn, đồng thời tăng tính thẩm mỹ cho ấn bản. Tuy nhiên, ở một số tựa sách như S100 Một chiến dịch ở Bắc Kỳ, S100 Truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp… cạnh dưới được để nguyên phách giấy.

Ấn bản S100 Một chiến dịch ở Bắc Kỳ với tờ gác làm thủ công, 2 cạnh sách mạ nhũ vàng và cạnh dưới giữ nguyên phách giấy.

Thời gian tới, Đông A hướng đến việc hợp tác triển khai ý tưởng xây dựng tủ sách cho các doanh nghiệp và sự kết nối gia đình. Đông A đang lên kế hoạch tiếp cận thị trường hệ sinh thái phân khúc bất động sản cao cấp để mang đến những tủ sách phiên bản đặc biệt, bản sách cao cấp nhằm làm tăng thêm giá trị thẩm mỹ cho không gian sống, góp phần lan tỏa văn hóa đọc trong mỗi gia đình.

Bên cạnh các kênh phát hành truyền thống, Đông A phối hợp với các sàn thương mại điện tử như Tiki, Fahasa… phát hành các ấn bản S, nhằm thu hút đối tượng bạn đọc trẻ, quen thuộc với hình thức mua sách trực tuyến. Đáng chú ý, thông qua các hội chợ sách quốc tế, Đông A bước đầu tiếp cận thị trường nước ngoài. The Great Gatsby của  F. Scott Fitzgerald (bản tiếng Anh) với quy cách ấn bản giới hạn, bìa da microfiber là quyển sách đầu tiên được xuất bản sang Mỹ.

Minh họa của họa sĩ Đức Lâm cho cuốn Con Bim Trắng Tai Đen

Bà Nguyễn Thủy Hằng Giang - CEO Đông A Books cho biết, khi điều kiện sống được nâng cao, người dân càng hướng đến các “món ăn” cao cấp hơn phục vụ đời sống tinh thần, trong đó có sách phiên bản đặc biệt. “Tôi tin rằng, các bản sách đặc biệt vẫn đủ sức hấp dẫn và sẽ lan tỏa rộng rãi hơn”, bà Giang khẳng định.