Thẻ tín dụng đang thất thế trong cuộc đua thanh toán không tiền mặt ở châu Á

Dữ liệu từ Ngân hàng thế giới, Nomura và Bộ kinh tế Nhật Bản cho biết, tỉ lệ sử dụng thẻ tín dụng tại Thái Lan, Indonesia, Việt Nam vẫn ở mức thấp, chỉ 10%. Trong khi đó có tới 47-67% dân số ở 3 quốc gia này thanh toán di động. Ở Trung Quốc, nơi các giao dịch hàng ngày chủ yếu được thực hiện bằng điện thoại thông minh, nhiều người lớn lên mà không bao giờ nhìn thấy thẻ tín dụng.

Yasuyuki Fuchida, nhà phân tích tại Viện nghiên cứu thị trường vốn Nomura cho biết: "Các thương hiệu thẻ tín dụng của Mỹ đã phát triển mạng lưới thanh toán trong 30 - 40 năm qua. Nhưng mạng lưới này có chi phí khá cao. Do đó nhiều công ty đã phát triển các nền tảng thanh toán không tiền mặt rẻ hơn và thuận tiện hơn bằng cách sử dụng công nghệ di động".

Một vấn đề nữa mà thẻ thanh toán đang phải đối mặt là hiện nay có nhiều chính phủ ở Châu Á đang cố gắng tự phát triển mô hình thanh toán của riêng họ để ngăn ngừa việc rò rỉ thông tin của người dân cho các công ty của Mỹ.

Ấn Độ phát triển ứng dụng thanh toán riêng

Năm 2016, Chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi đã ra mắt ứng dụng thanh toán điện thoại thông minh của riêng Ấn Độ - BHIM. Ứng dụng này cho phép chuyển tiền giữa các ngân hàng khác nhau mà không cần thông qua mạng Visa hoặc MasterCard.

Chính phủ Modi cũng yêu cầu các công ty thương mại điện tử và nền tảng truyền thông xã hội lưu trữ dữ liệu khách hàng. Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ, ngân hàng trung ương, cũng đã yêu cầu Visa và MasterCard lưu trữ thông tin giao dịch của khách hàng trong phạm vi Ấn Độ.

Tại Ấn Độ, thanh toán không tiền mặt bị chi phối bởi các nền tảng di động như BHIM; Ola Money, thuộc công ty cung cấp dịch vụ gọi xe Ola; và PayTM thuộc SoftBank.

Visa và MasterCard từ lâu đã thống trị các mạng thanh toán cho các dịch vụ thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ, thu phí cấp phép từ các nhà bán lẻ và ngân hàng cũng như từ người dùng trong một số trường hợp.

Nhật Bản: Nhiều thách thức với thẻ tín dụng

Nhưng bây giờ họ đang bị thách thức ngay cả ở thị trường châu Á, nơi chỗ đứng của họ có vẻ an toàn nhất như Nhật Bản.

Một trong những kẻ thách thức đó là PayPay, một nền tảng thanh toán di động được hỗ trợ bởi Yahoo Nhật Bản và công ty mẹ của hãng, công ty di động thuộc SoftBank.

Tháng 4.2019, Seiei Takase, 59 tuổi, người điều hành một nhà hàng ở Kasama, một thành phố nhỏ phía Bắc Tokyo, bắt đầu chấp nhận thanh toán qua PayPay như là lựa chọn thanh toán không dùng tiền mặt duy nhất của cửa hàng.

Người dùng mở một tài khoản với PayPay và nạp vào một số tiền nhất định. Việc mua hàng và thanh toán được thực hiện bằng mã QR qua điện thoại thông minh.

Theo Yahoo Nhật Bản, ứng dụng này có 6,66 triệu người dùng và được hơn 500.000 thương nhân chấp nhận. Các chiến dịch quảng cáo hào phóng, chẳng hạn như giảm giá 20% khi mua hàng trong một thời gian giới hạn, đã giúp phổ biến ứng dụng này.

Tỷ lệ dân số có thẻ tín dụng (màu xanh nhạt) và tài khoản ngân hàng (màu xanh đâm) tại các nước châu Á. Ảnh: Asia.nikkei.com

Nhật Bản có một số lượng lớn các cửa hàng chỉ dùng tiền mặt, để các công ty thanh toán di động để khai thác. Một cuộc khảo sát được công bố vào năm 2017 bởi Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp của đất nước cho thấy chỉ 25% các nhà hàng quy mô nhỏ, như nhà ăn ở các điểm du lịch lớn, chấp nhận thẻ tín dụng. Cuộc khảo sát cũng cho thấy 42% nhà khai thác kinh doanh không chấp nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng vì cho rằng phí xử lý quá cao.

Masayuki Yamamoto, chủ tịch của Yamamoto International Consulting, lưu ý rằng thanh toán bằng mã QR rẻ hơn thẻ tín dụng cho thương nhân về phí và chi phí lắp đặt thiết bị.

Mặc dù phí khác nhau tùy thuộc vào từng nhà khai thác kinh doanh và thương hiệu thẻ tín dụng, Yamamoto nói rằng các đại gia thẻ tín dụng thường tính phí cho các thương nhân 3,25% đến 5% số tiền thanh toán. Các nhà khai thác kinh doanh nhỏ thường tính một tỷ lệ cao hơn.

"Thanh toán bằng mã QR đã giúp các nhà kinh doanh triển khai thanh toán không dùng tiền mặt dễ dàng hơn", Yamamoto nói.

Tuy nhiên, bất chấp những thất bại như vậy, chính phủ Nhật Bản vẫn đặt mục tiêu mục tiêu đưa 40% nền kinh tế sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt vào giữa năm 2020.

Trung Quốc: Nhiều người chưa bao giờ thấy thẻ tín dụng

Ở Trung Quốc, tình hình hoàn toàn khác. Nhiều người chưa bao giờ thấy một thẻ tín dụng, mà chỉ sử dụng nền tảng di động như Alipay, được cung cấp bởi công ty liên kết Ant Financial của Tập đoàn Alibaba và WeChat Pay, được điều hành bởi Tencent Holdings, đã có được thị phần trước khi thẻ tín dụng có cơ hội nắm bắt.

Một thế mạnh của các công ty thẻ tín dụng là khả năng hoạt động xuyên biên giới. Bây giờ, Alipay cũng sẽ chinh phục thử thách đó.

"Ngày nay, Alipay không chỉ ở Trung Quốc. Chúng tôi có 1 tỷ người tiêu dùng ở châu Á và những con số này tiếp tục tăng mạnh mỗi năm", Eric Jing, CEO của Ant Financial Services Group, cho biết trong một hội nghị được tổ chức tại Tokyo vào tháng 5. "Tôi nghĩ rằng, mỗi năm, chúng ta có thể có thể thêm 200 triệu nữa".

Ở Trung Quốc, các thẻ tín dụng như Visa thường chỉ được chấp nhận ở những khu vực đông khách du lịch, chẳng hạn như Thượng Hải. Ngay cả hệ thống thẻ ghi nợ của Trung Quốc, UnionPay, cũng chịu áp lực từ sự gia tăng của thanh toán di động.

UnionPay được ra mắt vào năm 2002 bởi các ngân hàng Trung Quốc theo sáng kiến ​​của chính phủ Trung Quốc. Hệ thống này đã giới thiệu ứng dụng của riêng mình, nhưng Alipay vẫn được người tiêu dùng ưa chuộng hơn rất nhiều vì nó cung cấp một loạt các dịch vụ bao gồm các khoản vay, đầu tư tài chính, mua sắm trực tuyến và thuê xe.

Indonesia ra mắt mạng thanh toán của riêng mình

Ở Indonesia, thẻ tín dụng chỉ có những bước tiến nhỏ và thậm chí sự thống trị của các công ty thẻ trong xử lý giao dịch thẻ ghi nợ hiện đang bị đe dọa. Ngân hàng trung ương Indonesia đã ra mắt mạng thanh toán của riêng mình, được gọi là Cổng thanh toán quốc gia và yêu cầu các ngân hàng trong nước sử dụng mạng mới cho các giao dịch thẻ ghi nợ địa phương. Các ngân hàng đang trong quá trình chuyển đổi thẻ ghi nợ mang thương hiệu Visa và MasterCard để tuân thủ yêu cầu mới.

Và giống như ở Ấn Độ, các nền tảng thanh toán di động tư nhân cũng đang nhanh chóng bắt kịp. Go-Pay được điều hành bởi công ty cung cấp dịch vụ gọi xe của Indonesia Go-Jek, trong khi đối thủ Grab cung cấp GrabPay.

Người dùng Go-Pay và GrabPay có thể gửi tiền vào tài khoản của họ thông qua chuyển khoản ngân hàng, tại một cửa hàng tiện lợi hoặc nhiều khả năng thông qua một taxi. Và không giống như đăng ký thẻ từ Visa hoặc MasterCard do ngân hàng tạo ra, người dùng ứng dụng không cần tài khoản ngân hàng - chỉ cần một điện thoại thông minh.

Kaori Iwasaki, một nhà kinh tế cấp cao tại Viện nghiên cứu Nhật Bản cho biết, Go-Jek và Grab cung cấp dịch vụ gọi xe, nhưng cả hai đều "nhắm đến việc trở thành những công ty hàng đầu trong thanh toán trên khắp Đông Nam Á".

Các nhà khai thác thẻ tín dụng không ngồi không. Visa đã ra mắt một thẻ không tiếp xúc cho các giao dịch nhỏ, bao gồm cả đi trên phương tiện giao thông công cộng. Công ty cũng cho biết vào tháng 6 rằng họ sẽ hợp tác với Line để liên kết nền tảng thanh toán di động của nhà điều hành ứng dụng trò chuyện với mạng thanh toán toàn cầu của Visa.

Nhưng khi nói đến việc cạnh tranh trong thanh toán không dùng tiền mặt, các công ty như Grab, Go-Jek và Alipay có một lợi thế chính: họ không cần kiếm tiền từ hoạt động thanh toán di động của mình. Đối với họ, thanh toán di động chỉ là một cách để thu hút người dùng, người mà họ có thể cung cấp các dịch vụ dựa trên phí như đầu tư, cho vay và bảo hiểm, Fuchida của Nomura cho biết.

Và trước đây khi các nền tảng thanh toán di động châu Á thường chỉ giới hạn hoạt động tại thị trường quê nhà, thì hiện nay họ đang đầu tư vào các quốc gia châu Á khác, một dấu hiệu khả dĩ cho thấy họ mong muốn các quy tắc về giao dịch xuyên biên giới sẽ được nới lỏng, theo một số nhà phân tích.

Nếu những kỳ vọng đó trở thành hiện thực, thì cuộc chiến giữa những người thích Alipay và Visa có thể chỉ mới bắt đầu.

Nguồn Nikkei Asian Review