Khối ngoại bán ròng

Theo báo cáo mới nhất của Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam (YSVN), các nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng trên thị trường chứng khoán Việt Nam suốt thời gian qua. Tổng giá trị bán ròng lên tới gần 12.300 tỉ đồng trên cả 3 sàn (tương đương hơn 460 triệu USD) tính từ đầu năm đến ngày 9.4.2020. 

Đây là đợt bán ròng lớn nhất trong lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam. Ngay trong thời điểm thị trường khủng hoảng năm 2008, khối ngoại cũng không rút vốn ồ ạt như vậy. Còn nhớ nửa đầu năm 2008, khi thị trường chứng khoán Việt Nam bắt đầu bị tác động bởi các hoạt động sử dụng đòn bẩy quá lớn và trong nước giải chấp, bán ra mạnh mẽ chưa từng có, buộc các cơ quan quản lý phải hạ biên độ giao dịch, từ +/- 5% xuống +/- 1% (sàn HSX) và +/- 10% xuống +/- 2% (sàn HNX) thì khối ngoại vẫn mua ròng. Riêng sàn HSX, khối ngoại đã mua ròng gần 7.100 tỉ đồng trong 8 tháng đầu 2008. Chỉ đến khi Lehman Brothers phá sản (15.9.2008), nhà đầu tư nước ngoài mới bán ròng. Tuy nhiên, theo các số liệu công bố, tính chung cả năm 2008, thị trường cổ phiếu của Việt Nam vẫn hút ròng 5.600 tỉ đồng. 

Với cuộc khủng hoảng COVID-19 lần này, mức độ thoái vốn của nhà đầu tư nước ngoài được giới chuyên gia đánh giá là cao hơn nhiều lần so với cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu một thập niên trước. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), đã có khoảng 90 tỉ USD tiền đầu tư bị rút khỏi các thị trường mới nổi. YSVN chỉ ra, nhà đầu tư nước ngoài bán ra mạnh nhất ở thị trường Nhật (hơn 49,5 tỉ USD), kế đó là Đài Loan (gần 18 tỉ USD), Hàn Quốc (hơn 16 tỉ USD). Các thị trường chứng khoán Đông Nam Á như Thái Lan, Malaysia, Philippines cũng bị rút vốn, với giá trị bán ròng đều lớn hơn ở Việt Nam. 

Tại Việt Nam, báo cáo của YSVN cho hay, các quỹ tương hỗ là bán ròng nhiều nhất, chiếm khoảng 76,1%. Kế đó là các quỹ ETF (chiếm 11,5%), nhà đầu tư tổ chức (9,1%) và cá nhân (khoảng 3,2%). Theo ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích của YSVN, mặc dù tình hình chống dịch COVID-19 tại Việt Nam đã tiến triển tích cực nhưng vì dịch bệnh trên thế giới vẫn ở giai đoạn phức tạp, khó dự đoán nên đây có thể là lý do chính khiến các quỹ đầu tư ngoại vẫn tiếp tục bán ròng. Ngoài ra, các quỹ ngoại có quy mô lớn và chiến lược đầu tư dài hạn đều cần thời gian để cân nhắc trước khi ra quyết định.

Trong một chia sẻ mới đây, ông Lê Anh Tuấn, Phó Tổng Giám đốc Đầu tư Dragon Capital, xác nhận, nhiều quỹ đầu tư cũng đã bối rối, phân vân và thay đổi liên tục quan điểm, chiến lược đầu tư. Các quỹ đầu tư phải rút vốn bởi rất cần tiền mặt lớn để giải cứu những khoản đầu tư quan trọng.

Thực tế, thời gian qua, theo ước tính của các chuyên gia, khối ngoại đã phải chấp nhận lỗ khoảng 29% khi bán ra. Các quỹ ngoại cũng đang chịu nhiều áp lực từ cổ đông, nhà đầu tư. Theo số liệu thống kê của IndexUniverse, tổng lượng vốn VNM ETF từ đầu năm 2020 đến ngày 20.4 bị rút khoảng 40 triệu USD. Còn giá chứng chỉ quỹ VNM ETF cũng giảm 23,76% kể từ đầu năm 2020, theo CNNMoney. Về phần Dragon Capital ghi nhận giá trị tài sản ròng (NAV) của quỹ Vietnam Enterprise Investments Limited (VEIL), quỹ lớn nhất của Dragon Capital, giảm đến 34% vào cuối tháng 3.2020, khiến NAV của VEIL lần đầu tiên rớt xuống dưới 1 tỉ USD kể từ năm 2017.

Dù vậy, YSVN cho rằng, điều lạc quan cho thị trường là khối ngoại mới chỉ bán ròng khoảng 1,8% trong tổng 683.000 tỉ đồng giá trị nắm giữ trên thị trường. Tại thời điểm ngày 8.4, nhà đầu tư ngoại vẫn còn giữ khoảng 19,3% vốn hóa trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Trong đó, các quỹ ngoại vẫn đóng vai trò quan trọng nhất (chiếm 73%). Các quỹ này chủ yếu rót vốn vào các cổ phiếu ngành thực phẩm, ngân hàng, bất động sản, như VNM, VCB, SAB, VIC, VHM, BID, MSN, CTG, HPG, VRE.

Các quỹ đầu tư ngoại vẫn đang tìm cách tái cơ cấu lại danh mục. Ông Hans Christian Jacobsen, Đối tác quản lý tại PENM Partners, cho biết quỹ PENM IV vẫn có thể thực hiện thêm 2-3 vụ đầu tư. Còn quỹ PENM V sẽ tiếp tục tập trung vào các công ty liên quan đến tiêu dùng tại Việt Nam. Hiện PENM đã đầu tư vào hoạt động sản xuất, nông nghiệp, thực phẩm, bán lẻ và dịch vụ của Việt Nam. 

Trong khi đó, quỹ đầu tư PYN Elite Fund muốn gia tăng tỉ trọng các cổ phiếu lĩnh vực dịch vụ hàng không khi tăng cường mua vào cổ phiếu SCS của Công ty Dịch vụ Hàng hóa Sài Gòn. Nhóm quỹ VinaCapital cũng thông báo mua thêm cổ phiếu PHR của Cao su Phước Hòa để trở thành cổ đông lớn. Dragon Capital thì xem xét lại toàn diện danh mục đầu tư và vẫn tự tin vào các khoản nắm giữ này, trong khi Platinum Victory tìm cách gia tăng sở hữu tại REE.

Có thể thấy, các quỹ đầu tư đang tập trung vào những ngành có thể hưởng lợi sớm từ việc nới lỏng cách ly xã hội và phục hồi từng bước. Ông David Đỗ, Giám đốc Điều hành VI Group, nhận định, dòng vốn ngoại sẽ có xu hướng chọn lựa đầu tư vào những công ty có lãi và tâm lý nhà đầu tư cũng nghiêng về chọn lựa an toàn nhiều hơn. 

Trước mắt, trong ngắn hạn, ông Lê Anh Tuấn, Dragon Capital, đánh giá, dòng vốn ngoại chưa thể quay trở lại thị trường. Ông Jacobsen, thuộc PENM, cũng cho rằng: “Nhà đầu tư đang trì hoãn các quyết định để quan sát tình hình dịch COVID-19”. Tuy nhiên, với cái nhìn lạc quan về dịch bệnh ở Việt Nam, ông Jacobsen kỳ vọng bức tranh đầu tư sẽ bình thường trở lại trong 3-6 tháng tới. Các chuyên gia YSVN cũng tin rằng, chỉ cần rủi ro dịch bệnh giảm, dòng tiền từ các quỹ tương hỗ và quỹ ETF sẽ quay trở lại thị trường.