Chính sách giá thuốc của ông Trump gây lo ngại cho ngành dược

Ngành dược phẩm Mỹ từ lâu đã là mục tiêu chỉ trích của các chính trị gia. Theo khảo sát của Gallup, chỉ 20% người Mỹ có quan điểm tích cực về ngành này, xếp hạng tín nhiệm của lãnh đạo các hãng dược còn thấp hơn cả nhân viên môi giới bất động sản. 

Tổng thống Donald Trump đã khai thác sự bất mãn này bằng một sắc lệnh hành pháp ký ngày 12/5, yêu cầu các hãng dược giảm giá thuốc tại Mỹ xuống ngang bằng hoặc thấp hơn mức mà họ áp dụng tại các quốc gia giàu có khác. Động thái này khiến các Giám đốc Điều hành ngành dược lo lắng, nhất là khi họ đã bất an trước các chính sách bảo hộ của ông Trump. Dù thuốc được miễn trừ khỏi danh sách thuế quan công bố ngày 2/4, nguy cơ bị áp thuế vẫn hiện hữu. Các lãnh đạo ngành cảnh báo rằng kết hợp giữa kiểm soát giá và nguy cơ thuế nhập khẩu sẽ làm gián đoạn chuỗi cung ứng, tăng chi phí điều trị và làm chậm phát triển thuốc mới.

Theo sắc lệnh, chính quyền Mỹ sẽ “truyền đạt mục tiêu giá” tới các hãng dược dựa trên tiêu chuẩn quốc tế và thiết lập cơ chế cho phép bệnh nhân mua thuốc trực tiếp, bỏ qua các khâu trung gian trong hệ thống y tế Mỹ. Tuy nhiên, lệnh này không nêu rõ các biện pháp chế tài cụ thể cho doanh nghiệp không tuân thủ.

Dù mục tiêu là giảm giá thuốc, kế hoạch này có thể gặp nhiều vướng mắc. Thuốc generic, chiếm 90% tổng số đơn thuốc tại Mỹ, đã có giá trung bình thấp hơn 30% so với các nước giàu khác. Trong khi đó, giá thuốc có thương hiệu tại Mỹ cao gấp bốn lần so với các thị trường tương đương. Các hãng dược có thể phản ứng bằng cách tăng giá ở các quốc gia khác thay vì giảm tại Mỹ, hoặc rút khỏi một số thị trường hoàn toàn.

Nghiên cứu năm 2022 của Pierre Dubois thuộc Trường Kinh tế Toulouse cho thấy nếu Mỹ áp dụng giá thuốc theo Canada, các hãng dược chỉ giảm giá nhẹ tại Mỹ nhưng lại tăng giá mạnh tại Canada. Nghiên cứu của Margaret Kyle thuộc École des Mines (Paris) cũng đưa ra kết quả tương tự với các quốc gia châu Âu.

Hiện tại, ngành dược phẩm được an ủi phần nào khi lệnh hành pháp này đối mặt với nhiều rào cản pháp lý. Đề xuất tương tự trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump từng bị tòa án bác bỏ và các hãng dược có thể tiếp tục thách thức lệnh mới này. Hơn nữa, theo bà Melanie Whittington của MedaCorp, lệnh này "gặp nhiều vấn đề trong triển khai". Việc thực thi có thể cần Quốc hội thông qua.

Thế nhưng, chính sách thương mại của ông Trump lại đe dọa ngành dược nhiều hơn. Chính quyền đã mở cuộc điều tra về việc liệu nhập khẩu dược phẩm có đe dọa an ninh quốc gia hay không, với khả năng áp thuế nhập khẩu từ 25% đến 200%. Đối với các hãng dược phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đây là một rủi ro lớn. Ví dụ, Merck sản xuất thuốc trị ung thư Keytruda tại Ireland và ghi nhận lợi nhuận tại Hà Lan, nơi có thuế suất 10,5%, thấp hơn gần một nửa so với Mỹ.

Để ứng phó, nhiều hãng dược lớn đã cam kết tăng cường sản xuất tại Mỹ. Johnson & Johnson dự kiến đầu tư 55 tỉ USD, Roche 50 tỉ USD, Eli Lilly 27 tỉ USD và Novartis 23 tỉ USD trong vài năm tới. Tuy nhiên, việc xây dựng nhà máy không thể hoàn thành ngay lập tức. Eli Lilly cảnh báo rằng nếu bị áp thuế, các hãng dược sẽ phải cắt giảm chi phí, chủ yếu là nghiên cứu và phát triển, làm chậm tiến độ phát triển thuốc mới và cuối cùng là gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân. 

Trong khi đó, sản xuất thuốc generic với biên lợi nhuận thấp sẽ không chuyển từ các quốc gia như Ấn Độ, khiến thuế nhập khẩu chỉ đẩy giá lên cao hơn cho người tiêu dùng Mỹ. Cuối cùng, chính sách của Trump có thể gây “đau đầu” cho cả bệnh nhân lẫn các hãng dược, mà không mang lại lợi ích đáng kể nào.

Có thể bạn quan tâm:

Giấc mơ công nghiệp của ông Trump khó thành hiện thực

Nguồn The Economist