E ngại vaccine khiến COVID-19 lấn lướt Đông Nam Á

Tuy có tên trong danh sách ưu tiên tiêm vaccine COVID-19 miễn phí ở Philippines, nhưng anh Gerry Casida không có ý định tiêm sớm.

Anh Gerry Casida quyết định không vội vàng tiêm vaccine, sau khi xem một video trên mạng xã hội, trong đó một người phụ nữ nói rằng vaccine được sử dụng làm công cụ diệt chủng.

"Tôi đã đọc nhiều bài đăng trên Facebook về người chết vì tiêm vaccine ở các nước khác và cách thông tin này bị che giấu", anh Gerry Casida, công nhân xây dựng 43 tuổi ở Manila, nói. "Mẹ tôi cũng đã tham khảo một số thầy thuốc dân gian và họ nói vaccine có thể ảnh hưởng tới tim của tôi", anh Gerry Casida cho biết thêm.

Hàng triệu người như anh Gerry Casida ở một số điểm nóng COVID-19 nghiêm trọng nhất Đông Nam Á chần chừ hoặc từ chối tiêm chủng, do bị ảnh hưởng bởi thông tin sai lệch tràn lan trên mạng xã hội ở cả địa phương và phong trào bài trừ vaccine mạnh mẽ từ Mỹ.

Theo SPMC, những thông tin sai lệch ngày càng làm tăng tâm lý ngần ngại vaccine, dẫn tới suy yếu nỗ lực tiêm chủng cho những cộng đồng có nguy cơ cao.

Dù là một trong những nơi có tỉ lệ ca nhiễm mới cao nhất thế giới, các cuộc khảo sát gần đây cho thấy tình trạng ngần ngại vaccine khá phổ biến ở Đông Nam Á. Tại Philippines, 68% người dân không chắc chắn hoặc không sẵn sàng tiêm chủng, theo công ty thăm dò ý kiến Social Weather Stations. Theo cuộc thăm dò ý kiến ​​Suan Dusit, 1/3 người Thái Lan hoài nghi hoặc từ chối tiêm vaccine. Trong khi một cuộc khảo sát riêng ở Indonesia cho thấy gần 1/5 dân số do dự về việc tiêm chủng.

Một nhân viên y tế hướng dẫn một tài xế xe ôm tại điểm tiêm chủng COVID-19 ở Manila, Philippines, vào ngày 22.6. Ảnh: Bloomberg.

Phong trào bài trừ vaccine là một nguyên nhân lớn khiến nhiều người ngần ngại tiêm chủng, làm đình trệ thêm chiến dịch tiêm chủng ở các quốc gia Đông Nam Á. Chưa tới 10% người dân Thái Lan và Philippines tiêm một liều vaccine.

"Thông tin về đại dịch giờ đã thay đổi và thông tin sai lệch tập trung vào vaccine. Nó khơi dậy nỗi sợ hãi của mọi người", Tổng thư ký phụ trách truyền thông toàn cầu Melissa Fleming của Liên Hợp Quốc nói.

Đông Nam Á còn cả một chặng đường dài để tiêm vaccine chống lại COVID-19. Ảnh: Bloomberg.

Tại Malaysia, nhiều thông tin sai lệch về rủi ro tính mạng, ảnh hưởng tới nội tạng hay thay đổi gene được lan truyền mạnh trên ứng dụng nhắn tin WhatsApp. Nhiều người còn phóng đại lập luận của các chính trị gia Mỹ và nhà khoa học từng làm cho Pfizer Michael Yeadon - một trong những đại diện của làn sóng bài vaccine.

Một trong số thuyết âm mưu phổ phiến khác được lan truyền trên các nền tảng mạng xã hội ở Đông Nam Á là chip siêu nhỏ sẽ được tiêm vào người cùng vaccine để thu thập dữ liệu sinh trắc.

Xu hướng từ chối vaccine đang trở thành thách thức đối với nhiều chính phủ mong muốn tiêm chủng 80% dân số để đẩy lùi đại dịch. Hầu hết quốc gia ở Đông Nam Á đang đương đầu với tình trạng dịch bùng phát mạnh do biến chủng mới, nhưng chiến dịch tiêm chủng chậm chạp vì thiếu nguồn cung và tâm lý ngần ngại vaccine.

Theo bảng xếp hạng năng lực phục hồi từ COVID-19 của Bloomberg, trong đó theo dõi cách xử lý dịch của 53 nền kinh tế lớn nhất thế giới, các nước ở khu vực Đông Nam Á thuộc nhóm 10 nước cuối cùng.

Phần lớn các quốc gia Đông Nam Á vẫn đang trong tình trạng suy thoái. Ảnh: Bloomberg.

Hồi tháng 2, Bộ trưởng Khoa học Malaysia Khairy Jamaluddin đã phải trấn an công chúng về tính an toàn của vaccine, khi nói rằng chúng không có chip điện tử siêu nhỏ. Ông cũng bác bỏ các tuyên bố vaccine là công cụ để thiết lập trật tự thế giới mới.

Người dân được tư vấn trước khi tiêm vaccine CoronaVac đầu tiên của Sinovac Biotech tại Thành phố Muntinlupa, Metro Manila, Philippines. Ảnh: Reuters.

Thậm chí ở Singapore, nơi phần lớn đã kiểm soát được dịch, nhiều trí thức trẻ vẫn bị tác động bởi tin giả. Theo bác sĩ về bệnh truyền nhiễm Leong Hoe Nam tại Bệnh viện Mount Elizabeth Novena, "Một số câu chuyện được phóng đại nhiều hơn, nhưng lý do đưa ra tương đối giống nhau".

Cuối tháng 5, một thư ngỏ của hàng chục bác sĩ Singapore hoài nghi vaccine mRNA có thể làm thay đổi ADN của người tiêm được lan truyền rộng rãi trên WhatsApp. Chính phủ Singapore phải nhanh chóng ra thông cáo báo chí đề nghị các bác sĩ rút lại tuyên bố.

Bất chấp những nỗ lực của nhiều chính phủ và công ty để hạn chế thông tin vô căn cứ, tuyên bố sai lệch bằng tiếng Anh vẫn tiếp tục lan truyền trong các cộng đồng. Các nền tảng mã hóa, nơi ít chịu kiểm duyệt thông tin, đã đóng vai trò lớn trong chiến dịch truyền bá thông tin sai lệch, theo nhà nghiên cứu tại công ty công nghệ Logically Ishaana Aiyanna.

Ngoài ra, việc các nước phương Tây sở hữu nhiều nguồn cung vaccine mRNA hiệu quả cao, trong khi những nước nghèo chật vật với nguồn cung hạn chế và các loại vaccine kém hiệu quả hơn, càng khiến vấn đề thêm trầm trọng. Thay vì chấp nhận loại vaccine duy nhất mà quốc gia cung cấp, nhiều người muốn đợi tới khi họ có thêm những lựa chọn hiệu quả hơn.

Bác sĩ Leong Hoe Nam cho rằng: cách tốt nhất để chống lại ngần ngại tiêm chủng là nâng cao nhận thức về vaccine cho cả người dân và nhân viên y tế.

"Hai vũ khí lớn nhất mà COVID-19 có để chống lại con người là sự chần chừ với vaccine và thiếu phản ứng phối hợp toàn cầu. Hai vũ khí này khiến con người thất bại trong khi virus chiến thắng ngoạn mục”, bác sĩ về bệnh truyền nhiễm Leong Hoe Nam nhận định.

Có thể bạn quan tâm:

Cuộc săn lùng vaccine chống lại siêu virus