Mạng xã hội nhân rộng nỗi sợ Ebola

Trong buổi chiều Chủ Nhật vừa qua, tại một trong những bệnh việnlớn nhất Chile, một thông báo phát trên hệ thống loa của bệnh viện đã thu hút sự chú ý của nhữngngười có mặt: "Bà con chú ý! Chúng tôi có 1 bệnh nhân nghi nhiễm Ebola. Làm ơn rời phòng tới mộtbệnh viện khác".

Hoảng loạn vì một thông báo

Các bệnh nhân lập tức lấy tay che miệng và bắt đầu chạy trốn. Tuynhiên hoạt động loan tin và cảnh tượng nhốn nháo tiếp theo đã được một người phụ nữ có mặt trongbệnh viện ghi lại. Cô tiếp tục tải đoạn video lên mạng xã hội YouTube dưới tiêu đề "Khả năng cótrường hợp nhiễm Ebola ở Chile". Hiển nhiên là đoạn video đã thu hút đông đảo người xem. Chỉ trongvòng chưa đầy 24 giờ, đã có hơn 120.000 người xem video này.

Từ YouTube, tin đồn lan mạnh sang Twitter. Đoạn tin với tiêu đề#EbolaenChile (Ebola ở Chile) đã gây sốt ngay khi nó vừa xuất hiện. Hãng tin BBC cho biết chỉ mộtngày sau thời điểm xuất hiện trên Twitter, tin tweet về Ebola đã được người dùng chia sẻ hơn 20.000lần.

Các hãng tin lớn nhìn thấy những dòng tweet đã vội vã loan tinrằng Chile có một trường hợp nhiễm Ebola. Khi họ gọi điện tìm hiểu thông tin, bệnh viện cũng xácnhận đang có 1 trường hợp nghi nhiễm bệnh. Phải thêm vài giờ nữa, Bộ Y tế Chile mới vào cuộc vàtháo gỡ sự hiểu lầm.

Hóa ra bệnh nhân nghi nhiễm Ebola kể trên đã từng tới Guinea xíchđạo, một đất nước chưa từng phát hiện ca nhiễm Ebola nào cả. Tuy nhiên nhiều người ở Chile đã nhầmlẫn Guinea xích đạo với Guinea, quốc gia đang bị bệnh Ebola hoành hành, dù 2 nước nằm cách nhau tớihàng ngàn cây số.

"Thông tin sai lệch kia phát tán rất nhanh và chính quyền Chileđã không phản ứng kịp thời với những gì diễn ra trên mạng xã hội" - Eduardo Arriagada, một nhà báovà nhà phân tích truyền thông xã hội có tiếng tăm ở Chile đánh giá - "Người ta đã để quá lâu trướckhi ra tuyên bố nói rằng bệnh nhân đã về Chile từ 1 quốc gia không bị nhiễm Ebola". Bộ Y tế Chilesau đó thừa nhận bệnh nhân chỉ bị sốt rét.

Sợ hãi châm ngòi phân biệt chủng tộc

Tuy nhiên đây không phải trường hợp duy nhất tin đồn thất thiệtvề Ebola phát tán ra ngoài gây sợ hãi lan rộng. Sau khi một nữ y tá Tây Ban Nha trở thànhngười đầu tiên nhiễm virus ở ngoài Tây Phi, hàng loạt tin đồn đã hình thành.

Nhiều người Tây Ban Nha đã nhận được một tin nhắn qua điện thoại,cho biết chính quyền đang bí mật lập vùng cách ly tại Madrid và đã có thêm 2 nhân viên y tế khácbộc lộ triệu chứng nhiễm bệnh. Những kẻ tung tin đồn còn tạo ra các tít báo giả mạo và phát tánchúng thông qua dịch vụ Whatsapp và mạng xã hội Facebook. "Người ta đã phát hiện một trường hợpnhiễm Ebola tại quán Burger King" - một tiêu đề giả viết như thế. Tuy nhiên các thông tin đều đượcchứng minh là không đúng.

Tương tự, khi Bộ Y tế Brazil thông báo về phát hiện bệnh nhânnghi nhiễm Ebola, tin này đã lập tức gây ra làn sóng sợ hãi trên mạng. Theo BBC, từ "Ebola" viếtbằng tiếng Bồ Đào Nha đã được sử dụng hơn 120.000 lần trên Twitter chỉ trong vòng có 1 ngày. Biêntập viên truyền thông xã hội của BBC Brasil là Bruno Garcez nói rằng hoạt động phân biệtchủng tộc cũng đã diễn ra ngay sau đó.

"Người ta lập tức gắn virus chết người này với màu da của mộtngười đàn ông Guinea được cho là đang nhiễm bệnh" - ông nói và dẫn ví dụ cho biết một ngườidùng Twitter đã nhắn tin nói rằng Ebola là "bệnh của dân da đen". "Liệu ai đó có thể nói cho tôibiết vì sao những gã da đen tới từ châu Phi và mang virus trong người lại có thể sống ở đây?" - cưdân mạng khác viết.

Theo Garcez, cả 2 tin tweet trên hiện đã bị xóa. Tuy nhiên ngườita vẫn có thể dễ dàng thấy rằng từ "da đen" thường xuất hiện cạnh từ "Ebola" trong các bài viết củangười dùng trên Facebook.

Gây hại cho cả châu lục

Theo các chuyên gia, tin đồn lan qua mạng xã hội hiện mới chỉkhiến nỗi sợ hãi tăng mạnh trong xã hội Mỹ và phương Tây. Tuy nhiên chính nỗi sợ hãi này sẽ mangtới tác động tiêu cực cho châu Phi. "Tôi thấy sự hoảng loạn và sợ hãi còn lây lan mạnh hơn bệnhdịch" - nhà kinh tế Carlos Lopes tới từ Guinea-Bissau, người đang lãnh đạo Hội đồng Kinh tế LHQ vềchâu Phi nhận xét.

Với việc một số chính trị gia Mỹ kêu gọi cách ly châu Phi, saukhi một du khách Liberia mang bệnh Ebola tới Mỹ, Lopes cùng các nhà kinh tế, chính trị và lãnh đạodoanh nghiệp khác lo sợ khu vực Châu Phi Cận Sahara sẽ đối mặt với nạn "kỳ thị" liên quan tớiEbola.

Trước đợt bùng dịch, châu Phi là điểm đến đầu tư và du lịch sángsủa. Khu vực này, với quy mô dân số hơn 1 tỷ người và giàu tài nguyên thiên nhiên, đã bắt đầu đượcxem như môi trường hứa hẹn để phát triển kinh tế. Quá khứ nghèo đói, nhiều xung đột đã bắt đầu lùilại phía sau và tương lai sáng sủa hiện dần ra trước mắt. Tuy nhiên bệnh dịch Ebola đã đe dọa cảntrở tiến trình này. "Có 2 đại dịch, một là đại dịch y tế và thứ còn lại là dịch sợ hãi" - nhà đầutư Mark Weinberger của công ty Ernst & Young nhận xét.

Phản ứng sợ hãi khiến du khách hủy vé máy bay, hủy kế hoạch dulịch ở Tây Phi - nơi là tâm dịch Ebola. Các doanh nhân cũng sẽ ngán ngại khi tới đây làm ăn. Hàngloạt quyết định đầu tư sẽ bị đảo ngược, các biên giới bị đóng cửa, hoạt động giao thương đình trệ.Những điều này sẽ nhân lên gấp bội thiệt hại kinh tế mà đại dịch Ebola gây ra.

Tuần trước, Ngân hàng Thế giới cảnh báo rằng ngoài việc gây thiệthại lớn về kinh tế cho 3 quốc gia bùng dịch là Sierra Leone, Liberia và Guinea (2 nước sau được dựbáo giảm nửa tăng trưởng GDP), khu vực Tây Phi có thể chịu thiệt hại kinh tế tới 32 tỷ USD vìEbola. Thiệt hại sẽ tăng lên tới 40 tỷ USD nếu dịch bệnh lan sang Nigeria, Bờ Biển Ngà vàSenegal.

Nguồn Thể thao Văn hóa