New Retail để bán cá, tôm

Báo cáo nhanh tình hình hoạt động 2 tháng gần đây, Kingfood cũng như nhiều chuỗi siêu thị khác vướng vào tình trạng dồn ứ khâu giao hàng vì nhân sự vận hành bị cắt giảm do yêu cầu "3 tại chỗ" hoặc bị cách ly và các shipper công nghệ hoạt động vẫn còn nhiều hạn chế.

Định vị của Kingfood

Doanh thu cũng vì thế ảnh hưởng không nhỏ với 5 cửa hàng Kingfood ở TP.HCM. Nhưng qua trao đổi với NCĐT, bà Nguyễn Thị Ngọc Thúy, Tổng Giám đốc chuỗi siêu thị thực phẩm này, tin rằng khó khăn chỉ trong ngắn hạn và Công ty sẽ sớm bắt kịp nhịp kinh doanh khi thị trường sẵn sàng. Sự tự tin của Kingfood, theo bà Thúy, đến từ thói quen ứng dụng dữ liệu vào kinh doanh ngay từ ngày đầu thành lập. Bằng cách học, làm và điều chỉnh, Công ty phản ứng rất nhanh trước sự thay đổi của nhu cầu thị trường.

 Còn nhớ cửa hàng đầu tiên Kingfood thành lập vào năm 2018 ở Tân Mỹ (quận 7) tập trung 80% sản phẩm nhập khẩu nhưng doanh thu không như kỳ vọng vì không đúng khẩu vị thị trường. Năm 2019, Công ty thay đổi danh mục hàng hóa, tăng sản phẩm tươi sống lên 50% và bắt đầu tăng trưởng chỉ sau một năm rưỡi điều chỉnh.

Trước khi lệnh giãn cách được áp dụng, Kingfood ghi nhận doanh thu trung bình mỗi cửa hàng/ngày tăng gấp 3 lần so với năm 2019. Theo bà Thúy, đặc thù là nhu yếu phẩm tiêu dùng hằng ngày đã tạo thành thói quen và hành vi tiêu dùng định kỳ nên tận dụng để hiểu được phần lớn nhu cầu khách hàng dựa trên thay đổi về dữ liệu của mỗi giỏ hàng sẽ giúp tối ưu sản phẩm và vận hành.

Tuy nhiên, việc thu thập và phân tích được dữ liệu mua hàng của các đơn vị kinh doanh hàng tươi sống cũng là một thách thức lớn. Trung bình mỗi doanh nghiệp có thể quản lý hàng trăm ngàn mặt hàng khác nhau, dẫn đến việc phân tích ra mặt hàng có hiệu quả kinh doanh tốt nhất không dễ.

Đó là chưa kể khi kinh doanh mặt hàng tươi sống, quan trọng nhất là khả năng dự báo nguồn hàng. Nếu đặt dư thì chi phí cao, thiếu thì mất doanh thu. Với Kingfood, ứng dụng dữ liệu phân tích mặt hàng tươi sống hỗ trợ kinh doanh tốt hơn so với nhiều mặt hàng khác. “Nếu xét trên mỗi khách hàng, sự thay đổi về món trên các giỏ hàng của bà nội trợ hằng ngày là điểm cốt lõi. Bữa ăn hằng ngày của bà nội trợ Việt sẽ không thiếu các món cơ bản phục vụ món mặn, xào, canh... nên nguồn hàng tươi sống cũng xoay quanh nhóm này”, bà Thúy cho biết.

Các thông tin này sẽ được áp dụng vào việc phân bổ hàng, luồng hàng để tối ưu việc hiển thị quầy kệ cửa hàng từng khu dân cư riêng biệt, từ đó là cơ sở để cải thiện doanh thu. Ngoài ra, hệ thống Kingfood cũng được hỗ trợ kết nối với hạ tầng công nghệ khác để kinh doanh trực tuyến. Như dự án hỗ trợ tiêu thụ vải Bắc Giang, Công ty chỉ mất 2 tuần chuẩn bị bao gồm giao diện website, hệ thống đặt hàng, giao nhận để đảm nhiệm lưu thông cho 50 tấn hàng.

Có thể thấy sự linh hoạt của doanh nghiệp bán lẻ dựa trên nền tảng công nghệ để thấu hiểu hành vi của khách hàng. Và công nghệ sẽ không chỉ nằm trong mỗi khâu tiếp xúc với khách hàng, mà sẽ thay đổi toàn bộ cả phần chuỗi cung ứng, logistics và khâu sản xuất.

Làn sóng New Retail 

Mô hình Kingfood đang áp dụng được gọi là New Retail. Khái niệm này đã được công ty chủ quản Seedcom đưa ra từ cách đây 3 năm và dần rõ nét hơn thông qua sự chuyển động của các doanh nghiệp bán lẻ lớn toàn cầu. Phương thức bán lẻ truyền thống là doanh nghiệp sản xuất/nhập một sản phẩm rồi cố gắng bán sản phẩm đấy cho khách hàng. Còn với đường hướng New Retail, doanh nghiệp sẽ dự đoán được nhu cầu của khách hàng, sau đó chỉ làm những thứ khách hàng yêu cầu vào đúng lúc họ cần.

Điển hình như Amazon với Whole Foods của Mỹ và Alibaba với chuỗi siêu thị tiện lợi Hema. Cả 2 đang số hóa hoạt động mua hàng của người mua để có dữ liệu phục vụ kinh doanh như nhập hàng, giao hàng... thậm chí là lựa chọn ví trị đặt cửa hàng sao cho hiệu quả nhất như trường hợp của Hema.

 Cả 2 đang phát triển khá nhanh, Whole Foods với 589 cửa hàng ở Mỹ, Hema với hơn 230 cửa hàng ở Trung Quốc. Ở Việt Nam, các đơn vị bán lẻ lớn cũng đã bắt đầu đi theo mô hình này chứ không riêng gì Kingfood. Điển hình như thương vụ Alibaba và đối tác đầu tư 400 triệu USD vào The CrownX (được định nghĩa là nền tảng tiêu dùng bán lẻ hợp nhất của Masan tại Masan Consumer và VinCommerce).

Quầy hàng hàng tươi sóng tại siêu thị. Ảnh: Quý Hoà

Ứng dụng dữ liệu vào kinh doanh sẽ là động thái phổ biến của các chuỗi bán lẻ đi theo mô hình New Retail. Trên thực tế, đây là điều không dễ thực hiện đối với các doanh nghiệp toàn cầu chứ không riêng doanh nghiệp Việt. Theo ông Trần Vũ, Giám đốc Điều hành Dell Technologies Việt Nam, nghiên cứu gần đây với doanh nghiệp ở 45 quốc gia cho thấy có 73% doanh nghiệp cho biết hoạt động dựa trên dữ liệu nhưng chỉ có 18% chứng minh được hiệu quả của việc sử dụng nó.

Điều này đến từ khả năng khai thác dữ liệu của bản thân doanh nghiệp, thiếu đầu tư về hạ tầng và nhân sự khiến 55% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết họ đang bị kìm hãm bởi nguồn lực nội bộ. “Chỉ có 18% doanh nghiệp đang tích cực tuyển dụng các nhà khoa học kỹ thuật số hoặc nhà phát triển phần mềm. Con số này khá thấp”, ông Vũ nói.

Trong khi đó, các nhóm đã tận dụng dữ liệu tốt sẽ tiếp tục nâng cao trải nghiệm cho người mua để tạo lợi thế cạnh tranh. Một điểm dễ nhận thấy nhất là các cửa hàng vật lý sẽ được sắp xếp lại và hoạt động tương tự một kho phân loại hàng hóa tại chỗ, điều mà Hema và Whole Foods đang làm để rút ngắn thời gian giao nhận.

Theo bà Thúy của Kingfood, sử dụng kho tại chỗ là bài toán bắt buộc trong điều kiện vận hành hiện tại để xử lý được lượng đơn hàng trực tuyến. Với diện tích 400-500 m2, các cửa hàng Kingfood cũng hướng đến mô hình kho tại chỗ để xử lý đơn hàng. Tuy nhiên, Công ty đang đầu tư triển khai kho trung tâm để xử lý lượng đơn hàng với quy mô lớn hơn trong tương lai gần.

Song song đó, Công ty sẽ đưa hệ thống gợi ý món ăn, nguyên liệu mà các bà nội trợ hay cho vào giỏ hàng ngay khi có hàng nhập về. Xa hơn là tiến đến việc chủ động gợi ý những thực đơn phổ biến và dinh dưỡng dựa trên thói quen mua sắm hằng ngày của các bà nội trợ, kèm theo khuyến mãi.

 Nếu như Ân Nam, Nam An nhắm đến khách hàng nước ngoài sinh sống ở Việt Nam, Bách Hóa Xanh nhắm đến khách hàng chợ truyền thống, thì tập khách hàng của Kingfood hướng đến nhóm khách hàng trung lưu mới. “Chúng tôi có niềm tin rằng đơn hàng trực tuyến sẽ ngày một tăng do thói quen không ra khỏi nhà được hình thành trong dịch bệnh của đại đa số khách hàng hiện nay”, bà Thúy cho biết.