Startup mở vòng quay vốn mới

Coolmate, thương hiệu thời trang theo mô hình bán hàng trực tiếp thông qua thương mại điện tử vừa công bố hoàn thành vòng gọi vốn series C. Đây là thương vụ mới nhất của startup Việt Nam trước khi năm 2025 kết thúc. 

Dù giá trị thương vụ không được công bố, nhưng theo tính toán trước đó của Tracxn, tính đến tháng 9/2025, tổng số vốn huy động được thông qua hình thức gọi vốn cổ phần Việt Nam đã chạm mốc 165 triệu USD, vượt 26,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Nếu tính cả thương vụ Coolmate, có khả năng dòng vốn huy động của các startup Việt Nam năm 2025 sẽ về sát mức 196,4 triệu USD của năm 2023, dù vẫn còn cách xa mức đỉnh 1,2 tỉ USD của năm 2021. 

Cần lưu ý rằng đây là khoảng thời gian mà hiệu ứng tâm lý FOMO vào tốc độ chuyển đổi số do tác động của COVID-19 và lãi suất thấp từ các gói kích thích kinh tế toàn cầu khiến nhà đầu tư đổ xô vào các công ty startup ở Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Khi sự hào hứng không còn do di chứng suy thoái hậu đại dịch, lạm phát cao, lãi suất tăng (do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ và ngân hàng trung ương các nước thắt chặt chính sách tiền tệ) khiến nhà đầu tư chuyển sang tài sản an toàn hơn, giảm rủi ro với startup. 

Tại Đông Nam Á, theo Tracxn, vốn vào các startup năm 2024 chỉ đạt 2,84 tỉ USD, giảm 59% so với năm trước. Tại Việt Nam, xu hướng tương tự diễn ra khi từ mức đỉnh 1,2 tỉ USD của năm 2021 đã rơi xuống đáy 120 triệu USD vào năm 2024. Vì vậy, sự tăng trưởng dòng vốn huy động trong năm nay cho thấy thị trường Việt Nam đang có dấu hiệu khởi sắc trở lại. 

Theo báo cáo “Vietnam Innovation & Private Capital Report” năm 2025 do VPCA, Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) và BCG công bố, Việt Nam vẫn là điểm đến của vốn đầu tư mạo hiểm và vốn cổ phần tư nhân.

Bên cạnh các ngành công nghệ phổ biến, có 3 lĩnh vực mới đang được chú ý trong chu kỳ tiếp theo. Đầu tiên là trí tuệ nhân tạo (A.I). Một lý do là Việt Nam có nhân lực công nghệ chất lượng cao. Hơn nữa, Chính phủ đã thành lập Quỹ Phát triển Dữ liệu Quốc gia, với số vốn ban đầu 1.000 tỉ đồng nhằm tăng cường cơ sở hạ tầng số và thúc đẩy quản trị dữ liệu theo Nghị định số 160/2025/NĐ-CP. Khuôn khổ hoạt động của Quỹ bao gồm hỗ trợ phát triển và ứng dụng A.I, dữ liệu lớn, học máy, điện toán đám mây, công nghệ blockchain và cơ sở hạ tầng internet vạn vật (IoT), phục vụ quản lý nhà nước, lợi ích quốc gia, phúc lợi công cộng và các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Thứ 2 là công nghệ blockchain. Đây là lĩnh vực đang được đánh giá cao vì trước khi được Chính phủ hỗ trợ, Việt Nam đã sản sinh ra các doanh nghiệp vốn hóa từ vài trăm triệu USD đến cả tỉ USD. Nổi bật trong ngành này là Axie Infinity. Theo Tracxn, vốn đầu tư vào blockchain ở khu vực Đông Nam Á hiện đạt 509 triệu USD, dù chưa kết thúc năm 2025 nhưng khả năng đạt được mức 796 triệu USD của năm 2024 là khó.

So với các năm trước, xu hướng tổng thể là giảm dần từ đỉnh điểm năm 2021, với sự phục hồi nhẹ vào năm 2024 trước khi tiếp tục giảm. Lý do chính là “mùa đông crypto” cuối năm 2021-2022 dẫn đến suy thoái toàn cầu, bất ổn về quy định và nhà đầu tư thận trọng hơn với rủi ro, tương tự xu hướng đầu tư chung ở khu vực. Tại Việt Nam, dù được Chính phủ bước đầu hỗ trợ nhưng tâm lý thị trường đang dao động sau vụ việc Shark Bình. 

Trả lời NCĐT, ông Trần Xuân Tiến, Tổng Thư ký Chi hội Blockchain TP.HCM, cho biết năm 2026 thị trường được dự báo sẽ giảm, các dự án như sàn giao dịch, game sẽ không còn hấp dẫn trong chu kỳ tới. Tuy nhiên, dòng vốn đang hướng vào các dự án đưa blockchain vào ứng dụng thực tế và Việt Nam vẫn là một điểm đến hấp dẫn vì chất lượng nguồn nhân lực. “Cùng với các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ là điểm cộng đáng kể cho ngành này trong thời gian tới”, ông Tiến nói.

Thứ 3 là các công ty khởi nghiệp công nghệ thích ứng với biến đổi khí hậu. Theo bà Ngô Thùy Ngọc Tú, Giám đốc Touchstone Partners, đầu tư vào công nghệ xanh giai đoạn đầu luôn đối mặt với nhiều thách thức do thời gian phát triển công nghệ dài hơn và con đường thương mại hóa còn mơ hồ. Ngoài vai trò chính là đầu tư trực tiếp, bà Tú cho biết Touchstone Partners sẽ làm việc song song với các đối tác như Temasek Foundation để thu hút những khoản tài trợ không đổi lấy cổ phần. Điều này có thể giúp các nhà sáng lập tập trung triển khai thử nghiệm mà không chịu áp lực vốn đầu tư truyền thống.

Ngoài ra, ở chu kỳ này các startup Việt có thể sẽ đón nhận dòng vốn mới đến từ các doanh nghiệp tư nhân nhờ Nghị định 205/2025/NĐ-CP. Theo đó, doanh nghiệp được hỗ trợ lên tới 50% chi phí R&D và 70% chi phí cho hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ chuyên gia và tư vấn.

Trao đổi với NCĐT, ông Michael Kokalari, Giám đốc Phòng Phân tích Kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường VinaCapital, cho biết các ưu đãi thuế, như cho phép khấu trừ 200% chi phí hoạt động R&D khi tính thu nhập chịu thuế, sẽ tác động rõ rệt đến động lực đầu tư của doanh nghiệp. Ông Kokalari dẫn chứng các chính sách ưu đãi về thuế trong những năm 1960-1970 tại Mỹ là yếu tố then chốt thúc đẩy làn sóng đầu tư mạnh mẽ vào hoạt động R&D. 

“Nhóm mới gia nhập thị trường sẽ khó có thể tận dụng triệt để các chính sách ưu đãi, trong khi các doanh nghiệp công nghệ và dược phẩm đã có nền tảng hoạt động ổn định sẽ là những đối tượng thụ hưởng hiệu quả nhất từ các chính sách khuyến khích hoạt động R&D”, ông Kokalari nói.