Sướng nhờ cao su, khổ cũng tại ... cao su!

Các hộ này đang loay hoay giữa việc bỏ vườn hay đốn chặt chuyển sang cây trồng khác.

Giá rớt kỷ lục

Toàn huyện Nam Đông có 3.538 ha cao su, chiếm hơn 1/3 diện tích cao su toàn tỉnh TT-Huế. Cao su Nam Đông được trồng hầu hết ở 11 xã, thị trấn trên địa bàn huyện, tập trung nhiều nhất ở các địa phương như Hương Phú, Hương Sơn, Thượng Long, Thượng Quảng…

Vốn là cây trồng chủ lực, giúp thoát nghèo cho hàng vạn hộ đồng bào miền núi, nhưng thời gian gần đây giá cao su rớt “tận đáy” đã khiến người trồng rơi vào hoàn cảnh tiến thoái lưỡng nan. Mấy chục năm trồng cao su ở vùng gò đồi, chưa bao giờ nông dân Nguyễn Văn Dực (thôn Phú Mậu, xã Hương Phú) lại thấy thất vọng về loài cây này như bây giờ.

Đã hơn một tuần, ông Dực ngồi bó gối, không còn ra vào thăm nom vườn cao su như trước. Ngồi trò chuyện, ông bảo: “Tui không phải đi đầu nhưng cũng đã hơn 20 chục năm nếm đủ ngọt bùi với nó. Năm 1993, tui vay vốn trồng 4 ha cao su. Thời đó, cao su được giá, kỷ lục lên đến 40 - 50 nghìn/kg mủ tươi. Mỗi ngày tui thu 3 - 4 triệu bạc. Chỉ mấy năm tui cất được căn nhà hiện nay đang ở”.

Thời huy hoàng chẳng được bao lâu, mùa vụ năm nay, giá mủ cao su xuống thấp chỉ 7 - 8 nghìn/kg, không đủ công cán cùng các chi phí khác, nhiều hộ dân phải khai thác mủ cầm chừng để kiếm sống.

Theo ông Dực, những năm trước, giá cao su cũng tụt giảm, còn 14 - 15 nghìn/kg, bình quân mỗi ngày thu 3 - 4 trăm nghìn đồng, bà con nông dân vẫn “thở” được. Nhưng với giá hiện nay, mỗi buổi sáng ra vườn nhiều cũng chỉ kiếm được 1 trăm nghìn, tính ra thu nhập còn thấp hơn lên rừng kiếm lâm sản phụ để bán nên nhiều hộ nông dân đã bỏ bê vườn cao su không buồn chăm sóc.

Nhiều hộ còn có ý định chặt hoặc chuyển đổi sang các loại cây trồng khác.

Cùng hoàn cảnh với ông Dực là hàng nghìn hộ dân có thâm niên trồng cây cao su ở Nam Đông. Ông Nguyễn Thanh Sơn, người trồng cao su lâu năm ở thôn Phú Mậu nhẩm tính: “Với 2 ha cao su, những năm trước giá mủ cao thì có tiền trả ngân hàng, mua sắm cũng như đầu tư tái sản xuất. Giờ giá xuống thấp như thế này thì mỗi ngày tui lỗ cả trăm nghìn đồng chứ không ít”.

Ông Trần Bảo Thắng, Chủ tịch UBND xã Hương Phú cho biết, toàn xã có hơn 800 ha cao su đã đưa vào khai thác trên 50% diện tích với khoảng 80% hộ dân trong xã tham gia trồng. Khi mủ cao su được giá, cây cao su đã từng lập kỳ tích đưa xã Hương Phú ra khỏi Chương trình 135.

Thế nhưng, mùa vụ năm nay giá xuống kỷ lục chỉ còn 7 - 8 nghìn/kg, thời gian gần đây có nhích lên 9 - 10 nghìn/kg, trừ các khoản tiền phân bón, công cán cùng những chi phí sản xuất khác thì bà con nông dân cầm chắc thua lỗ.

Thu nhập bình quân của địa phương hiện đạt hơn 22 triệu đồng/người/năm, trong đó cây cao su đóng góp 16 - 18 triệu. Bởi vậy, giá mủ thấp như hiện nay mà kéo dài thì thu nhập của bà con giảm đến hơn nửa.


Xúc tiến làm bảo hiểm cây cao su

Cty CP Cao su TT-Huế cho biết, 6 tháng đầu năm 2014, công ty xuất khẩu 180 tấn mủ cao su, doanh thu 6 tỷ đồng, nộp ngân sách Nhà nước 300 triệu đồng, giảm 46% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân doanh thu và nộp ngân sách giảm mạnh là do thị trường tiêu thụ sản phẩm gặp nhiều khó khăn, giá cả biến động thất thường và rớt ở mức rất thấp từ trước đến nay.

Hiện tại, đối với người trồng cao su ở Nam Đông, trong đó có nhiều hộ dân đồng bào dân tộc thiểu số, áp lực trả nợ ngân hàng và chi phí sản xuất, chăm sóc vườn cao su là rất lớn. Hầu hết các hộ dân trồng cao su đều thông qua nhiều nguồn khác nhau để vay vốn, bình quân mỗi gia đình vài chục triệu đồng.

Vẫn nợ Ngân hàng NN- PTNT huyện cùng các nguồn khác gần 100 triệu đồng, ông Dực càng rơi vào hoàn cảnh khó khăn hơn bởi áp lực trả nợ, trong khi kinh tế gia đình chủ yếu dựa vào vườn cao su.

Ông Dực cho biết: “Lúc đầu tôi vay 37 triệu đồng, những mùa vụ đầu tiên, cất được nhà cửa, mua sắm được xe. Qua các trận bão năm 2006, 2013, vườn cao su hư hại, tái tạo lại nhiều lần, không có tiền trả nợ, lãi mẹ đẻ lãi con. Hiện tại tui có 2,5 ha cao su nhưng giá thấp, thu hoạch mủ chẳng được bao nhiêu trong khi mỗi tháng phải trả tiền lãi đều đặn cho ngân hàng”.

Theo ông Dực, nhiều người rất muốn được khoanh, giãn nợ nhưng đều không được đáp ứng.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Công Thành, Phó phòng NN- PTNT huyện Nam Đông cho hay: “Toàn huyện Nam Đông có 3.538 ha cao su, trong đó có 2.100 ha đã cho khai thác. Sản lượng mủ đông đạt 7.500 - 8.000 tấn/năm, doanh thu 60 tỷ đồng. Nhờ cây cao su mà hai xã Hương Phú và Hương Sơn đã xin ra khỏi Chương trình 135.

Tuy nhiên, trận bão năm 2013 đã làm hơn 200 ha cao su bị thiệt hại. Đến thời điểm hiện nay, giá mủ cao su xuống quá thấp, thu nhập giảm rõ rệt đã đẩy người dân vào hoàn cảnh khó khăn. Tình hình giá cả xuống thấp, người dân sẽ không thể đầu tư chăm sóc, tái sản xuất dẫn đến chất lượng mủ giảm, vườn cây có nguy cơ dịch bệnh”.

Ông Thành thừa nhận, trồng cây cao su ở Nam Đông tính rủi ro rất cao. “Huyện đang nghiên cứu giải pháp làm bảo hiểm cây cao su cho người dân”, ông Thành nói.

Nguồn Nông nghiệp Việt Nam