Xuất khẩu cá ngừ hướng đến nửa tỷ USD

Đây là mặt hàng có tiềm năng xuất khẩu và đang đứng vị trí thứ 3 về xuất khẩu sau cá tra, tôm. Trong khi, cá tra đang khó khăn tại nhiều thị trường xuất khẩu và bị các nước bôi nhọ danh tiếng, tôm bị áp thuế và cạnh tranh cao với nhiều nước thì cá ngừ là mặt hàng có thể xuất khẩu và được nhiều thị trường đón nhận.

Theo số liệu 7 tháng cá ngừ ước đạt 351 triệu USD, tăng 11% so với cùng kỳ. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (Vasep), top 8 thị trường nhập khẩu cá ngừ chính của Việt Nam vẫn không có sự thay đổi so với đầu năm và lần lượt là Mỹ, châu Âu, Israel, ASEAN, Nhật, Canada, Mexico và Trung Quốc.

Đứng thứ 3 trong ngành thuỷ sản

Một ngày giữa năm 2014, một doanh nhân người Nhật đến Việt Nam và ăn thử cá ngừ, ông thốt lên "cá ngừ Việt Nam ngon quá sao không xuất khẩu?". Sau đó, vị doanh nhân này cử người sang Việt Nam hướng dẫn và tìm doanh nghiệp để kết nối xuất khẩu.

Vậy là Công ty Cổ phần Thủy sản Bình Định (Bidifisco) và Công ty Kato Hitoshi General Office của Nhật Bản đã ký hợp đồng xuất khẩu cá ngừ đại dương sang Nhật Bản. Theo đó, Công ty Kato Hitoshi General Office là đại diện của Bidifisco ở Nhật Bản để đưa cá ngừ đại dương vào bán tại những trung tâm đấu giá và chuỗi cửa hàng hải sản thuộc các đối tác của công ty tại Nhật Bản.

Còn Bidifisco đảm nhiệm vai trò bao tiêu sản phẩm cho ngư dân đánh bắt cá theo công nghệ Nhật Bản với giá cao hơn thị trường 20%. Kim ngạch xuất khẩu cá ngừ từ đó đã liên tục.

Theo ông Trương Đình Hoè, Tổng Thư ký Vasep, tháng 9 hàng năm là mùa tiêu thụ cá ngừ, các nhà nhập khẩu sẽ tăng mua phục vụ nhu cầu thị trường. Với giá trị xuất khẩu trong 7 tháng qua và những tháng còn lại trong năm, có nhiều khả năng xuất khẩu cá ngừ sẽ đạt mục tiêu 500 triệu USD và về đích như kế hoạch của cả năm 2018.

Hiện trong top 3 thị trường nhập khẩu cá ngừ hàng đầu của Việt Nam, duy chỉ thị trường Mỹ bị giảm kim ngạch, 2 thị trường còn lại đều tăng trưởng tốt. Theo đó, xuất khẩu cá ngừ sang thị trường Mỹ trong 7 tháng đầu năm đạt 116,3 triệu USD, chiếm tỷ lệ 32,9%, giảm 8,9% so với cùng kỳ 2017. Kế đến là thị trường châu Âu đạt 82,71 triệu USD, chiếm tỷ lệ 24%, tăng 23,7% so với cùng kỳ. 

Xuất khẩu cá ngừ sang Israel đang được coi là thị trường tiềm năng khi tháng 7 vừa qua đạt tốc độ tăng trưởng cao 55,7% so với cùng kỳ, giá trị xuất khẩu ước đạt 42,35 triệu USD, chiếm tỷ lệ 12,2% và đang trở thành thị trường nhập khẩu cá ngừ lớn thứ 3 của Việt Nam.

Có sự tăng trưởng vượt bậc này là do các doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu cá ngừ chế biến đóng hộp sang đây. Trước đây, cá ngừ Việt Nam thường xuất khẩu thô. Giá trị xuất khẩu dòng sản phẩm này sang Israel trong nửa đầu năm 2018 đạt hơn 29 triệu USD, tăng gần 96% so với cùng kỳ năm trước. Bên cạnh đó, xuất khẩu các mặt hàng cá ngừ khác sang Israel cũng tăng so với cùng kỳ.

Đánh giá về thị trường Nhật Bản, ông Hoè cho rằng, trước đây, Nhật Bản luôn đứng vị trí cao nhất, nhì trong bảng xếp hạng các thị trường nhập khẩu cá ngừ Việt Nam nhưng nay đã rơi xuống thứ 5 là do nhu cầu hoặc do họ có nguồn cung khác có mức giá cung cấp dễ chịu hơn.

Mặc dù tình hình nhập khẩu cá ngừ chung của Nhật Bản đang giảm nhưng điều đáng mừng là xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Nhật Bản vẫn tăng liên tục qua từng tháng, xu hướng này vẫn tiếp tục cho đến nay. Trong 7 tháng đầu năm 2018, giá trị nhập khẩu cá ngừ của Nhật Bản tăng trưởng đến 25%, với kim ngạch 15,78 triệu USD.

Mỹ vẫn là thị trường tiềm năng lớn

Nhập khẩu cá ngừ của Mỹ tăng liên tục trong 6 tháng đầu năm 2018. Trong các dòng sản phẩm cá ngừ, nhập khẩu cá ngừ chế biến đóng hộp và thăn/philê cá ngừ đông lạnh tăng so với cùng kỳ năm 2017.

Theo số liệu thống kê của Trung tâm Thương mại quốc tế, Mỹ đã nhập khẩu 132 tấn các sản phẩm cá ngừ, trị giá 902 triệu USD trong nửa đầu năm 2018, tăng 10,5% về khối lượng và tăng 17% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017. Top 5 nguồn cung cá ngừ lớn nhất cho thị trường Mỹ (tính theo khối lượng) lần lượt là Thái Lan, Trung Quốc, Indonesia, Việt Nam và Ecuador.

Đáng chú ý, Trung Quốc và Việt Nam đã đổi chỗ cho nhau trong bảng xếp hạng các nguồn cung cá ngừ lớn nhất cho thị trường Mỹ. Chiếm 70% tổng khối lượng nhập khẩu cá ngừ đóng hộp của Mỹ, Trung Quốc hiện đã trở thành nguồn cung cá ngừ lớn thứ 2 cho thị trường Mỹ. Đặc biệt, nước này đang là nhà cung cấp lớn nhất các sản phẩm cá thuộc họ cá ngừ đóng gói. Và chính vì điều này, Trung Quốc đang là đối thủ cạnh tranh nặng ký của Thái Lan cũng như Việt Nam tại thị trường Mỹ.

Tuy nhiên, do cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đang leo thang, dự kiến tháng 9 tới đây mức thuế nhập khẩu cá ngừ tươi và đông lạnh từ Trung Quốc vào Mỹ sẽ tăng cao. Điều này sẽ tạo điều kiện cho các nước khác tăng cường xuất khẩu dòng sản phẩm cá ngừ tươi sống và đông lạnh này sang Mỹ. Nhưng đối với các sản phẩm đóng hộp, cơ hội cho các nước khác như Thái Lan, Indonesia và Việt Nam không rõ ràng.

Theo ông Hoè, thông thường các tháng cuối năm là vào mùa nhập khẩu thuỷ sản chính của các nước. Các thị trường nhập khẩu chính cá ngừ của chúng ta những tháng cuối năm là vào mùa lễ Tết nhu cầu chắc chắn sẽ tăng và các nhà nhập khẩu ở các thị trường này sẽ đẩy mạnh mua vào phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng tăng cao.