Các nhà khoa học chuẩn bị ứng phó với đợt nắng nóng kỷ lục vào năm 2024

Tất nhiên, biến đổi khí hậu là nguyên nhân chính. Việc đốt nhiên liệu hóa thạch đang làm tăng lượng khí nhà kính trong khí quyển, khiến nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng lên. Năm 2023, nhiệt độ trung bình cao hơn thời kỳ tiền công nghiệp khoảng 1,4 độ C; ước tính ban đầu cho thấy năm nay nhiệt độ sẽ tăng từ 1,3-1,6 độ C.

Nhưng điều khiến các nhà khoa học chắc chắn hơn nữa trong dự đoán về năm 2024 là El Niño. Ông Michael McPhaden, một nhà khoa học cấp cao tại Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia, cho biết vì El Niño thường mất nhiều tháng để đạt đến đỉnh điểm nên cũng có độ trễ trong quá trình nóng lên của vùng nhiệt đới Thái Bình Dương và sự gia tăng nhiệt độ bề mặt toàn cầu”.

Nói cách khác, năm thứ hai xảy ra El Niño thường nóng hơn năm đầu tiên.

Năm 2024 sẽ còn nóng hơn năm 2023. Ảnh: Bloomberg.

Trong vài thập kỷ qua, hiện tượng biến đổi khí hậu kép El Niño đã tạo ra một chuỗi những năm nóng kỷ lục. Theo một nghiên cứu, các hiện tượng cực đoan giữa El Niños và La Niñas đã gia tăng khoảng 30% kể từ năm 1960 so với sáu thập kỷ trước đó, và sự nóng lên toàn cầu có thể đóng góp 1/3 vào con số đó. 

Tuy nhiên, sức nóng năm ngoái đặc biệt gây sốc. Hầu như mọi tháng trong năm 2023 đều ấm hơn mức trung bình giai đoạn 1991-2020 và phần sau của năm, sau khi El Niño bắt đầu, đã phá vỡ các kỷ lục: Tháng 6, Tháng 7, Tháng 8, Tháng 9, Tháng 10 và Tháng 11 đều là những tháng nóng nhất trong các tháng tương ứng trong ghi nhớ lịch sử. Theo đó, Tháng 7 là tháng nóng nhất từng được ghi nhận.

Những điều bất thường vào năm 2023 khiến việc nghiên cứu nhiệt độ năm 2024 trở nên quan trọng hơn. Và đã có một số dự đoán về những gì sức nóng năm nay sẽ mang lại, vì El Niño có xu hướng làm tăng khả năng xảy ra một số loại thời tiết ở một số khu vực nhất định.

Hạn hán và lũ lụt

Bà Ulla Heede, một nhà khoa học làm việc về mô hình đại dương tại tổ chức phi lợi nhuận Worthy, cho biết sẽ có xu hướng khô hạn ở những nơi có lượng mưa cao và ngược lại. Điều này sẽ tác động nhiều đến nông nghiệp: Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc đặc biệt lo ngại về tình trạng mất an ninh lương thực trong năm nay do hạn hán ở Đông Á, Nam Phi và Trung Mỹ.

El Niño cũng mang đến thời tiết khô hạn cho Amazon, nơi vốn đang bị hạn hán nghiêm trọng và có thể gây ra nhiều mưa hơn ở phía đông nam Brazil và nước láng giềng Uruguay. Trong khi đó, miền nam nước Mỹ dự kiến sẽ ẩm ướt và mát mẻ hơn bình thường trong năm nay.

Một chiếc thuyền mắc cạn ở thành phố Manaus của Amazon, Brazil, vào tháng 10/2023. Ảnh: Getty Images.

Cháy rừng

Sự dịch chuyển của dòng nước ấm và lượng mưa trên khắp Thái Bình Dương do El Niño khiến bầu trời ở Đông Nam Á trong xanh hơn, đặc biệt là những nơi giáp biển. Điều đó có nghĩa là có nhiều ánh nắng chiếu xuống mặt đất hơn, làm khô thảm thực vật và tăng nguy cơ cháy rừng. Ông Thomas Smith, Phó Giáo sư địa lý môi trường tại Trường Kinh tế London, cho biết Indonesia đã phải đối mặt với một số vụ cháy rừng tồi tệ nhất kể từ năm 2019. Những tháng đầu năm nay có thể sẽ mang lại nhiều nguy cơ hỏa hoạn hơn cho những khu vực này cũng như miền đông Australia.

Tại Mỹ và Canada, El Niño dự kiến ​​sẽ mang sức nóng đến bờ biển phía tây bắc Thái Bình Dương vào mùa xuân tới, đồng nghĩa với việc những khu vực này có thể chứng kiến  cháy rừng nghiêm trọng vào mùa hè. 

Bão mạnh hơn

Bà Vikki Thompson, nhà khoa học khí hậu tại Viện Khí tượng Hoàng gia Hà Lan, cho biết băng biển thấp kỷ lục và nhiệt độ bề mặt nước biển cao năm ngoái cũng có thể dẫn đến những tác động không mong muốn ở châu Âu. Bà nói: “Sự thay đổi của băng biển có khả năng dẫn đến những cơn bão mạnh hơn trên khắp châu Âu. Hoặc các cơn bão có thể có hướng đi khác nhau và tác động đến một khu vực mới, chưa từng được ghi nhận trong lịch sử.”

Tẩy trắng rạn san hô

Vào tháng 12, một bài báo trên tạp chí Science đã cảnh báo về khả năng xảy ra hiện tượng tẩy trắng san hô hàng loạt do đại dương ấm lên. Ông Adam Scaife, người đứng đầu bộ phận dự đoán tầm xa tại Văn phòng Met của Vương quốc Anh, cho biết “không nghi ngờ gì rằng sẽ có hiện tượng tẩy trắng san hô chưa từng có ở Thái Bình Dương trong những tháng tới”. Năm 2016, năm thứ hai xảy ra hiện tượng El Niño mạnh mẽ khác, Rạn san hô Great Barrier bị tẩy trắng trầm trọng nhất từ ​​trước đến nay.

Nếu năm thứ hai của El Niño nóng hơn năm đầu tiên, như thông thường, thì có nghĩa rằng El Niño sẽ tự biến mất vào giữa năm 2024. Vào thời điểm đó, nhiệt độ sẽ trở lại “bình thường”, tức là vẫn tăng, nhưng không phải tăng vũ bão.

Nhưng mức độ nóng bức của năm 2023 làm dấy lên lo ngại về hiểu biết thời tiết thông thường, tức không có dự đoán hay hiểu biết nào là hoàn hảo.

Có thể bạn quan tâm:

 Dư thừa công suất cản bước phục hồi của nền kinh tế Trung Quốc

Nguồn Bloomberg