Đề xuất đặt tên đường Vũ Bằng ở Hà Nội

Lễ kỷ niệm 100 năm sinh nhà thơ Vũ Bằng được tổ chức sáng 20/12 tại Hội Nhà văn Việt Nam ở Hà Nội.Vũ Bằng (1913-1984) là người cầm bút tài năng, nổi bật ở thể loại ký, nhưng ông cũng là một chiếnsĩ tình báo chịu nhiều oan khuất trong thế kỷ 20.Công chúng Việt Nam nhiều người biết đến nhân vật Hoàng trong truyện ngắn của Nam Cao được đưa vào sách giáo khoa văn. Nguyên mẫunhân vật Hoàng được nhiều nhà nghiên cứu văn học gán cho Vũ Bằng, khiến ông bị hiểu lầm trong suốtthế kỷ qua. Vũ Bằng sinh ra tại Hà Nội. Gia đình có gốc gác Hải Dương, làm nghề xuất bản ở phố Hàng Gai, HàNội. Vì thế, nhà văn sớm được tiếp xúc với sách vở. Ngòi bút Vũ Bằng suốt đời gắn bó với Hà Nội.Từ năm 1954, ông vào Sài Gòn làm công tác tình báo.Nhưng cũng kể từ đó cho đến khi qua đời (30 năm), ông viết như "tìm lại thời gian đã mất" thấm đẫmhồi tưởng về Hà Nội. Những trang viết của Vũ Bằng về Hà Nội đến các văn nhân cùng tầm vóc cũng phải tán thưởng. Tô Hoàitừng viết trong sách (1997): "Thương nhớmười hai, bàn tay giơ lên đếm một tháng, một ngày, một năm, một đời… Tác giả đã miệt mài ròng rãhơn 10 năm trời mới viết xong được 12 tháng thân phận một kiếp người. Từng câu tha thiết với Hà Nộiđã làm cho đến cả những người đương ở giữa Hà Nội cũng phải thương lây yêu lây". Giới văn chươngxếp Vũ Bằng ngang với Nguyễn Tuân, Thạch Lam trong nhóm các nhà văn viết hay nhất về HàNội.Nhà phê bình Bùi Việt Thắng cũng cho rằng, văn tài của Vũ Bằng đã viết nên "những trang văn đẹplộng lẫy về sự ăn uống" (qua và i). Theo nhà phê bình Lý Hoài Thu, Vũ Bằngthường so sánh món ăn với mỹ nữ, khiến trang văn về ẩm thực của ông rất gợi tình. Là người hoạt động tình báo, Vũ Bằng phải chịu thiệt thòi quá lớn: đến đầu thập niên 2000, sựnghiệp tình báo của ông mới được làm sáng tỏ, tức 16 năm sau khi ông qua đời (1984). Vì thế, nhàphê bình Bùi Việt Thắng nhận định ông là nhà văn có "thân phận vào loại đặc biệt nhất trong vănchương hiện đại Việt Nam".Trong bài viết nhân 100 năm sinh Vũ Bằng, nhà phê bình Văn Giá nêu ý kiến: "Thủ đô Hà Nội rất nêncó một con đường mang tên Vũ Bằng. Câu chuyện sáng tạo văn hóa thực chất là một thỏa ước tự nguyệnvà kỳ diệu: Vũ Bằng mang ơn Hà Nội, mang ơn đất nước, nhưng Hà Nội và đất nước này cũng nên biết ơnVũ Bằng.Nhờ ông, chúng ta có được những áng văn đẹp đẽ bậc nhất về thủ đô trong nền văn chương dân tộc, vớinhững tác phẩm xuất sắc của một người Hà Nội chính danh như: Không lý gì Hà Nội lại không có một con đường mang tên Vũ Bằng".Văn Giá cũng là một trong những chuyên gia hàng đầu về Vũ Bằng, từng có các công trình (NXB Văn hóa thông tin), (NXB ĐHQG HàNội). Chỉ tiếc, trong lễ kỷ niệm vừa qua, nhà phê bình Văn Giá lại không có mặt để nói lên đề xuấtcủa ông.Trao đổi với về đề xuất này, nhà nghiên cứu LạiNguyên Ân tỏ ý đồng tình và nhận định thêm: "Oan khuất về chính trị có thể được thanh minh, còn sựvinh danh về văn hóa thì phải dựa vào các cống hiến về văn hóa. Tôi nghĩ Vũ Bằng hoàn toàn xứngđáng, đây là một đề xuất hợp lý".