Hacker phục thiện

Bản án 40 năm tù tưởng như đặt dấu chấm hết cho cuộc đời của hacker Ngô Minh Hiếu. Nhưng sau khi nhận ra sai lầm và được cho cơ hội làm lại, Hiếu đã chứng tỏ giá trị của mình.

Khi bị đặc vụ Matt O’Neill (Mỹ) bắt giữ tại đảo Guam vào tháng 2/2013, Hiếu PC đã kiếm được khoảng 3 triệu USD nhờ việc bán dữ liệu cho tội phạm. Cơ quan điều tra ước tính, hoạt động của tin tặc khét tiếng này đã tiếp tay cho thế giới tội phạm mạng đánh cắp các tài khoản cá nhân và gian lận tín dụng lên tới hơn 1 tỉ USD. 
“Tôi không rõ có tên tội phạm mạng nào đã gây ra tổn thất tài chính cho người Mỹ nhiều hơn Hiếu hay không”, Matt O’Neill nói.

Những cuộc đời bị đánh cắp

Sinh năm 1989 ở Gia Lai, Hiếu PC là biệt danh của Ngô Minh Hiếu. Năm 13 tuổi, để không phải trả tiền internet đắt đỏ thời điểm ấy, Hiếu tự lên mạng tìm hiểu cách thức hoạt động của tài khoản và thực hiện hack. Sau đó, VNPT phát hiện sự việc, họ gửi giấy phạt tới gia đình, thông báo trong nhà có người sử dụng tài khoản internet đánh cắp. Ba mẹ Hiếu lo sợ và mang 20 triệu đồng đi trả, đóng tiền phạt cho nhà mạng.

Cuối năm lớp 10, Hiếu bắt đầu hack tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng ở nhiều quốc gia để lấy tiền. Mục đích của anh là có đủ tiền đi du học. Sau khi tích lũy được khoảng 20.000-30.000 USD, anh sang New Zealand học đại học. Ở nơi xứ người, anh tiếp tục hack tài khoản một số trường đại học và kiếm được từ 30.000-40.000 NZD/tháng. Hậu quả, sau 1 năm qua nước bạn, anh bị đuổi học và bị trả về Việt Nam. Về nước, Hiếu vẫn dành nhiều thời gian hoạt động trên các diễn đàn tội phạm mạng. Anh bị bạn bè xúi: hack tài khoản an sinh xã hội để bán. “Từ hack cho vui, tôi chuyển sang hack vì tiền. Tôi thấy kiếm tiền từ ăn cắp dữ liệu quá dễ”, Hiếu kể lại với phóng viên Tạp chí NCĐT.

Ngồi ở Việt Nam, Hiếu đã lấy cắp được dữ liệu của khoảng 200 triệu công dân. Còn khách hàng mua dữ liệu từ Hiếu PC ở mọi quốc gia, vùng lãnh thổ. Ở thời điểm đỉnh cao ấy, anh kiếm được khoảng 125.000 USD/tháng.

“Tôi tiêu phần lớn số tiền kiếm được vào những thứ phù phiếm”, anh nhớ về quá khứ. Nhưng mọi động thái trên không gian mạng của tin tặc gốc Việt bắt đầu bị mật vụ Mỹ chú ý, theo dõi và dẫn dụ bắt Hiếu tại đảo Guam.

Trong suốt vụ án của anh, Tòa án Liên bang Mỹ đã nhận được khoảng 13.000 bức thư từ các nạn nhân, trình bày việc họ mất nhà, mất công việc, không đủ khả năng mua nhà hoặc duy trì tài chính vì những việc làm của Hiếu. Điều đó khiến gã tin tặc cảm thấy: “Mình là người tồi tệ!”.

Trong bản án đầu tiên, Hiếu bị tuyên phạt 40 năm tù giam. Anh khủng hoảng và coi cuộc đời như đã chấm hết. Dẫu vậy, cơ quan mật vụ Mỹ nhận ra tài năng của Hiếu và yêu cầu anh làm đúng công việc sở trường - điều tra tội phạm công nghệ cao. Kết quả từ sự hợp tác trên, hơn 20 tội phạm công nghệ cao đã bị Hiếu phát hiện, lần ra và cung cấp thông tin cho mật vụ Mỹ để bắt giữ. Nhờ đó, bản án 40 năm tù của anh được giảm xuống còn 13 năm.

Từng là người sống tôn thờ chủ nghĩa vật chất, tiền bạc, giờ đây, sự cô độc trong tù giúp anh nhận ra đúng, sai và những giá trị trong cuộc sống. “Ngày ra tù tôi sẽ làm gì?”. “Tôi muốn làm gì đó để trả ơn cuộc đời” - Hiếu viết trong nhật ký của mình khi đang bị giam giữ ở phân khu Bravo, thuộc Nhà tù Liên bang Mỹ tại thành phố Beaumont, Texas.

Trả ơn cho cuộc đời 

Do có nhiều đóng góp trong quá trình điều tra tội phạm, sau 7 năm thụ án, Ngô Minh Hiếu được ra tù trước thời hạn. Ngày đầu tiên về Việt Nam, anh ôm chặt ba mẹ và hứa sẽ thay đổi. “Bây giờ, con chỉ cần mỗi ngày ăn 3 bữa là đủ rồi”.

Vài tháng sau, đúng như những gì viết trong nhật ký, Hiếu cùng các cộng sự thành lập Doanh nghiệp Xã hội Chống Lừa Đảo. 100% thành viên trong dự án làm việc tình nguyện và không có lương. Họ giúp nâng cao nhận thức cộng đồng sử dụng internet thông qua các bài viết hay sự kiện được tổ chức. Chống Lừa Đảo còn là kênh tiếp nhận báo cáo từ các nạn nhân. Đội ngũ nhân sự sẽ sàng lọc dữ liệu và thực hiện khóa chặn các website nguy hiểm, độc hại. Ước tính, đã có khoảng 25.000 người từng được Chống Lừa Đảo giúp đỡ.

Hiếu cũng mất gần 2 năm để thuyết phục Google cho nhúng dữ liệu của Chống Lừa Đảo vào công cụ tìm kiếm để khóa chặn website đen. Theo thống kê, có khoảng 2.000 trang web đã bị chặn bởi sự hợp tác này. Ngoài điều hành doanh nghiệp xã hội, hiện tại, Ngô Minh Hiếu đang thực hiện công việc điều tra, truy vết tội phạm mạng và giám sát không gian mạng tại Trung tâm Giám sát và An toàn Không gian mạng Quốc gia (NCSC).

Anh đánh giá, tỉ lệ bị lừa hoặc bị tấn công mạng là khá nghiêm trọng. Việt Nam nằm trong Top các quốc gia dễ bị lừa nhất trên không gian mạng. Tại Việt Nam, các dạng phổ biến là lừa đảo online thông qua trò chơi làm nhiệm vụ nhận thưởng; lừa đảo bằng việc giả mạo dịch vụ công; lừa đảo tình cảm trực tuyến. Đặc biệt, lừa đảo tình cảm ở Việt Nam diễn ra nhiều nhưng ít nạn nhân chia sẻ thông tin. “Nạn nhân bị đánh đòn tâm lý quá kinh khủng, nên họ sợ và giữ kín. Đối tượng lừa đảo biết nạn nhân sẽ không làm gì được nên chúng càng lợi dụng”, Hiếu nói.

Cũng theo Hiếu, người dùng mạng xã hội đăng tải quá nhiều hình ảnh cá nhân, người thân lên mọi nền tảng mạng xã hội. Tội phạm quan tâm tới các thông tin này, chúng hoàn toàn có thể giả mạo danh tính bằng trí tuệ nhân tạo (A.I), Deepfake hoặc lừa đảo, tống tiền, bôi nhọ... thông qua danh sách bạn bè nạn nhân.

“Với khả năng của mình, tại sao anh không đầu quân cho các công ty lớn để có thu nhập tốt hơn?”, phóng viên NCĐT đặt câu hỏi. “Tôi mất hơn 5 năm để giác ngộ việc biết ơn cuộc đời. Từ sự biết ơn đó, tôi mới có thể dùng khả năng của mình để tạo ra giá trị cho gia đình và xã hội. Lúc này, tôi mới có giá trị cho cuộc đời”, Hiếu tâm sự.