Sự đảo ngôi của Trung Quốc, Brazil và xu hướng khác của thị trường nghệ thuật

Lâu nay, việc công khai bản báo cáo thị trường của hội chợ TEFAF hàng năm, của chuyên gia kinh tế trong lĩnh vực nghệ thuật Clare McAndrew, đã trở thành một truyền thống - mang lại cho giới nghệ thuật một bản phân tích thị trường sâu sắc nhất trong năm.

Năm nay, bản báo cáo cũng không làm thất vọng. Báo cáo tập trung vào sự sụt giảm của trị trường (7%, còn 43 tỉ Euro - tức 56 tỉ đô la Mỹ) và đặc biệt là ở thị trường Trung Quốc (giảm đến 24%, còn 10.6 tỉ Euro, tức 13.8 tỉ đô la Mỹ). Bên cạnh đó còn nhiều phân tích chi tiết về sự sụt giảm của thị trường (ở đâu, tại sao, hoặc mảng nào vẫn phát triển).

Báo cáo có nhiều chi tiết về thị trường sơ cấp (khá là hiếm), về thị trường đang trưởng thành của Trung Quốc, cũng như về sức mua ngày càng tăng của giới sưu tập Brazil.

Sau đây là ba nội dung chính của báo cáo:

Thị trường sơ cấp có chênh lệch quá lớn
Nếu bạn là một nhà buôn lớn, năm qua ắt hẳn là một trong những năm tốt nhất với bạn. Trong toàn bộ thị trường nghệ thuật, mảng thị trường sơ cấp tăng đến 52%, so với 50% hồi năm ngoài. Còn nếu không phải là nhà buôn lớn, thì năm qua có thể đã là một năm tồi tệ với bạn. Sự bất bình đẳng trong nền kinh tế nói chung đã chuyển sang thế giới nghệ thuật, ngày càng rõ. Tuy vậy, phần lớn những tranh cãi lâu nay đều tập trung vào sự trì trệ của “thị trường trung gian”.

Còn báo cáo của McAndrew thì thực sự đi sâu vào phân khúc thấp nhất của thị trường. Trong lúc phân khúc giữa có thể chỉ chững lại thì việc buôn bán ở những gallery nhỏ nhất thực sự là teo tóp.

McAndrew cũng chỉ ra rằng năm qua, 76% số nhà buôn có doanh số ít hơn 2 triệu Euro (và phần lớn các giao dịch đều ở mức dưới 50 ngàn Euro) - do đó, phần lớn các gallery hiện nay đều khá chật vật, xoay xở tồn tại trong một thị trường bị thu hẹp.

Năm ngoái, các nhà buôn cũng bán được ít tác phẩm hơn năm trước đó. Trung bình trong năm 2012 mỗi nhà buôn bán được 75 tác phẩm, tức là giảm 6% so với 80 tác phẩm hồi năm 2011. Từ đó, cộng thêm vào việc nhà buôn đang phải chịu áp lực tham gia ngày càng nhiều hội chợ nghệ thuật (giao dịch tại hội chợ tăng 5%, chiếm 36% tổng số giao dịch ở thị trường sơ cấp) tình cảnh của một nhà buôn điển hình khá là ảm đạm.

Thị trường Trung Quốc xẹp xuống - tín hiệu tốt

Chẳng ai ngạc nhiên lắm khi thị trường Trung Quốc giảm đến 24%. Tổng số giao dịch và giá trung bình đều giảm. Tuy nhiên, McAndrew kết luận rằng sự sụt giảm này chủ yếu là do kinh doanh đầu cơ giảm. Phần lớn những quỹ đầu tư nghệ thuật mọc ra từ cuối những năm 2000 đều đã dẹp tiệm, đem theo cả không khí sôi sục của các buổi đấu giá ở Bắc Kinh và Hong Kong ngày nào.

Tuy vậy, các xu hướng khác của thị trường nghệ thuật Trung Quốc vẫn tiếp diễn. Tranh Tàu và thư pháp - tương đương với thể loại cổ điển bậc thầy ở phương Tây - tiếp tục chiếm lĩnh thị trường. Tranh sơn dầu và đương đại chiếm chưa tới 10% tổng doanh số ở Trung Quốc (mặc dù lại là thể loại có giá trung bình cao nhất).

Brazil - Ngôi sao đang lên
Báo cáo dành hẳn một chương nói về thị trường Brazil, chủ đề trước giờ vẫn chưa được nghiên cứu. Doanh số ở Brazil chỉ khoảng 455 triệu Euro, tức 1% doanh số thị trường nghệ thuật toàn cầu, nhưng Brazil vẫn để lại dấu ấn. Một phần là do thuế cao, nên các giao dịch chủ yếu là tại chỗ (đa số các nhà buôn đạt doanh số chưa tới 25 ngàn Euro mỗi năm, và không có ai báo cáo doanh số lớn hơn 350 ngàn Euro).

McAndrew dự đoán rằng dần dần về sau Brazil sẽ trở nên nổi tiếng vì các nhà sưu tập của mình - đây là một nước với số tỷ phủ trên đầu người rất cao - chứ không phải từ thị trường trong nước.

McAndrew cũng lưu ý rằng Brazil có nhiều phụ nữ làm việc ở các gallery trong nước - 55% lao động tại các gallery là phụ nữ, trong khi con số trung bình của thế giới là 47%.

Nguồn SOI