Gọi vốn voucher

Sau ICO, crowdfunding (gọi vốn cộng đồng), một mô hình gọi vốn mới đang được phát triển tại Việt Nam là IVO (Initial Voucher Offering) hay còn gọi là mô hình gây quỹ bằng cách các nhà đầu tư khi rót vốn vào các startup, doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), thay vì nhận cổ phần họ sẽ được nhận phiếu mua hàng (voucher) có giá trị tương đương với số cổ phần họ mua trong tương lai”.

Công ty First Legal Force (FLF) vừa chính thức đưa ra thị trường mô hình gọi vốn mới là IVO dành cho startup và doanh nghiệp nhỏ.

Voucher bảo chứng

IVO được FLF đưa ra trong bối cảnh ICO (Initial Coin Offering), phương thức gọi vốn thông qua việc phát hành tiền mã hóa đang trên đà suy thoái. Nguyên nhân theo báo cáo hồi tháng 7 của Satis Group, có đến 78% các thương vụ gọi vốn qua ICO là lừa đảo. Đây là tin buồn đối với các công ty khởi nghiệp non trẻ vì công bằng mà nói ICO giúp họ tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn. Phương thức IPO (Initial Public Offering - phát hành chứng khoán lần đầu ra công chúng) không phù hợp với các doanh nghiệp nhỏ, trong khi nguồn lực đầu tư của các quỹ mạo hiểm là có hạn và khó tiếp cận.

Mô hình gọi vốn cộng đồng trước khi có ICO cũng không còn hiệu quả vì tỉ lệ mất tiền của nhà đầu tư và khả năng biến tướng thành mô hình đa cấp cũng cao tương tự ICO. Nhất là khi ở Việt Nam, gọi vốn cộng đồng là mô hình chưa được phát luật quy định cụ thể.

“Điểm mạnh của ICO và crowdfunding là giúp startup, doanh nghiệp nhỏ tiếp cận vốn dễ hơn nhưng có cùng điểm hạn chế là không bảo vệ nhà đầu tư”, ông Nguyễn Thái Bình, Giám đốc Điều hành IVO, nói. IVO được xem là kết hợp giữa ICO và crowdfunding khi hạ rào cản gọi vốn cho các startup và doanh nghiệp nhưng vẫn bảo vệ được các nhà đầu tư. Cụ thể, theo ông Bình, số tiền đầu tư sẽ được bảo chứng bằng giá trị của voucher, sau 3 năm, nếu Công ty đầu tư lên sàn, số voucher này sẽ được chuyển thành cổ phiếu, hoặc không sẽ được chuyển thành cổ phần.

Trong bất cứ thời điểm nào trước thời điểm chia cổ phần, nếu nhà đầu tư thấy dự án không hiệu quả, họ có thể sử dụng voucher tại mạng lưới đối tác của IVO hoặc chuyển nhượng voucher trên nền tảng của IVO theo giá thị trường để sinh lợi. Các nhà đầu tư sở hữu voucher cũng không can thiệp vào công việc điều hành và quản lý doanh nghiệp như quỹ đầu tư mạo hiểm.

Về phía các đối tác, IVO thuyết phục họ tham gia vì đây là nơi tiếp thị sản phẩm dịch vụ. Đồng thời, Công ty cũng sẽ là đơn vị đứng ra đánh giá mô hình, chiến lược kinh doanh của các doanh nghiệp trước khi phát hành voucher. 

Bài toán con gà và quả trứng

Thời gian gọi vốn cho các dự án trung bình khoảng 3 tháng. IVO sẽ nhận 10% trên tổng vốn đầu tư mỗi dự án. Mặc dù vậy, ông Bình cho biết, IVO không phải công ty quản lý quỹ nên sẽ không trả lãi cam kết cho nhà đầu tư hằng tháng, số tiền vốn bán voucher sẽ được chuyển cho doanh nghiệp để họ thực hiện dự án. “Công ty tạo ra một hệ sinh thái cộng sinh giữa nhà đầu tư - các doanh nghiệp khởi nghiệp - đơn vị chấp nhận thanh toán voucher”, ông Bình cho biết.

Xét về khía cạnh pháp luật, IVO có lợi thế hơn ICO và crowdfunding là việc doanh nghiệp phát hành voucher hoặc người có voucher chuyển nhượng cho người khác không bị cấm ở Việt Nam. Tuy nhiên, mô hình hợp pháp vẫn chưa thể nói lên điều gì. Bởi từ khi triển khai vào ngày 1.10.2018 đến thời điểm hiện tại, mới có 3 đơn vị tham gia mạng lưới sử dụng voucher của IVO là FLF, điện gia dụng OSAKA và đơn vị truy vấn thông tin pháp lý bất động sản Batdongsansach.vn. Như vậy, để chứng minh cho hiệu quả của dự án, IVO phải làm đồng thời 2 mục tiêu: thu hút các công ty khởi nghiệp tham gia và các đối tác chấp nhận thanh toán voucher của họ.

Ông Bình cho biết trong quý I/2019, IVO sẽ tuyển chọn và gây quỹ cho 30 dự án khởi nghiệp thông qua chương trình IVO Challenge. Tiêu chí lựa chọn các dự án khởi nghiệp là phải giải quyết được vấn đề của xã hội cụ thể, có ý tưởng mới độc đáo, có khả năng phát triển nhanh và đột phá.

Đây là chương trình Công ty đồng tổ chức với cộng đồng Google Developer Group (GDG) Việt Nam và các đơn vị cung cấp không gian làm việc chung (co-working space). IVO đang triển khai phát triển rộng các đối tác chấp nhận thanh toán voucher do IVO phát hành và Công ty đang trong quá trình xây dựng giải pháp hợp tác với một số ngân hàng để phát hành hệ sinh thái eVoucher Bank.

“Cố vấn trước mắt của chúng tôi là các đối tác của FLF, trong thời gian tới, IVO sẽ kêu gọi các chuyên gia tham gia với quyền lợi rõ ràng. Mục tiêu cuối cùng của chúng tôi là tạo ra nền tảng gọi vốn có thể huy động các nguồn lực của xã hội để giúp đỡ cho startup và doanh nghiệp”, ông Bình nói.