Quỹ ETF ngoại giải thể ảnh hưởng ra sao đến thị trường Việt Nam?

Ngày 7/6, Tập đoàn quản lý tài sản Blackrock đã ra thông báo cập nhật về quỹ ETF iShares Frontier and Select EM, trong đó cổ phiếu Việt Nam chiếm tỉ trọng cao nhất (28%) trên tổng quy mô tài sản (425 triệu USD), theo đó quỹ ETF này sẽ ngừng giao dịch và không còn chấp nhận các lệnh tạo và mua lại chứng chỉ quỹ sau khi thị trường đóng cửa ngày 31/03/2025 (lộ trình này có thể thay đổi). Kể từ thời điểm ra thông báo đến nay, quỹ đã thực hiện đợt thanh lý cổ phiếu mạnh mẽ và đang tiếp tục xu hướng bán dần các tài sản trong danh mục. 

Công ty cổ phần chứng khoán BIDV (BSC Research) đánh giá hoạt động giải thể quỹ ETF này sẽ không ảnh hưởng quá lớn đến thị trường chứng khoán Việt Nam. Và đây cũng là thời điểm để các quỹ đầu tư và cơ quan quản lý đánh giá và xác định lại các mục tiêu với tầm nhìn dài hạn hơn cho thị trường.

Kể từ thời điểm chuyển đổi mục tiêu và bộ chỉ số tham chiếu, quỹ đã ghi nhận 1 giai đoạn tăng ròng quy mô mạnh mẽ kéo dài từ tháng 11/2022 đến hết tháng 3/2023, giai đoạn thị trường chứng khoán Việt Nam xác lập vùng đáy (quốc gia chiếm tỉ trọng lớn nhất trong danh mục của quỹ), với tổng giá trị 388 triệu USD, tuy nhiên kể từ thời điểm đó đến khi BlackRock ra thông báo giải thể quỹ các nhà đầu tư trong quỹ đều thực hiện rút ròng với giá trị gần 350 triệu USD với nhiều nguyên nhân khác nhau.

Nhìn lại quá trình hoạt động, BSC Research đánh giá khi giữ bộ chỉ số cũ đã có những thời điểm quy mô hoạt động của quỹ lên đến 800 triệu USD (2014 và 2018) tuy nhiên sau đó quy mô liên tục suy giảm ngoại trừ giai đoạn tháng 11/2022. Kể từ thời điểm chuyển đổi bộ chỉ số mới, danh mục của ETF iShares trở nên dàn trải hơn khi hướng đến một số cổ phiếu thuộc thị trường mới nổi thay vì tập trung hoàn toàn các cổ phiếu thuộc thị trường cận biên như trước đây (mặc dù ý tưởng của việc chuyển đổi này là để tăng tính hấp dẫn, thu hút thêm các nhà đầu tư mua chứng chỉ quỹ). Việc đa dạng hóa quá mức khiến danh mục đầu tư của quỹ quá dàn trải và không nêu bật được mục tiêu đầu tư mà quỹ hướng đến.

Theo dữ liệu của Bloomberg, hiệu suất hoạt động của ETF iShares thực sự không hiệu quả khi so sánh với ETF tham chiếu chỉ số S&P500 cũng như chỉ số VN30 (quốc gia có tỉ trọng cổ phiếu lớn nhất trong rổ chỉ số). Điều này là tác nhân chính khiến quỹ không huy động thêm vốn khi nhà đầu tư tại Hoa Kỳ có thêm các lựa chọn đầu tư hiệu quả hơn. Ngược lại, nhìn sang ETF Fubon (Đài Loan) – ETF có quy mô lớn nhất thị trường chứng khoán Việt Nam và tham chiếu theo bộ chỉ số FTSE Vietnam 30 Index do FTSE cung cấp - đã và đang làm được rất tốt trong quá trình huy động thêm vốn đối với các nhà đầu tư trong nước mặc dù thị trường chứng khoán Đài Loan đang ở giai đoạn tăng trưởng rất ấn tượng.

ETF iShares hiện có quy mô tài sản tại Việt Nam không đáng kể, đặc biệt kể từ ngày 7/6 đến hết ngày 18/6 quỹ này đã giảm tỉ trọng cổ phiếu Việt Nam mạnh từ 28% xuống còn 13,77% (tương đương giá trị còn lại khoảng 50,22 triệu USD, khoảng 1.256 tỉ đồng), áp lực bán mạnh nhất diễn ra trong 2 ngày 10-11/6/2024 sau đó tốc độ thanh lý tài sản đang có phần chững lại và giữ ở mức 13,77% (dựa trên số liệu mới nhất mà quỹ công bố).

“Áp lực bán ròng từ ETF iShares sẽ giảm bớt trong thời gian tới và sẽ không ảnh hưởng nhiều đến tâm lý nhà đầu tư trên thị trường, thay vào đó, nhà đầu tư cần lưu ý hơn đến diễn biến các quỹ chủ động, ETF quy mô lớn trên thị trường như Fubon, Diamond. 

BlackRock giải thể quỹ ETF iShares là sự kiện đơn lẻ liên quan đến chiến lược đầu tư của Tập đoàn, tuy nhiên nhìn rộng hơn thị trường chứng khoán Việt Nam cần sớm cải thiện các tiêu chí còn vướng mắc theo nhận định của FTSE, MSCI để hoàn thành mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi mà Chính phủ đã đề ra vào năm 2025. Đây sẽ là bước ngoặt quan trọng để thị trường chứng khoán Việt Nam thu hút được những nhà đầu tư nước ngoài, dòng vốn mới cũng như mở ra các cơ hội mới cho doanh nghiệp trong nước”, BSC Research nhận định. 

Có thể bạn quan tâm 

FED sẽ hạ lãi suất 2 lần trong năm 2024?