Người đàn ông Thuế quan cũng không thể giúp giảm thâm hụt thương mại của Mỹ

Người đàn ông 100 tỉ USD

Nguyên do là theo số liệu mới nhất vừa được công bố, thâm hụt thương mại của Mỹ năm 2018 mở rộng lên mức cao nhất 10 năm là 621 tỉ USD, tăng hơn 100 tỉ dưới thời ông Trump.

Nguyên nhân cho điều này được giới phân tích cho là vì chương trình giảm thuế đã thúc đẩy nhu cầu nhập khẩu trong nước, trong khi đồng USD mạnh và trả đũa thuế quan đè nặng lên xuất khẩu.

Thâm hụt hàng năm về hàng hóa và dịch vụ tăng 68,8 tỉ USD, tương đương 12,5%, dữ liệu của Bộ Thương mại cho thấy hôm thứ Tư. Thâm hụt tháng 12 đã tăng từ tháng trước lên 59,8 tỉ USD, cũng là mức cao nhất 10 năm và rộng hơn so với ước tính trung bình của các nhà kinh tế. Thâm hụt thương mại hàng hóa với Trung Quốc - mục tiêu chính của cuộc chiến thương mại ông Trump, đã đạt mức kỷ lục 419,2 tỉ USD vào năm 2018.

→Chính sách gây áp lực thương mại của Trump đang phát huy hiệu quả?

So sánh với quy mô nền kinh tế, thâm hụt đã tăng lên 3% GDP từ mức 2,8% trong năm 2017. Tuy vậy, con số này vẫn còn nhỏ hơn đáng kể so với thập kỷ trước cuộc Đại suy thoái, khi nó đạt gần 6%.

Thâm hụt của Mỹ lên mức kỷ lục.

Nói một cách khác, thâm hụt thương mai của Mỹ đã tăng thêm hơn 20% so với cuối năm 2016, ngay trước khi ông Trump nhậm chức.

Trong khi ông Trump thường trích dẫn thâm hụt là bằng chứng cho sự thất bại của các chính sách thương mại của người tiền nhiệm của ông,  thâm hụt thương mại đã tăng thêm 119 tỉ USD trong hai năm làm tổng thống. Ngay cả khi ông hoàn thành thỏa thuận chấm dứt chiến tranh thuế quan với Trung Quốc, việc giảm thâm hụt đáng kể có thể là một điều khó khăn khi tăng trưởng toàn cầu hạ nhiệt đối với xuất khẩu trong khi nhu cầu trong nước tiếp tục thúc đẩy nhập khẩu từ nước ngoài.

Chỉ tính riêng hàng hóa, thâm hụt của Mỹ với thế giới đã tăng lên mức kỷ lục 891,3 tỉ USD trong năm 2018 từ mức 807,5 tỉ USD của năm trước. Thâm hụt hàng hóa với Mexico và Liên minh châu Âu cũng đạt kỷ lục. Trong khi đó, thặng dư trong các dịch vụ tiếp tục tăng, đạt mức kỷ lục 270,2 tỉ USD vào năm ngoái.

Lỗi tại ai?

Động lực trực tiếp của sự gia tăng thâm hụt thương mại dưới thời ông Trump là sự mở rộng tài khóa do cắt giảm thuế mà ông đã thúc đẩy Quốc hội thông qua và đồng USD mạnh hơn, một phần từ nền kinh tế nước ép mà việc mở rộng đã giúp tạo ra.

Thực tế cho thấy, lần gần nhất thâm hụt thương mại lớn nhất của Mỹ đã giảm mạnh vào năm 2009, với mức giảm hơn 300 tỉ USD trong một năm do suy thoái kinh tế sau đó - và sự suy giảm của nhu cầu đối với hàng hóa nhập khẩu của Mỹ.

Những người ủng hộ Trump, nhấn mạnh rằng ông đã giải quyết vấn đề đó thông qua các cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc và các đối tác thương mại khác của Mỹ. Họ cũng chỉ ra việc ông đàm phán lại Nafta như một điều gì đó sẽ giúp giảm thâm hụt thương mại của Mỹ trong dài hạn.

Nhưng chính sách thương mại của Trump cũng góp phần quan trọng vào sự tăng trưởng thâm hụt thương mại năm 2018. Các mức thuế mà ông đe dọa và sau đó áp dụng đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc đã khiến các công ty Mỹ tăng nhập khẩu đến tại các cảng Bờ Tây năm ngoái. Thuế quan trả đũa của Trung Quốc cũng đánh vào mặt hàng nông sản có giá trị xuất khẩu lớn của Mỹ như đậu nành.

Hơn nữa, các cuộc tấn công và đe dọa áp đặt thuế quan đối với các đối tác thương mại từ Trung Quốc sang Liên minh châu Âu cũng góp phần làm khiến nền kinh tế chậm lại và do đó nhu cầu của họ đối với hàng hóa Mỹ cũng giảm theo.

Ông Trump và những người ủng hộ ông đã đổ lỗi một phần cho Cục Dự trữ Liên bang, cho rằng quyết định tăng lãi suất của họ năm ngoái đã góp phần khiến đồng USD mạnh lên. Ông Trump đã phàn nàn rằng một đồng USD mạnh hơn đã làm suy yếu nỗ lực của ôngtrong các cuộc chiến thương mại của ông.

Nhưng những người ủng hộ một chính sách đồng USD mạnh hơn cho rằng chính ông Trump mới là vấn đề. Robert Scott, chuyên gia kinh tế cao cấp tại Viện Chính sách kinh tế, cho biết ông không đồng tình với ý kiến đồng USD mạnh lên nguyên nhân chính dẫn đến thâm hụt thương mại gia tăng. Ngay cả những lỗ lực của Trump trong việc giải quyết các vấn đề tiền tệ trong các cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc - hoặc những phàn nàn công khai của ông về một đồng USD mạnh - dường như không thể thay đổi bất cứ điều gì.

Nguồn Bloomberg