Menu mới của ông chủ cũ Foody

Cooky vừa công bố khoản gọi vốn 4,5 triệu USD từ Do Ventures và Nextrans trong lần trở lại này của ông Đặng Hoàng Minh, đồng sáng lập Cooky, cựu sáng lập Foody. “Trước đó, tôi tập trung 100% cho Foody, không thể tham gia doanh nghiệp khác. Sau khi thoái vốn hoàn toàn khỏi Foody, tôi mới bắt đầu đầu tư và tham gia điều hành Cooky vì thấy được tiềm năng cực kỳ lớn của thị trường và muốn tận dụng kinh nghiệm nhiều năm trong mảng Foodtech (công nghệ thực phẩm) của mình”, ông Đặng Hoàng Minh trả lời qua email.

Cooky cung cấp sản phẩm chế biến sẵn (Ready-to-cook - RTC). Ngoài Cooky còn có các startup khác như Home Fresh, FoodHub, Vicook... Có thể xem Công ty là đơn vị nội địa có quy mô vốn huy động lớn nhất trong lĩnh vực này ở Việt Nam tính đến thời điểm hiện tại.

Trào lưu RTC nở rộ từ sau khi dịch bệnh diễn ra, việc đi lại khó khăn và các chuỗi nhà hàng mất dần doanh thu đã thúc đẩy các nhóm sáng tạo hơn trong việc phát triển khẩu phần ăn RTC và rao bán chúng trên mạng. Trung Quốc đang chứng kiến tăng trưởng chóng mặt của thị trường này. Theo China Daily, trong kỳ nghỉ lễ dài 5 ngày hồi tháng 5/2022, doanh số bán các món ăn chế biến sẵn đã tăng hơn 80% so với cùng kỳ năm ngoái trên Tmall, thuộc hệ sinh thái Alibaba.

Trào lưu này thu hút không chỉ các chuỗi nhà hàng mà còn cả các nhà sản xuất gia vị. Cho đến nay, hơn 5.000 loại món ăn chế biến sẵn đã được lên kệ trên JD.com, Meituan Maicai, Missfresh... Ước tính đã có hơn 66.000 doanh nghiệp tham gia vào cuộc chơi này kể từ khi dịch bệnh diễn ra. “Báo cáo nội bộ của Cooky cho thấy thị trường RTC ở Việt Nam trị giá 1,5 tỉ USD”, ông Minh nói.

Thực tế, sự bùng nổ dịch vụ RTC ở Trung Quốc không phải là hình mẫu chung cho các startup Foodtech vì đây là quốc gia vẫn còn hạn chế nhất định khi ứng phó với dịch bệnh. Với các quốc gia ở Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, thị trường Foodtech sau thời gian tăng trưởng nóng đang chậm lại rõ rệt. Báo cáo Nền kinh tế kỹ thuật số ở Đông Nam Á 2022 do Google, Temasek và Bain & Company dự đoán giai đoạn 2022-2025, tăng trưởng CAGR hằng năm của các công ty Foodtech chỉ đạt 13%, giảm hơn 70% so với giai đoạn trước đó.

Quan trọng hơn, RTC cũng là sân chơi của các siêu thị như Emart, Lotte, Co.opmart... Doanh thu từ mô hình này đến từ chêch lệch giá của việc mua nguyên liệu sơ chế và bán thành các gói combo. Về lợi nhuận, có thể so sánh RTC với mô hình cung cấp suất ăn công nghiệp. Tỉ suất sinh lợi trên doanh thu của Atesco, một doanh nghiệp có tiếng trong ngành ở Việt Nam, vào năm 2014 là hơn 37%. Các công ty Foodtech có thể có mức sinh lợi như trên, hoặc hơn nhưng sẽ chịu nhiều chi phí hơn cho giao nhận so với mô hình suất ăn công nghiệp, vốn giao số lượng lớn cho một địa điểm, trong khi các công ty Foodtech giao đơn hàng có giá trị nhỏ hơn cho nhiều địa điểm.

Vì thế, đa phần các Foodtech RTC trên thế giới đóng vai trò là nền tảng kết nối với đầu bếp, thực khách và thu phí trên các đơn hàng thành công. Với Cooky, ông Minh cho biết, Công ty trực tiếp bán các sản phẩm thương hiệu Cooky Mart. “Tương lai sẽ cho phép bên thứ 3 (siêu thị, nhãn hàng, cá nhân...) bán hàng trên Cooky. Chúng tôi mong muốn sẽ xây dựng được một hệ sinh thái hướng tới mô hình phân phối từ trang trại tới bàn ăn. Về lâu dài, chúng tôi muốn đưa công nghệ vào để nâng cao hiệu quả của chuỗi cung ứng”, ông Minh nói.

Tuy nhiên, để có được mức giá tốt, không ảnh hưởng quá lớn đến giá bán khi chi phí đầu vào tăng thì sản lượng nguyên liệu nhập vào của các Foodtech phải đủ lớn. Đây là lợi thế của các chuỗi siêu thị.

Giải thích lý do vì sao các chuỗi siêu thị chưa mặn mà đẩy mạnh sản phẩm RTC, ông Nguyễn Mạnh Trường, Giám đốc Điều hành Zeek ở Việt Nam (đơn vị cung cấp giải pháp Quick Commerce của Hồng Kông), cho rằng doanh nghiệp bán lẻ lớn ở Việt Nam đã đẩy mạnh kinh doanh trực tuyến và hợp tác với các ứng dụng thực phẩm nhưng vẫn dừng lại ở các mặt hàng tiêu dùng nhanh hoặc một vài sản phẩm tươi sống chủ đạo như thịt, cá, rau củ quả. “Nhìn chung, các siêu thị vẫn chờ một trường hợp thành công để có động lực đầu tư cho các dòng sản phẩm phụ thuộc rất lớn vào điều hành trực tuyến như RTC”, ông Trường nhận định.

Nguồn vốn mới cho Cooky, cùng với kinh nghiệm của ông Minh có thể tận dụng để khuấy động nhu cầu RTC ở Việt Nam trong thời gian tới. Tuy nhiên, con đường Cooky sẽ không dễ dàng như Foody trước kia khi chuyển đổi số đã phát triển mạnh hơn và cũng qua thời điểm các doanh nghiệp công nghệ Singapore tận dụng dòng vốn giá rẻ để thâu tóm và tạo mạng lưới ở các quốc gia Đông Nam Á.

Cooky sẽ phải tạo ra lợi thế đủ hấp dẫn để các chuỗi siêu thị, nhà bán lẻ hợp tác với mình. Ảnh: TL

Hay nói cách khác, với Foody, ông Minh có thể tạo nên nhu cầu đánh giá, giao đồ ăn trực tuyến và “bàn giao” lại cho các doanh nghiệp công nghệ cần bổ sung vào hệ sinh thái người dùng. Với Cooky, việc khuấy động một thị trường đang ngủ quên sẽ tạo cái cớ cho các nhà bán lẻ, chuỗi siêu thị với lợi thế về khách hàng, nguồn vốn và quy mô đầu tư mạnh hơn công nghệ. 

Vì thế, bên cạnh làm thị trường sôi động hơn, Cooky sẽ phải tạo ra lợi thế đủ hấp dẫn để các chuỗi siêu thị, nhà bán lẻ hợp tác với mình, nhất là nhà bán lẻ nước ngoài, vốn luôn tìm kiếm yếu tố mới lạ để cạnh tranh với nhóm nội địa.