Diễn biến mới ở Traphaco

→Top 50 2017: Công ty Cổ phần Traphaco

Ngày 6.11.2017 trên sàn giao dịch chứng khoán TP.HCM đã diễn ra sự thay đổi cổ đông nước ngoài lớn nhất tại Traphaco. Sự thay đổi này sẽ tác động thế nào đến Traphaco, công ty đông dược lớn nhất Việt Nam?

Diễn biến bất ngờ

Magbi Fund Limited và Super Delta Pte.Ltd. đã chính thức trở thành hai cổ đông lớn của Traphaco kể từ ngày 6.11.2017, sau khi mua tổng cộng hơn 16,6 triệu cổ phần, tương đương 40% cổ phần. Với giá thỏa thuận 141.500 đồng/cổ phần, tổng giá trị giao dịch mà hai nhà đầu tư đã thực hiện tương đương hơn 2.300 tỉ đồng. Magbi Fund công bố đã nhận chuyển nhượng toàn bộ 10,36 triệu cổ phần, tương ứng với 25% từ Vietnam Azalea Fund. Magbi Fund chỉ mới thành lập vào tháng 8.2017 tại Hồng Kông. Trong khi đó, Super Delta mua 6,27 triệu cổ phần, tương ứng 15%. Điểm đặc biệt là Super Delta cũng mới thành lập tháng 8.2017 tại Singapore, giấy phép của hai pháp nhân này cách nhau chỉ 1 ngày.

Điều này gây bất ngờ cho giới phân tích, bởi trước đó Công ty Chứng khoán TP.HCM (HSC) đã dự đoán một hãng dược Hàn Quốc sẽ mua lại 25% cổ phần Traphaco từ Vietnam Azalea Fund để trở thành cổ đông lớn. Ngay cả với Traphaco, đây là một diễn tiến ngoài dự kiến, vì như thông tin bà Vũ Thị Thuận, Chủ tịch Hội đồng Quản trị trao đổi với NCĐT, Traphaco chuẩn bị gặp đối tác mới là một công ty dược Hàn Quốc.

Theo phỏng đoán của giới phân tích, Magbi Fund và Super Delta chỉ là hai pháp nhân được tạo ra để thực hiện giao dịch trung gian. Vì vậy, không loại trừ khả năng sẽ có một đợt chuyển nhượng cuối cùng về tay nhà đầu tư thực sự, mà ở đây có thể là hãng dược Hàn Quốc đang được phỏng đoán. Trong trường hợp này, cổ đông mới sẽ nắm giữ 40% cổ phần của Traphaco, trở thành cổ đông lớn nhất tại đây. Được biết, cổ đông nhà nước là SCIC vẫn còn nắm giữ 35,7% Traphaco và vẫn chưa có kế hoạch cụ thể thoái vốn khỏi Công ty.

Cũng cần nói thêm, Traphaco là một khoản đầu tư thành công của quỹ Azalea Fund do Mekong Capital quản lý. Không khó để nhận ra lý do Mekong Capital bán hết 25% tại Traphaco vào thời điểm này, vì đây là lúc đóng quỹ Azalea khi hết thời hạn 10 năm hoạt động. Từ khoản đầu tư đầu tiên vào Traphaco (năm 2007), Azalea đã liên tục tích lũy cổ phần Traphaco trong năm 2010, với giá vốn bình quân sau điều chỉnh chỉ khoảng 12.000 đồng/cổ phần. Vì vậy, khi thanh lý khoản đầu tư này với mức giá 141.500 đồng/cổ phần, Quỹ đã bỏ túi gần 1.500 tỉ đồng, với tỉ suất sinh lợi kép hằng năm ước tính lên đến 31,5%.

Trong khoảng thời gian “chung sống”, Mekong Capital đã hỗ trợ thúc đẩy hiệu quả hoạt động của hãng dược này, thậm chí giới thiệu vào ban điều hành một số nhà lãnh đạo mới nhằm cải thiện tốc độ tăng trưởng. Traphaco đã thay da đổi thịt, từ một công ty dược nhỏ trở thành doanh nghiệp dược niêm yết lớn thứ hai trên sàn chứng khoán, chỉ sau Dược Hậu Giang. Kết thúc quý III/2017, Traphaco đạt 1.316 tỉ đồng doanh thu, 178 tỉ đồng lợi nhuận sau thuế, vốn hóa thị trường gần 5.000 tỉ đồng tính đến ngày 8.11.2017.

Theo phân tích của HSC, Traphaco sở hữu một tài sản quý giá là mạng lưới phân phối toàn quốc, mà hiện tại trong ngành ngoài Traphaco chỉ có Dược Hậu Giang. Traphaco có 2 công ty con phân phối, 20 chi nhánh và hơn 23.000 khách hàng là nhà thuốc bán lẻ trên toàn quốc. Dưới góc độ tư vấn cho nhà đầu tư tổ chức, HSC cho rằng họ đánh giá năng lực phân phối của một doanh nghiệp dược trong nước cao hơn năng lực sản xuất, mặc dù cả 2 đều có giá trị riêng.

Tương lai nào cho Traphaco?

Traphaco là một trong những công ty dược phẩm hàng đầu, chuyên sản xuất và phân phối các sản phẩm đông dược và tây dược. Chỉ riêng hai sản phẩm đông dược chủ lực đã đóng góp hơn 50% doanh thu Traphaco và tăng trưởng ổn định 9-10%/năm. Để tự chủ nguồn nguyên liệu sản xuất đông dược, Công ty đã phát triển vùng nguyên liệu lớn nhất nước, chiếm trên 60% vùng thu hái đạt tiêu chuẩn GACP-WHO trên cả nước.

Tổng giá trị ngành dược năm 2015 ước tính khoảng 4,2 tỉ USD (gần 95.000 tỉ đồng). Trong tương lai gần, thị trường thuốc kê đơn được dự đoán sẽ có tốc độ phát triển vượt xa thị trường thuốc OTC (thuốc không kê đơn) nhờ vào tăng trưởng của biệt dược (dược phẩm có bản quyền sáng chế) và nhu cầu chữa trị chuyên biệt với chất lượng cao. Tại Đại hội cổ đông 2017, Traphaco đặt mục tiêu đến năm 2020 có vốn hóa thị trường 10.000 tỉ đồng, tổng doanh thu 4.000 tỉ đồng và tổng lợi nhuận 500 tỉ đồng, gấp đôi kết quả kinh doanh năm 2016, thông qua việc tận dụng thương hiệu và hệ thống phân phối để đẩy mạnh sản xuất mảng tân dược nêu trên.

Theo phân tích của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), kế hoạch lấn sân này gây nghi ngại khi thương hiệu Traphaco vốn gắn liền với các sản phẩm đông dược. Trên thực tế, Công ty cũng có nhiều sản phẩm tân dược đang tăng trưởng tốt, nhưng bị giới hạn bởi công nghệ và công suất nhà máy cũ tại Hoàng Liệt.

Vấn đề này sẽ được giải quyết khi hai nhà máy mới tại Hưng Yên, một sản xuất đông dược và một sản xuất tân dược, đi vào hoạt động vào cuối năm nay. Nhà máy tân dược sẽ sản xuất những dòng sản phẩm có nhu cầu thị trường lớn, cũng như dây chuyền thiết kế đạt chuẩn để tăng chất lượng và tính cạnh tranh khi đấu thầu vào bệnh viện. Ở quy mô hiện tại, bà Thuận cho rằng đã đến lúc Traphaco phải tiến sang thị trường tân dược để tiếp tục tăng trưởng.

Về việc thay đối tác chiến lược, Traphaco xem đây là chuyện rất nhẹ nhàng. Bà Thuận tin rằng chiến lược kinh doanh của Công ty không bị ảnh hưởng bởi thay đổi này. Trường hợp đối tác mới là công ty cùng ngành thì sẽ giúp Traphaco hội nhập tốt hơn. Vốn yếu hơn các đối thủ trong ngành về công nghệ và xuất khẩu, bà Thuận kỳ vọng đối tác chiến lược cùng ngành từ nước ngoài sẽ mang đến cơ hội khắc phục những yếu điểm này của Traphaco. Bà cũng hài lòng với khả năng đối tác đến từ Hàn Quốc, bởi đó là cường quốc về đông dược, là con đường riêng mà Traphaco đang theo đuổi tại Việt Nam.

Trường hợp là nhà đầu tư tài chính, với bà Thuận cũng chỉ là “quỹ thay quỹ” mà thôi. Huống chi Traphaco đã nhận được sự hậu thuẫn rất lớn từ các cổ đông quỹ trước đây. Có thể thấy, kể từ lúc Mekong Capital đầu tư vào Công ty, vốn hóa thị trường của Traphaco đã tăng gần 15 lần, doanh thu tăng 2,6 lần và lợi nhuận tăng đến 4,6 lần. Nay với bạn đồng hành mới, Traphaco kỳ vọng sẽ hỗ trợ Công ty đạt được mục tiêu đặt ra.