Cơ hội đưa "Thủ phủ hoa Việt" ra thế giới

Doanh nhân Thomas Hooft (Hà Lan) đã phiêu bạt nhiều nơi, từ châu Phi, Trung Đông, Bắc Mỹ, Nam Mỹ trước khi sang Indonesia, rồi dừng lại ở Đà Lạt. Tại đây, ông sáng lập Hasfarm Holdings (đơn vị vận hành chuỗi Dalat Hasfarm) vào năm 1994 để mở các trang trại trồng hoa với công nghệ hiện đại. Sau hơn 30 năm, chắc ông cũng không thể ngờ di sản của mình có thể trở thành doanh nghiệp hoa tươi hàng đầu châu Á thông qua việc mua lại Tập đoàn Lynch Group.

Lynch Group là nhà bán buôn hoa tươi và cây chậu tích hợp lớn nhất tại Úc, với hơn 100 năm hoạt động. Thương vụ ngàn tỉ mới diễn ra này giúp Dalat Hasfarm sẽ trở thành công ty hàng đầu tại châu Á và là một trong những công ty hoa tươi lớn nhất thế giới, tiếp cận trực tiếp thị trường Úc, đồng thời củng cố vị thế tại các thị trường cao cấp khác như Trung Quốc, Nhật. Với thương vụ Hasfarm thâu tóm Lynch, ông Joel Thickins, đồng Giám đốc Texas Pacific Group (TPG) châu Á, cho rằng đây là bước đi phù hợp với chiến lược về xây dựng các công ty dẫn đầu thị trường, dựa trên lợi thế chuyên môn và quy mô khu vực.

Thương vụ này minh chứng rõ ràng cho tiềm năng và sự trưởng thành của ngành hoa Việt Nam, đồng thời cho thấy doanh nghiệp Việt hoàn toàn có khả năng vươn ra quốc tế, không chỉ xuất khẩu sản phẩm mà còn mở rộng chuỗi giá trị và mạng lưới phân phối toàn cầu.

Thực tế, Việt Nam sở hữu những lợi thế đặc biệt để phát triển ngành trồng hoa. Các khu vực như Đà Lạt (Lâm Đồng), Sa Pa (Lào Cai), Mộc Châu (Sơn La) hay Tây Tựu (Hà Nội) đã trở thành những vùng trồng hoa lớn, cung cấp nguồn hoa quanh năm với chất lượng cao. Chi phí nhân công hợp lý giúp giảm giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh so với các nước khác.

Theo Business Research Insights, thị trường hoa toàn cầu được dự báo đạt 56,74 tỉ USD vào năm 2033 với CAGR khoảng 8,20% giai đoạn 2025-2033. Dù quy mô thị trường toàn cầu rất lớn nhưng kim ngạch xuất khẩu hoa tươi của Việt Nam còn khiêm tốn. Trong đó, thị trường lớn nhất là Nhật, chiếm hơn 50% kim ngạch. Những thị trường chính còn lại cũng trong khu vực châu Á như Úc, Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan.

Tuy nhiên, thành công của mô hình Dalat Hasfarm cho thấy con đường khác để mở cánh cửa xuất khẩu hoa ra thế giới. Với gần 320 ha trồng hoa nhà kính, mỗi năm trồng 200 triệu cành hoa và 250 triệu ngọn giống, Dalat Hasfarm có thế mạnh không chỉ ở khâu sản xuất mà còn ở toàn bộ chuỗi giá trị từ vườn ươm đến tay người tiêu dùng.

Đặc biệt, Công ty có công nghệ sau thu hoạch với quy trình bảo quản lạnh, đóng gói và vận chuyển chuyên nghiệp, giúp kéo dài thời gian tươi của hoa. Dalat Hasfarm sở hữu bộ sưu tập lên đến hàng trăm giống hoa khác nhau, giúp họ đáp ứng nhu cầu đa dạng của cả thị trường trong nước và quốc tế. “Những quy trình, công nghệ và kỹ thuật trồng hoa tiên tiến nhất châu Âu đã được Dalat Hasfarm áp dụng trên các nông trại”, ông Nguyễn Văn Bảo, Phó Tổng Giám đốc Dalat Hasfarm, cho biết.

Cách làm của Dalat Hasfarm có thể tăng tiềm năng mở rộng sang các thị trường khó tính hơn như EU, Mỹ và Hàn Quốc. Hiện tại, xuất khẩu hoa tươi sang EU chỉ chiếm 0,01% tổng kim ngạch hoa tươi của Việt Nam do vấp phải hàng rào tiêu chuẩn cao và vấn đề bản quyền giống hoa. Bên cạnh đó là hạn chế về vốn đầu tư, công nghệ bảo quản sau thu hoạch khiến hoa tươi của Việt Nam thất thế trước các cường quốc hoa như Hà Lan, Kenya, Ecuador...

Tỉnh Lâm Đồng đặt mục tiêu xây dựng thủ phủ hoa Đà Lạt trở thành trung tâm sản xuất hoa tươi hàng đầu khu vực Đông Nam Á, sản xuất được 200 triệu cây giống/năm theo công nghệ nuôi cấy mô invitro, nâng tỉ lệ hoa xuất khẩu từ 9,7% như hiện nay lên 30%...

Về vấn đề này, ông Hồ Anh Dũng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Hoa Đà Lạt (DFA), cho rằng quan trọng là doanh nghiệp trong nước phải có đủ trình độ, năng lực để sản xuất với tiêu chuẩn cao dành cho các thị trường khó tính. Để nâng cao kim ngạch và mở rộng thị trường xuất khẩu, ngành công nghiệp hoa Việt Nam cần thay đổi tư duy tổ chức sản xuất, ưu tiên chất lượng thay vì số lượng cũng như đa dạng chủng loại hoa khác nhau.

Việt Nam có thể tận dụng lợi thế về sự đa dạng sinh học để phát triển các giống hoa đặc trưng, độc đáo, mang lại giá trị kinh tế cao. Bên cạnh các loại hoa phổ biến như hoa hồng, cẩm chướng, hoa lan, việc nghiên cứu và trồng các loại hoa bản địa có giá trị thương mại như hoa sen, hoa huệ, hoa lay ơn cũng là một hướng đi cần quan tâm. Mặt khác, việc xây dựng thương hiệu cho hoa Việt Nam trên thị trường quốc tế là vô cùng quan trọng. Muốn vậy, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và nông dân.

Hiện nhiều công ty làm thương mại xuất khẩu hoa cũng bước đầu số hóa hệ thống dữ liệu để đảm bảo chất lượng của những cành hoa từ nhà vườn của nông dân. Với các công ty như Hoa Yêu Thương, Hoa Mặt trời, Tuấn Minh, Senspices Việt Nam, Hồng Sơn Việt Nam, AC Việt Nam..., việc số hóa đã giúp họ tạo sự liên kết chặt chẽ với nông dân, nâng cao chất lượng, sản lượng nghề hoa.

Những hướng đi này cũng được đại diện của Trung tâm Thương mại và Đấu giá Hoa Quốc tế Côn Minh (KIFA) đề xuất. KIFA là đơn vị có sản lượng giao dịch hoa lớn nhất châu Á, đứng thứ 2 toàn cầu và có mối quan tâm đặc biệt đến ngành công nghiệp hoa của Việt Nam. Ông Tào Vinh Căn, đại diện KIFA, đã 2 lần đến Việt Nam khảo sát và cho rằng khí hậu, đất đai và cơ sở trồng hoa tại đây hoàn toàn có thể phát triển mô hình hiện đại. KIFA đặt vấn đề hợp tác từ giống, trồng trọt đến tiêu thụ và xây dựng sàn đấu giá hoa quốc tế tại Việt Nam. “Nếu xây dựng được chuỗi cung ứng khép kín, Việt Nam không chỉ xuất khẩu được nhiều hoa hơn, mà còn có thể trở thành trung tâm giao dịch hoa của khu vực”, ông Tào Vinh Căn cho biết.