Đón vốn FDI chu kỳ mới

Dòng vốn FDI đón nhận nhiều tín hiệu tích cực trong nửa đầu năm trong bối cảnh Việt Nam đang dịch chuyển trọng tâm từ thu hút số lượng sang thu hút FDI chất lượng cao, bền vững.

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu nhiều biến động, Việt Nam vẫn là một điểm sáng về thu hút vốn FDI. Tại Diễn đàn Kinh doanh toàn cầu 2025 do Đại học RMIT Việt Nam phối hợp với Trung tâm Xúc tiến, Thông tin và Hỗ trợ đầu tư phía Nam (SIPISC), thuộc Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Tài chính, tổ chức, bà Trần Thị Hải Yến, Giám đốc SIPISC, cho biết tổng vốn FDI thực hiện tại Việt Nam trong năm 2024 đã đạt 25,35 tỉ USD, tăng 9,4% so với năm trước và là mức cao nhất trong 6 năm qua. Tính đến hết ngày 30/6/2025, tổng vốn FDI đăng ký tăng 32,6%. Đáng chú ý, dù vốn đăng ký mới có xu hướng giảm nhẹ 9,6%, nhưng vốn đầu tư bổ sung và mở rộng lại tăng mạnh, đặc biệt vốn mở rộng đầu tư tăng tới 120,4%. 

Điều này cho thấy các nhà đầu tư hiện hữu vẫn tiếp tục tin tưởng và mở rộng hoạt động tại Việt Nam. “Trong 6 năm qua (2019-2024), dòng vốn FDI liên tục đổ vào Việt Nam một cách hiệu quả”, bà Yến nói.

Đây là bước đệm tốt khi Việt Nam đang dịch chuyển trọng tâm từ thu hút số lượng sang thu hút FDI chất lượng cao, bền vững, cụ thể là điện tử bán dẫn, năng lượng tái tạo, trung tâm trí tuệ nhân tạo (A.I) và đổi mới sáng tạo, kinh tế số, chuyển đổi số, nông nghiệp chất lượng cao và trung tâm tài chính quốc tế.

Bà Yến cho biết thêm, xu hướng đầu tư cũng dịch chuyển đáng kể. Trong khi các nhà đầu tư truyền thống từ Hàn Quốc và Nhật có xu hướng chậm lại trong việc ra quyết định đầu tư mới thì các doanh nghiệp Trung Quốc, châu Âu, Mỹ… bày tỏ sự quan tâm đặc biệt. Trong đó, thị trường Mỹ đang nổi lên như một nguồn vốn tiềm năng với nhiều nhà đầu tư lớn quan tâm đến ngành bán dẫn và điện tử tại Việt Nam. Đây là cơ hội để Việt Nam thu hút nhà đầu tư chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao, A.I và bán dẫn.

Đồng quan điểm, ông Alexander Ziehe, Chủ tịch Hiệp hội Các doanh nghiệp Đức tại Việt Nam (GBA), cho biết theo Báo cáo Triển vọng kinh doanh toàn cầu mùa xuân 2025 của AHK, có tới 80% doanh nghiệp Đức tại Việt Nam đánh giá tích cực về môi trường kinh doanh và 38% có kế hoạch mở rộng hoạt động trong 2 năm tới. 

Còn theo ông J.P. Shriram, Chủ tịch Phòng Thương mại Ấn Độ tại Việt Nam (Incham), việc phát triển các trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng là yếu tố quan trọng thu hút các nhà đầu tư Ấn Độ đến với Việt Nam.

Để chuẩn bị cho chu kỳ phát triển mới, Chính phủ Việt Nam đã tập trung vào 6 điểm chính. Đầu tiên là cơ sở hạ tầng đồng bộ với khoản đầu tư 36 tỉ USD (tương đương 7% GDP) nhằm thu hút FDI chất lượng cao; phát triển nguồn nhân lực; đảm bảo cơ sở hạ tầng và năng lượng; phát triển công nghiệp phụ trợ; cải cách chính sách, ưu đãi đầu tư; thành lập các tổ công tác hành động đối với các dự án trọng điểm.

Bà Yến của SIPISC cho biết sẽ có nhiều thách thức trong ngắn hạn nhưng kỳ vọng sẽ tạo nhiều đột phá vì các thay đổi đang hướng đến việc tinh gọn bộ máy, hướng đến nâng cao chất lượng dịch vụ công phục vụ người dân và doanh nghiệp. “Trong cuộc gặp gần đây của SIPISC với các nhà đầu tư Anh và Hiệp hội Anh, họ cho biết rất tiện lợi vì trước đây phải liên hệ làm việc với 63 tỉnh, thành thì giờ chỉ còn một nửa”, bà nói.

Ông Sam Conroy, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Úc tại Việt Nam (AusCham), cũng bày tỏ sự quan tâm ngày càng tăng của quốc gia này đối với lĩnh vực đầu tư hạ tầng và chuỗi cung ứng tại Việt Nam. “Những cải cách chính sách gần đây đã giúp giảm rủi ro cho nhà đầu tư Úc, giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn hơn”, ông Conroy nhận xét.
Tuy nhiên, để đảm bảo cho kế hoạch trên, Việt Nam cần mở rộng phạm vi đối tác thương mại và thu hút nhiều đối tác từ phương Tây hơn như Mỹ, Canada và các nền kinh tế phát triển khác nhằm thu hút FDI chất lượng cao hơn và giảm thiểu rủi ro địa chính trị. 

Thứ đến là vấn đề nguồn nhân lực. Ông Ziehe của GBA nhấn mạnh tầm quan trọng của các chương trình học nghề và thực tập, tương tự như ở Áo, Thụy Sĩ và Đức, từ đó giúp giảm tỉ lệ thất nghiệp ở thanh niên và xây dựng lực lượng lao động tay nghề cao.
Báo cáo “Education at a Glance 2024” thống kê 38 quốc gia thành viên của OECD chỉ ra rằng thanh niên từ 25-34 tuổi có bằng nghề có tỉ lệ tìm việc trung bình là 83%, cao hơn nhóm có bằng tổng quát (73%). Những người có bằng nghề có khả năng tham gia vào thị trường lao động nhanh hơn và là đòn bẩy cho họ nâng cấp theo yêu cầu của công việc.

Ông J.P. Shriram của Incham cho biết một nền kinh tế đang phát triển nhanh như Ấn Độ mang lại nhiều cơ hội hợp tác không chỉ cạnh tranh mà còn bổ sung cho Việt Nam. Các lĩnh vực tiềm năng bao gồm dược phẩm (thuốc gốc), công nghệ thông tin (IT), kỹ thuật, công nghệ tài chính và năng lượng tái tạo. Việt Nam có thể tham khảo Ấn Độ trong việc phát triển đội ngũ kỹ sư và chuyên gia IT lành nghề. Các chuyên gia cũng lưu ý Việt Nam cần có những điều khoản bắt buộc các doanh nghiệp FDI thực hiện trách nhiệm xã hội, chuyển giao công nghệ, đào tạo đội ngũ địa phương có tay nghề cao và thực hiện trách nhiệm môi trường để tránh trở thành “bãi rác công nghệ”.