Ngã rẽ mới của Bibica

Nguồn tin từ trang Jakarta Globe ghi nhận, Sari Murni Abadi (SMA), nhà sản xuất bánh snack Momogi của Indonesia, đang có ý định mua lại Bibica (mã BBC) từ Tập đoàn PAN Group, nhằm tăng cường sự hiện diện tại khu vực Đông Nam Á. Đại diện truyền thông PAN Group xác nhận 2 bên có thỏa thuận hợp tác, nhưng thương vụ vẫn đang trong quá trình thực hiện và chưa có thông tin cụ thể.

Thương vụ này, nếu diễn ra, đánh dấu một bước chuyển lớn đối với Bibica, một trong những thương hiệu bánh kẹo lâu đời tại Việt Nam. Theo các chuyên gia phân tích, thương vụ hợp tác sẽ mang lại nhiều cơ hội mở rộng thị trường cho Bibica, thông qua việc tận dụng mạng lưới và năng lực của công ty mẹ mới là SMA. Việc mua lại Bibica giúp danh mục sản phẩm của SMA mở rộng đáng kể, từ các sản phẩm snack sang bánh quy và nhiều loại bánh kẹo khác. Đáng chú ý, thương vụ này phù hợp với tham vọng của SMA trong việc mở rộng dấu ấn quốc tế và củng cố vị thế trên thị trường hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) toàn cầu. Điều này gián tiếp giúp thương hiệu Bibica, vốn đã xuất khẩu sang nhiều thị trường quốc tế như Nhật, Hàn Quốc và Mỹ, có thêm động lực và nguồn lực để phát triển xuất khẩu.

Bibica là một trong những nhà sản xuất bánh kẹo lớn nhất Việt Nam, sở hữu mạng lưới phân phối phục vụ hơn 100.000 điểm bán trên toàn quốc, cùng với các cơ sở sản xuất hiện đại tại Long An cũ và Hà Nội (trước khi có kế hoạch đóng cửa/di dời). Bibica trở nên hấp dẫn hơn khi những năm gần đây thường xuyên ghi nhận doanh thu trên 1.400 tỉ đồng. Riêng năm 2024, doanh thu của Công ty tăng trưởng đột phá, đạt gần 1.800 tỉ đồng, mức cao nhất trong lịch sử hoạt động.

Theo số liệu của Hiệp hội Bánh kẹo Việt Nam, sản lượng sản xuất trong nước ước tính đạt khoảng 1,5 triệu tấn/năm và doanh thu mỗi năm xấp xỉ 40.000 tỉ đồng. Thị trường có sự cạnh tranh gay gắt giữa các thương hiệu trong và ngoài nước như Kido, Bánh kẹo Hải Hà, Bibica, Thực phẩm Hữu Nghị, Mondelez, Nestlé… 

Tuy nhiên, sự hấp dẫn của thị trường 100 triệu dân như Việt Nam luôn thu hút các nhà đầu tư nước ngoài. Trước đó, vào năm 2015, Tập đoàn Mondelez International đã mua lại 80% cổ phần mảng bánh kẹo của Kinh Đô và đổi tên công ty thành Công ty Cổ phần Mondelez Kinh Đô Việt Nam. Thương vụ 370 triệu USD (tương đương 7.846 tỉ đồng thời điểm đó) này nhằm giúp Mondelez củng cố vị thế tại thị trường Việt Nam. Ông Dirk Van de Put, Chủ tịch kiêm Giám đốc Điều hành của Mondelez International, cho rằng thị trường Việt Nam đang có vị trí chiến lược quan trọng mà Tập đoàn muốn biến thành nơi sản xuất trọng điểm của họ tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, giúp gia tăng tầm ảnh hưởng toàn cầu.

Mục tiêu này thuận lợi hơn khi Việt Nam đã ký kết và thực hiện nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) với các đối tác lớn như ASEAN, EU, Mỹ, Nhật, Hàn Quốc… Điều này giúp giảm thiểu rào cản thương mại, thuế quan và tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất nhập khẩu hàng hóa. Chẳng hạn, xuất khẩu bánh kẹo và sản phẩm từ ngũ cốc của Việt Nam ghi nhận tín hiệu tích cực, đạt 593 triệu USD trong 6 tháng đầu năm, tăng 7,5% so với cùng kỳ. Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của ngành hàng này, vượt qua cả Nhật và Trung Quốc.

Thị trường bánh kẹo nội địa cạnh tranh gay gắt với hàng nhập khẩu từ các quốc gia và vùng lãnh thổ như Thái Lan, Nhật, Đài Loan (Trung Quốc), Singapore, Malaysia. Các thương hiệu quốc tế mạnh như Nestlé, Mondelez, Lotte, Mars, Glico cũng chiếm thị phần lớn, buộc các thương hiệu trong nước phải liên tục đổi mới. Thị trường bánh kẹo lại có mức tăng trưởng khá thấp, ước bình quân khoảng 5-8%/năm. Để tăng trưởng tốt hơn, các doanh nghiệp không còn cách nào khác là liên tục sáng tạo thêm sản phẩm, khai thác thị trường mới. Trong xu hướng này, gần đây, Kido cũng công bố kế hoạch tìm đối tác chuyển nhượng toàn bộ 49% cổ phần tại Kido Foods - doanh nghiệp sở hữu 2 thương hiệu kem Celano và Merino, kỳ vọng thu về khoảng 2.500 tỉ đồng. 

Thách thức lớn nhất đối với một thương hiệu có tiếng của Việt Nam như Bibica khi về tay nhà đầu tư nước ngoài là thay đổi về cơ cấu sở hữu, vận hành và có thể là sự thay đổi về bản sắc, đi kèm với các động thái tái cơ cấu nội bộ. Bibica đang trong quá trình chuẩn bị hủy tư cách công ty đại chúng và hủy đăng ký chứng khoán. Việc này là do tỉ lệ cổ phiếu đã bị cô đặc, khi công ty mẹ PAN đã nắm giữ 98,3% vốn của Bibica tính đến cuối quý II/2025. Việc hủy tư cách đại chúng đồng nghĩa với việc Bibica sẽ không còn phải tuân thủ các quy tắc công bố thông tin và minh bạch như trước, làm giảm khả năng giám sát từ công chúng và nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Bibica đang trải qua quá trình tái cơ cấu đáng kể về cơ sở vật chất: nhà máy sản xuất bánh kẹo tại Hà Nội đã ngừng hoạt động và đang hoàn tất thủ tục đóng mã số thuế; nhà máy tại Đồng Nai cũng thuộc diện di dời khỏi Khu công nghiệp Biên Hòa và dự kiến hoàn tất thủ tục đóng cửa trong năm nay... Những thay đổi lớn này trong cấu trúc sản xuất có thể ảnh hưởng đến hoạt động ổn định của thương hiệu trong giai đoạn chuyển đổi.

Trước đây PAN từng thắng thế trước nhóm nhà đầu tư Hàn Quốc (như Lotte) trong cuộc chiến giành quyền kiểm soát Bibica (giai đoạn 2012-2020) để giữ thương hiệu trong tay doanh nghiệp nội địa. Do đó, nếu thương vụ bán lại cho SMA của Indonesia diễn ra đồng nghĩa với việc Bibica chính thức thuộc sở hữu nước ngoài.

Việc PAN góp toàn bộ hơn 18,4 triệu cổ phiếu BBC để thành lập Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Bibica Capital (một công ty con 100% vốn hoạt động trong lĩnh vực tài chính) cũng cho thấy PAN đang chuyển đổi khoản đầu tư vào Bibica thành một tài sản tài chính trước khi thương vụ hợp tác với SMA hoàn tất, đánh dấu sự  thay đổi chiến lược trong lĩnh vực bánh kẹo của tập đoàn này. 

Có thể bạn quan tâm 

Vị thế “thủ phủ đồ gỗ” Đông Nam Á