Vinasun trước 2 mặt trận khốc liệt

Cổ đông chắc hẳn không vui với kế hoạch kinh doanh không những thận trọng mà còn giảm tỉ lệ cổ tức năm 2025 của Công ty Cổ phần Ánh Dương Việt Nam (Vinasun). Trong kế hoạch mới đưa ra, Vinasun dự báo tổng doanh thu hợp nhất năm 2025 sẽ đi lùi gần 3% so với năm 2024, tương ứng gần 977 tỉ đồng; lãi sau thuế dự kiến giảm hơn 36%, còn gần 54 tỉ đồng... Ban lãnh đạo Vinasun giải thích rằng kế hoạch trên chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố như khả năng phục hồi của ngành du lịch và vận tải hành khách; cạnh tranh khốc liệt trong ngành kinh doanh taxi; lạm phát và sức mua của khách hàng; việc linh động điều chỉnh giá cước, tỉ lệ chia doanh thu các xe tự doanh và hợp tác cá nhân, xe thương quyền.

Vinasun hiện vẫn là thương hiệu taxi cạnh tranh tại thị trường phía Nam. Sau đại dịch COVID-19, Hãng ghi nhận đà phục hồi mạnh mẽ trong năm 2022. Tuy nhiên, kể từ năm 2023 đến nay, sức tiêu dùng suy yếu cũng như sự xuất hiện thêm nhiều đối thủ mới cùng các hãng xe công nghệ khiến kết quả kinh doanh của Vinasun bắt đầu đi lùi. Năm 2024 doanh thu hoạt động taxi giảm mạnh trong khi chi phí gần như giữ nguyên khiến Vinasun chỉ lãi 84 tỉ đồng, giảm gần 45% so với năm 2023.

Một điểm đáng chú ý trong kế hoạch kinh doanh của Vinasun là khoản đầu tư khoảng 400 chiếc xe thuộc dòng hybrid của Toyota, đồng thời thanh lý và bán trả chậm khoảng 500 chiếc xe cho tài xế để kinh doanh dưới hình thức thương quyền. Cũng như cuộc rượt đuổi các đối thủ xe công nghệ trước đây, Vinasun đầu tư lên tới 650 tỉ đồng cho ô tô hybrid khi thừa nhận chậm chân trước làn sóng xe điện.

Ông Trần Anh Minh, Phó Tổng Giám đốc Vinasun, giải thích lý do chọn hybrid vì đây là dòng xe có nhiều ưu điểm vượt trội như tiết kiệm gấp 1,5-2 lần nhiên liệu so với các loại xe khác.

Thực tế, giữa tháng 2/2025, dữ liệu công bố của Mordor Intelligence về thị phần gọi xe taxi ở các quốc gia cho thấy Xanh SM, Grab, Be là 3 ứng dụng chiếm thị phần lớn nhất tại Việt Nam. Các nền tảng khác xếp ở nhóm cuối, gồm Taxi Mai Linh và Vinasun Taxi. Cũng theo Mordor Intelligence, chỉ riêng thị trường gọi xe công nghệ, trong đó có taxi công nghệ, tại Việt Nam năm 2023 có quy mô gần 730 triệu USD. Đây là cuộc soán ngôi bất ngờ khi ở thời đỉnh cao, Vinasun nắm giữ hơn 4.600 xe, Mai Linh sở hữu hơn 12.000 xe các loại, cùng thống lĩnh thị trường dịch vụ taxi.

Bị các hãng xe công nghệ lấn lướt, cả Vinasun và Mai Linh hướng đến thị trường ngách nhiều hơn với nhóm khách nước ngoài, doanh nhân hay tổ chức hợp tác vận hành với chủ xe thay vì tự bỏ chi phí đầu tư phương tiện ban đầu. Các hãng xe này cũng tạo ra những thay đổi lớn về dịch vụ như đa dạng hóa phương thức đưa - đón khách, gọi xe qua ứng dụng, thanh toán không tiền mặt...

Về phía các hãng xe công nghệ, Grab thu hút khách hàng bằng phân khúc giá rẻ. Chiến lược của Be thì tập trung vào trải nghiệm với dịch vụ VIP gồm beCar Plus, beBike Plus, đồng thời định hướng thành siêu ứng dụng, mở thêm dịch vụ giúp việc, mua vé máy bay, vé tàu... 

Chưa kịp phục hồi thì taxi truyền thống cũng như taxi công nghệ lại gặp đối thủ mạnh khác là Xanh SM. Theo báo cáo tổng hợp về thị trường taxi tại Việt Nam cuối năm 2024 của  Mordor Intelligence, Xanh SM đã vượt qua Grab (36,62%), giữ vị trí dẫn đầu với 37,41% thị phần. GSM, đơn vị vận hành Xanh SM, với lợi thế sở hữu đội xe điện riêng, không chỉ dừng lại ở việc mở rộng độ phủ mà còn đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp vận tải lớn.

Mordor Intelligence ước tính quy mô thị trường sẽ đạt 1,33 tỉ USD vào năm 2025 và tiếp tục tăng lên 3,7 tỉ USD vào năm 2030, với CAGR là 22,7%. Tăng trưởng của thị trường này dựa vào động lực đô thị hóa và du lịch phục hồi. Bên cạnh đó, dịch vụ gọi xe đang mở rộng ra ngoài các trung tâm đô thị lớn đến những thành phố nhỏ hơn và khu vực nông thôn... Trong xu hướng này, các nền tảng gọi xe công nghệ ngày càng lấn lướt khi chạy đua tích hợp càng nhiều dịch vụ càng tốt, trở thành siêu ứng dụng rất hấp dẫn người dùng.

Trong khi đó, các hãng taxi truyền thống như Vinasun chỉ dựa vào lợi thế về mạng lưới lâu đời, đội ngũ lái xe được đào tạo bài bản và độ nhận diện thương hiệu. Khó chồng khó khi cổ đông ngoại lâu năm của Vinasun là Tael Two Partners Ltd. (thuộc một công ty quản lý quỹ tại Singapore) đã bán toàn bộ 5 triệu cổ phiếu VNS còn nắm giữ, chính thức chia tay sau hơn 11 năm rót vốn, phản ánh những khó khăn mà doanh nghiệp này đang đối mặt.

Có thể thấy, cuộc chiến trên thị trường taxi vẫn chưa có hồi kết. Nhiều chuyên gia đánh giá, một số hướng đi tiếp theo của taxi truyền thống cần được thực hiện sớm để tồn tại và phát triển. Đó là thay vì chỉ phát triển ứng dụng riêng, các hãng taxi truyền thống có thể hợp tác với các ứng dụng gọi xe hiện có để mở rộng kênh tiếp cận khách hàng; tích hợp với những dịch vụ khác thông qua liên kết với các ứng dụng bản đồ, thanh toán điện tử hoặc các dịch vụ du lịch, giải trí để tạo ra một hệ sinh thái tiện lợi cho người dùng; liên kết giữa các hãng taxi truyền thống để chia sẻ nền tảng công nghệ, kinh nghiệm quản lý, thậm chí hợp nhất để tăng cường sức mạnh cạnh tranh.