Các nước giàu đã đặt mua hơn 50% số vaccine ngừa COVID-19

Theo Tổ chức phi chính phủ Oxfarm, nhóm các nước giàu chiếm 13% dân số toàn cầu đã đặt mua hơn 50% số vaccine ngừa COVID-19 tiềm năng của thế giới.

Các thử nghiệm vaccine đang trong giai đoạn cuối và các nước giàu đang thu gom nguồn cung cấp. Nguồn ảnh: Reuters.

Dựa trên số liệu thu thập của Airfinity, tổ chức này thống kê các thỏa thuận đã ký giữa các nước với các hãng dược phẩm và các công ty sản xuất 5 loại vaccine hàng đầu đang được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối.

Cho đến nay các nước đã đặt mua tới 5,3 tỉ liều, trong đó 2,7 tỉ liều (chiếm 51%) là từ các nước phát triển và một số vùng lãnh thổ. Trong danh sách này có Mỹ, Anh, Liên minh châu Âu, Úc, Hồng Kông và Macau (Trung Quốc), Nhật, Thụy Sĩ và Israel.

Các nước đang phát triển như Ấn Độ, Bangladesh, Trung Quốc, Brazil, Indonesia, Mexico cam kết hoặc đã đặt mua số còn lại 2,6 tỉ liều. Người đứng đầu Văn phòng Oxfarm tại Mỹ, ông Robert Silverman khẳng định: “Việc tiếp cận với nguồn vaccine không nên phụ thuộc vào việc bạn sống ở đâu hay bạn có bao nhiêu tiền”.

Theo ông Robert Silverman, việc phát triển và đưa vào sử dụng một loại vaccine an toàn và hiệu quả là rất quan trọng. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn là phải đảm bảo nguồn cung vaccine và có giá cả phải chăng cho tất cả mọi người vì dịch bệnh COVID-19 diễn ra trên quy mô toàn cầu.

Các phòng nghiên cứu và các công ty dược phẩm đang viết lại cuốn sách quy tắc về thời gian cần thiết để phát triển, thử nghiệm và sản xuất một loại vaccine hiệu quả. 5 loại vaccine tiềm năng đã được đưa vào thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối, hiện do các hãng dược AstraZeneca, Gamaleya/Sputnik, Moderna, Plizer và Sivovac sản xuất. Có khoảng 20 công ty dược phẩm khác cũng đang được thử nghiệm lâm sàng.

Không phải tất cả chúng đều thành công, thông thường chỉ có khoảng 10% thử nghiệm vaccine đạt hiệu quả. Hy vọng rằng trọng tâm toàn cầu, các liên minh mới và mục đích chung sẽ nâng cao tỉ lệ cược lần này. Nhưng ngay cả khi một trong những loại vaccine này thành công, sự thiếu hụt trước mắt là rõ ràng.

Theo Oxfarm, tổng công suất các nhà máy có thể sản xuất 5 loại vaccine trên là 5,9 tỉ liều, đủ cho 3 tỉ người dùng vì những loại vaccine tiềm năng này sẽ hoặc có thể phải dùng 2 liều.

Công ty Pfizer và BioNTech đã đầu tư hơn 1 tỉ USD vào chương trình phát triển vaccine COVID-19 mRNA, dự kiến ​​sẽ sẵn sàng tìm kiếm một số hình thức phê duyệt theo quy định vào đầu tháng 10 năm nay. Nếu được thông qua, điều đó có nghĩa là sản xuất lên đến 100 triệu liều vào cuối năm 2020 và có khả năng hơn 1,3 tỉ liều vào cuối năm 2021.

Tuy nhiên, tổ chức phi lợi nhuận cũng tiết lộ rằng một trong những ứng cử viên vaccine hàng đầu do Công ty Moderna sản xuất đã nhận được 2,5 tỉ USD trong khoản tiền cam kết của chính phủ.

Điều đáng lo ngại là hãng dược này lại đang có ý định kiếm lời bằng cách bán quyền phân phối vaccine cho những nước giàu. Vì vậy, Oxfarm và một số tổ chức khác kêu gọi dành một loại vaccine miễn phí cho người dân và phân phối công bằng dựa theo nhu cầu thực tế.

Theo Oxfarm, điều này chỉ có thể được thực hiện nếu các tập đoàn dược phẩm hợp tác cho phép sản xuất vaccine rộng rãi nhất có thể thông qua việc chia sẻ bằng sáng chế, thay vì bảo vệ các sản phẩm độc quyền và bán cho nước trả giá cao nhất.

Các chính phủ đang phòng ngừa đặt cược của họ để đảm bảo vaccine tiềm năng, thực hiện các giao dịch hàng triệu liều với một loạt ứng cử viên trước khi bất kỳ thứ gì được chính thức chứng nhận hoặc phê duyệt. Cụ thể, Anh đã ký kết các thỏa thuận cho 6 loại vaccine COVID-19 tiềm năng có thể thành công hoặc không.

Các loại vaccine được chính phủ Vương quốc Anh đặt hàng. Nguồn ảnh: BBC.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) thậm chí đã khuyến cáo các bang chuẩn bị cho việc triển khai vaccine sớm nhất là ngày 1.11. Nhưng không phải tất cả các quốc gia đều có thể làm như vậy.

Các tổ chức như Medecins Sans Frontieres, thường ở tuyến đầu cung cấp vaccine, cho rằng: Việc khóa các thỏa thuận tiên tiến với các công ty dược phẩm tạo ra một xu hướng nguy hiểm về chủ nghĩa dân tộc vaccine của các quốc gia giàu có hơn. Điều này làm giảm nguồn dự trữ toàn cầu sẵn có cho những người dễ bị tổn thương ở các nước nghèo hơn.

Trong quá khứ, giá vaccine cứu người đã khiến các quốc gia gặp khó khăn trong việc tiêm chủng đầy đủ cho trẻ em khỏi các bệnh, cụ thể như viêm màng não. Tiến sĩ Mariângela Simão, Trợ lý Tổng Giám đốc của WHO chịu trách nhiệm tiếp cận thuốc và các sản phẩm y tế, cho biết chúng ta cần đảm bảo chủ nghĩa dân tộc về vaccine được kiểm soát.

Giám đốc Điều hành Gavi, Tiến sĩ Seth Berkley, nói rằng: “Với vaccine COVID-19, chúng tôi muốn mọi thứ trở nên khác biệt. Nếu chỉ những quốc gia giàu có nhất trên thế giới được bảo vệ, thì thương mại quốc tế, thương mại và xã hội nói chung sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng nặng nề khi đại dịch tiếp tục hoành hành trên toàn cầu”.

Có thể bạn quan tâm:

► Vaccine "không có vai trò gì" trong việc kiểm soát đại dịch COVID-19 đang diễn ra