Hai yếu tố chính gây áp lực tỉ giá

Sau hơn 1 tháng kể từ khi Ngân hàng Nhà nước có động thái can thiệp vào thanh khoản của thị trường Liên ngân hàng thông qua hoạt động phát hành tín phiếu kỳ hạn 28 ngày, lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng đã tăng mạnh và đang tiệm cận dần với mức lãi suất huy động thị trường 1. Từ đó, chênh lệch lãi suất tiền gửi VND và USD thu hẹp đáng kể. Tuy nhiên, tỉ giá USD/VND vẫn tiếp tục đà tăng. 

Theo đánh giá của Công ty Chứng khoán ACB (ACBS), thực trạng đang là một điểm cân bằng mới, tuy nhiên khá mong manh. Bất kỳ một sự biến động tăng nào của 1 trong 2 yếu tố tỉ giá và lãi suất, cũng có thể dẫn tới kịch bản hành động mới của Ngân hàng Nhà nước.

Áp lực tỉ giá USD/VND đến từ 2 yếu tố chính. Đầu tiên, trong bối cảnh tín dụng tăng trưởng chậm, thanh khoản trên thị trường liên ngân hàng hết sức dồi dào, mặt bằng lãi suất các kỳ hạn của VND trên thị trường này thấp kỷ lục. Chênh lệch lãi suất giữa tiền gửi USD và tiền gửi VND trên thị trường liên ngân hàng duy trì ở mức 3-3,5% trong một thời gian dài, theo chiều hướng có lợi cho USD. Từ đó, toàn bộ hệ thống ngân hàng có động lực giữ trạng thái mua ròng đối với USD. Điều này góp phần đẩy tỉ giá USD/VND tăng lên.

Thứ 2, DXY tăng giá mạnh, tăng 6,5% trong 4 tháng (kể từ tháng 7/2023), trước triển vọng kinh tế Mỹ vẫn tiếp tục vững mạnh trong khi phần còn lại của thế giới đang đứng trước nguy cơ tăng trưởng chậm hoặc thậm chí suy thoái. Từ đó, đã tạo ra làn sóng rút tiền từ các thị trường mới nổi và cận biên cũng như rút tiền khỏi các tài sản tài chính rủi ro, gia tăng tỉ trọng mua USD và tập trung vào các quỹ tiền gửi.

Trước bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện việc phát hành tín phiếu 28 ngày nhằm hút bớt lượng tiền VND dư thừa trên thị trường liên ngân hàng về, nhằm mục đích tăng lãi suất ngắn hạn trên thị trường này. Từ đó, chênh lệch lãi suất giữa USD và VND được thu hẹp lại, khiến các ngân hàng không có động lực đầu cơ USD ở trạng thái lớn. Kết quả là, tỉ giá USD/VND được kỳ vọng có thể hạ nhiệt hoặc ổn định phần nào.

Tuy nhiên, sau hơn 1 tháng áp dụng phương án này, số dư tín phiếu tại ngày 24/10 đang là 233.000 tỉ đồng, lãi suất Liên ngân hàng đã tăng mạnh (kỳ hạn qua đêm: từ 0,14% lên 2,1%, kỳ hạn 1 tháng từ 1,03% lên 3%), nhưng tỉ giá USD/VND cũng tiếp tục xu hướng tăng, với tỉ giá bán USD tại Vietcombank đạt 24.735 đồng tại ngày 24/10/2023, tăng 4,24% kể từ đầu năm đến nay. 

Theo ACBS, lãi suất VND trên thị trường Liên ngân hàng đã bắt đầu tiệm cận lãi suất huy động tiết kiệm kỳ hạn 1-3 tháng trên thị trường 1. Do đó, nếu mức lãi suất này tăng thêm nữa, và duy trì một thời gian, sẽ có thể thúc đẩy các ngân hàng quay trở lại tăng lãi suất huy động tiết kiệm. Từ đó tạo ra hiệu ứng domino trên hệ thống. Trong khi đó, tỉ giá đã tăng mạnh trong thời gian qua (+1,12%) và chỉ còn cách đỉnh 24.888 năm 2022 không xa. Do vậy, bất kỳ một sự biến động tăng nào của lãi suất hoặc tỉ giá trong những ngày tới, cũng có thể dẫn tới việc Ngân hàng Nhà nước sẽ áp dụng thêm các chính sách mới nhằm đạt được mục tiêu ổn định và cân bằng. 

“Tuy nhiên chúng tôi cho rằng, Ngân hàng Nhà nước vẫn còn đủ các công cụ để duy trì tình trạng ổn định của tỉ giá và lãi suất. Ủng hộ cho quan điểm này của chúng tôi đó là nguồn cung tương đối dồi dào từ các hoạt động xuất nhập khẩu, FDI, FII và kiều hối. Trong khi đó, áp lực trả nợ nước ngoài không tăng đột biến. Cụ thể, theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, trong 9 tháng đầu năm 2023, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa thặng dư 21,6 tỉ USD, dịch vụ thâm hụt 6,7 tỉ USD, vốn FDI giải ngân 15,9 tỉ USD, lượng kiều hối 9-10 tỉ USD”, ACBS nhận định. 

(*) Chuyên viên Phân tích vĩ mô, Công ty Chứng khoán ACB (ACBS).

Có thể bạn quan tâm 

Tỉ giá leo đỉnh