Hậu giãn cách, tiền vay nợ

Dịch bệnh và các lệnh giãn cách đã để lại cú sốc nặng nề cho nền kinh tế, kéo theo đó là hàng triệu lao động mất việc làm, lâm vào cảnh thiếu thốn. Trong bối cảnh này, vay tiêu dùng cá nhân dự báo sẽ bùng nổ như một giải pháp giúp nhiều người thoát khỏi khó khăn trước mắt.

Theo báo cáo mới nhất của Forrester Consulting, thực hiện dưới sự ủy quyền của Backbase (cấp nền tảng chuyển đổi số cho các ngân hàng), 67% người Việt Nam được hỏi đều xác nhận đang căng thẳng về tài chính; chỉ 11% là lạc quan. Mức độ lo lắng tiền bạc này chỉ xếp sau Thái Lan trong nhóm 10 nước thuộc châu Á - Thái Bình Dương tham gia khảo sát.

Công ty tài chính chạy đua

Dịch bệnh kéo dài, các khoản tiền hỗ trợ không đủ để cầm cự. Để xoay xở tiền bạc, không ít người tìm đến tín dụng cá nhân. Các ngân hàng như Vietcombank, Techcombank, MB, OCB, HDBank... đều triển khai dịch vụ cho vay cá nhân không cần tài sản đảm bảo. Tuy nhiên, để vay được ngân hàng là không đơn giản. Bên cạnh các điều kiện thông thường như độ tuổi, thu nhập tối thiểu (3 triệu đồng), Vietcombank còn yêu cầu người vay trình thêm phương án sử dụng vốn. Hay để vay thấu chi trực tuyến ở VietinBank phải có thêm khoản gửi tiết kiệm online.

Người có nhu cầu vay tín chấp có thể tìm đến các công ty tài chính. Ảnh: TL.

Trong khi đó, quy trình xét duyệt hồ sơ vay vốn ở các ngân hàng thường qua nhiều bước. Lãi suất cho vay tiêu dùng cũng khá cao, từ 14-15%/năm. Chưa kể, như lãnh đạo một ngân hàng ở TP.HCM chia sẻ, các ngân hàng bị áp lực về quản lý rủi ro nợ xấu và bị giới hạn về hạn mức tín dụng. Đó là lý do dù thị trường có nhu cầu vay tiêu dùng cao thì ngân hàng vẫn không thể nới rộng hầu bao.

Người có nhu cầu vay tín chấp có thể tìm đến các công ty tài chính. Bởi  vì, theo dữ liệu từ Ngân hàng Nhà nước, trong 880.000 tỉ đồng tín dụng tiêu dùng cả nước năm 2020 (sau khi đã bóc tách khoản vay bất động sản), tức chiếm 8,7% tổng dư nợ nền kinh tế, các công ty tài chính đóng vai trò quan trọng nhất, chiếm 7,7% tổng dư nợ. Các công ty tài chính phần lớn đều có ngân hàng đứng sau hậu thuẫn, dưới mô hình công ty mẹ - con như VPBank - FE Credit, HDBank - HD Saison, SHB - SHB Finance, MB - Mcredit...

Trong 16 công ty tài chính đăng ký hoạt động với tổng vốn điều lệ hơn 22.000 tỉ đồng, theo FiinGroup, FE Credit, HD Saison và Home Credit hiện dẫn đầu thị trường, chiếm khoảng 80% thị phần. Trong đó, FE Credit chiếm hơn 52% thị phần cho vay tiêu dùng trong nước, bỏ xa đối thủ thứ 2 là Home Credit với 17% thị phần và HD Saison với 11%.

Theo FiinGroup, các công ty tài chính hoạt động trong ngành tín dụng tiêu dùng tăng trưởng trung bình khoảng 20%/năm suốt 10 năm qua. Tất cả các công ty tài chính này, từ FE Credit, HD Saison, Home Credit đến Prudential Finance, Shinhan Finance, JACCS Vietnam, Mirae Asset Finance, VsetCredit, Mcredit, Lotte Finance... đều tìm cách thu hút người vay bằng lãi suất cạnh tranh (từ khoảng 1% đến dưới 2%/tháng), hạn mức hàng trăm triệu đồng, thời gian vay linh hoạt (6-48 tháng), thủ tục đơn giản. 
Tuy nhiên, cũng như ngân hàng, các công ty tài chính đều yêu cầu người vay có lương cố định (từ 3-5 triệu đồng/tháng). Trong khi đó, một bộ phận không nhỏ không có bảng lương. Đây chính là ngách thị trường để các công ty cho vay cầm cố và cả các công ty fintech vào cuộc.

Tín dụng bình dân vào cuộc

Avay là một ứng dụng tín dụng cá nhân, do Trusting Social lập ra để kết nối khách hàng với các ngân hàng, công ty tài chính như VPBank, FE Credit, Mcredit, Home Credit, SHB Finance... Avay cung cấp đa dạng loại hình cho vay, từ cho vay tín chấp qua bảng lương đến cho vay bằng sim Viettel, vay bằng sổ hộ khẩu, vay bằng cà vẹt xe, vay bằng hợp đồng trả góp tín dụng cũ... Các đối tác của Avay sẽ xét duyệt và cho vay từ 10-80 triệu đồng trong 6-36 tháng, với lãi suất khoảng 1,67%/tháng. 

Hay gần đây hơn, MoMo đã phối hợp với TPBank ra mắt sản phẩm “Ví trả sau MoMo” với hạn mức tín dụng 5 triệu đồng để khách hàng thanh toán hàng trăm dịch vụ trên MoMo. Ví trả sau MoMo không yêu cầu thủ tục, chờ đợi, giấy tờ hay tốn phí mà chỉ cần người dùng có xác thực thông tin, liên kết tài khoản ngân hàng, không bị nợ xấu, dùng Ví MoMo thường xuyên. Ông Nguyễn Bá Diệp, Phó Chủ tịch Hội đồng Quản trị, đồng sáng lập ví điện tử MoMo, tin rằng: “Ví trả sau là bước khẳng định sứ mệnh bình dân hóa các dịch vụ tài chính nói chung của MoMo”.

F88 cũng tham gia cho vay nhanh chóng, dễ dàng bằng cách thế chấp ô tô/đăng ký ô tô, xe máy/đăng ký xe máy, điện thoại, laptop, trang sức, máy ảnh... Định giá cho vay đến 80% giá trị tài sản. Theo đại diện F88, khi dịch tái bùng phát và giãn cách xảy ra nhiều nơi, F88 đã có những hỗ trợ như giảm chi phí vay với thời gian linh hoạt, giúp khách hàng đỡ áp lực nợ nần. 

F88 cũng chuyển dịch sang duyệt vay online và tích cực chuẩn bị vốn. Nhờ đó, 8 tháng đầu năm nay, dù chịu ảnh hưởng bởi COVID-19, F88 vẫn ghi nhận đà tăng doanh thu 285% so với cùng kỳ. Công ty cũng vẫn khai trương 138 phòng giao dịch và đạt quy mô 500 phòng giao dịch ở 60 tỉnh, thành. Với lực đỡ từ Mekong Capital, F88 hướng tới mục tiêu năm 2023 đạt 1.000 phòng giao dịch khắp cả nước. 

Sắp tới, trước những căng thẳng tài chính thúc đẩy vay sau dịch, lĩnh vực này được dự đoán sẽ còn bùng nổ. Trong năm nay, nhiều chuyên gia dự báo nhu cầu vay tiêu dùng khả năng sẽ tiếp tục tăng trưởng cao, có thể tăng khoảng 13-15%.