Khi đồng USD thể hiện sức mạnh

Thị trường tiền tệ thế giới gần như chao đảo vì xu hướng tăng giá mạnh mẽ của đồng USD từ đầu tháng 5 đến nay, sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) điều chỉnh tăng lãi suất cơ bản thêm 0,5 điểm phần trăm, mức điều chỉnh tăng lớn nhất trong 22 năm và chưa ngừng lại.

Theo đó, chỉ số USD-Index, đo lường sức mạnh đồng bạc xanh với một rổ các đồng tiền lớn khác, đã tăng mạnh với mức tăng 9,3% từ đầu năm đến ngày 13/5 và ở vùng cao nhất kể từ năm 2002 đến nay.

Thống kê của Công ty Chứng khoán BVSC cho thấy sau quyết định của FED, tất cả các đồng tiền ở các nước mới nổi (theo mẫu theo dõi của BVSC) đều mất giá so với USD. Trong đó, tỉ giá VND/USD cũng tăng 1,16% kể từ đầu năm. Tuy nhiên, điều may mắn đây vẫn là mức tăng thấp nhất so với các đồng tiền khác.

Theo thống kê của SSI, tỉ giá trên thị trường tự do tiếp tục tăng mạnh 265 đồng ở chiều mua vào và 355 đồng ở chiều bán ra, giao dịch ở vùng 23.820-23.930 VND/USD. Trong khi đó, tỉ giá trung tâm tăng 33 đồng, tỉ giá tại ngân hàng thương mại kết thúc tuần tăng mạnh 136 đồng, lên mức 23.095 VND/USD.

Theo BVSC, đây là tỉ giá niêm yết tại ngân hàng thương mại cao nhất kể từ tháng 2/2021 đến nay. Tuy nhiên, mức tăng mạnh này, theo đánh giá của SSI, là “chưa đáng lo ngại, khi mức giá hiện tại mới tương đương so với cùng kỳ và vẫn thấp hơn 2,3% so với đỉnh được xác lập vào tháng 3/2020”.

Trước diễn biến mạnh lên của đồng USD, ngày 11/5 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã chính thức nâng giá bán ra đồng USD thêm 200 đồng, lên mức 23.250 VND/USD. Lần nâng giá gần nhất trước đó là vào ngày 19/1/2022. Mặc dù tăng giá bán USD, nhưng Ngân hàng Nhà nước vẫn giữ nguyên phương thức bán kỳ hạn 3 tháng.

Như vậy, có thể thấy Việt Nam đang dần chịu ảnh hưởng lớn hơn khi thế giới đi vào chu kỳ thắt chặt lại chính sách “tiền rẻ”. Tín hiệu của sự thắt chặt này được khởi đầu bởi đồng USD tăng lên, còn tiền đồng thì chịu áp lực giảm rõ rệt hơn kể từ đầu năm đến nay.

Trước đó, năm 2021 tỉ giá tiền đồng khá bình yên. Trong năm ngoái, tỉ giá thậm chí còn duy trì xu hướng đi ngang khi tình trạng xuất siêu của Việt Nam đạt mốc 19,1 tỉ USD, cao nhất trong 5 năm trở lại đây.

Đánh giá của các chuyên gia đa phần đều cho rằng tiền đồng trong năm nay về cơ bản vẫn sẽ được bình ổn, với mức tăng đa phần dự báo vẫn không quá 1,5-2%. Lý do là vốn FDI vẫn được dự báo sẽ tăng trưởng tích cực, thặng dư thương mại và dòng tiền từ kiều hối sẽ giúp hỗ trợ nguồn cung USD.

Thậm chí, trong báo cáo mới đây, ông Divya Devesh, Trưởng nhóm nghiên cứu ngoại hối khu vực ASEAN và Nam Á,  Ngân hàng Standard Chartered, đưa ra dự báo tỉ giá sẽ đạt 22.500 VND/USD vào cuối năm 2022 và 22.000 VND/USD cuối năm 2023. “Tiền đồng sẽ tiếp tục tăng giá trong những năm tới”, ông nói. Lý do đưa ra là vì tổng cán cân vãng lai và vốn đầu tư trực tiếp ròng vào Việt Nam đạt mức trung bình hằng năm 19 tỉ USD trong 9 năm qua.

Ảnh: Quý Hòa

Về phía các yếu tố ảnh hưởng tiêu cực, theo  Công ty Chứng khoán VCBS, một rủi ro khác là nguồn cung ngoại tệ có xu hướng diễn biến không thuận lợi như các năm trước, vì Việt Nam có thể tăng nhập khẩu lạm phát, khi giá cả hàng hóa thế giới tăng cao. Triển vọng xuất khẩu còn phụ thuộc nhiều vào triển vọng kinh tế toàn cầu và khả năng gián đoạn chuỗi cung ứng. Mặt khác, lãi suất đồng USD cao hơn cũng dẫn đến những lo ngại về việc dòng vốn gián tiếp có động cơ rút ra khỏi thị trường.

Bài toán khác là việc các đồng tiền khác mất giá mạnh hơn VND cũng gây áp lực về điều hành chính sách tiền tệ và tỉ giá. Đặc biệt là đồng Nhân dân tệ trong thời gian qua cũng giảm mạnh so với đồng USD, càng tạo ra lợi thế cạnh tranh không nhỏ cho hàng hóa và dịch vụ của Trung Quốc trên thị trường quốc tế. Nhưng nếu điều chỉnh VND để tăng sức cạnh tranh xuất khẩu thì lại khó, vì Việt Nam hiện còn vướng phải bài toán lạm phát.

Trong khoảng thời gian còn lại của năm, lộ trình siết chặt và thu hẹp bảng cân đối tài sản của FED được đánh giá là sẽ còn mạnh tay hơn. Lần họp tiếp theo là vào giữa tháng 6 và cuối tháng 7, thị trường cũng đưa ra dự đoán khả năng FED sẽ nâng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm, cũng như tăng tốc thu hẹp bảng cân đối tài sản. Yếu tố này khiến cho kỳ vọng về việc đồng USD mạnh lên tương đối vẫn còn duy trì, đồng nghĩa với việc Việt Nam lần này sẽ phải đối mặt với một năm không yên ả của tiền đồng.