Khi Blockchain gặp Biotech

Công nghệ sinh học (biotech) và công nghệ thông tin (infotech) đang tạo nền tảng cho trí tuệ nhân tạo (AI) mở rộng và tham gia vào tất cả các khía cạnh trong cuộc sống của con người. Biotech sẽ phát triển các phương pháp cảm biến sinh trắc học để phân tích các hoạt động bên trong của cơ thể con người, bao gồm thể trạng, cảm xúc, chọn lựa, kể cả các ham muốn. Sự phát triển của bitotech sẽ làm cho máy móc có thể đưa ra các quyết định thay đổi cuộc sống con người. 

Theo một hướng khác, blockchain đang tạo ra một cuộc cách mạng khác nhờ phương thức lưu trữ dữ liệu phi tập trung và các chuỗi khối không thể sửa đổi tạo nên tính minh bạch tuyệt đối cho thông tin. Trong Hội nghị đầu tư 2018, ông Junya Yamamoto, CEO của Infinity Blockchain Labs, đã có những chia sẻ cùng NCĐT về nơi gặp nhau của các xu hướng công nghệ này.

*Đều là những xu hướng công nghệ đang thu hút nguồn vốn đầu tư rất lớn với hàng loạt các dự án đang được nghiên cứu. Ông vui lòng chia sẻ cùng độc giả về triển vọng của ứng dụng blockchain vào biotech sẽ ảnh hưởng như thế nào đến ngành y tế?

Sự kết hợp của blockchain vào biotech tạo ra thay đổi lớn nhất chính là quyền sở hữu thông tin của cá nhân. Một trong các đặc tính nổi bật của blockchain chính là tạo ra một nền kinh tế phi tập trung và làm nền tảng cho sự thay đổi lớn trong cách lưu trữ thông tin các nhân. Dữ liệu trên nền tảng blockchain sẽ không thuộc về hệ thống hay bất kỳ công ty nào. 

Trong một hệ thống tập trung, bệnh nhân không sở hữu các lưu trữ về bệnh án cá nhân mà các dữ liệu này sẽ nằm trên một hệ thống và thuộc quyền sở hữu của một tổ chức. Vì vậy, sẽ có trường hợp hệ thống này và tổ chức vận hành sẽ có thể không liên kết với nhau. Ví dụ như hệ thống của các tổ chức y tế hay bệnh viện không liên thông với nhau, sẽ khó mang theo tiền sử bệnh án của mình khi đến nơi khám chữa bệnh khác.

Một yếu tố khác là tính xác thực của các thông tin y tế. Với đặc tính không thể thay đổi của blockchain, thông tin gốc sẽ không bao giờ cần xác thực lại.

Việt Nam đã có những startup và các công ty IT outsourcing đang nghiên cứu để áp dụng blockchain vào chăm sóc sức khoẻ và điều trị y tế, nhưng họ vẫn còn đang trong giai đoạn Nghiên cứu khả thi (Feasibility Study). Chúng tôi hy vọng họ sẽ có PoC/MVP trong hai năm tới.

*Theo ông những thuận lợi và cản trở của quá trình phát triển các ứng dụng biotech trên nền tảng blockchain tại Việt Nam là gì?

Vốn đã làm việc trong ngành công nghệ tại Việt Nam trong nhiều năm, cùng với kinh nghiệm phát triển các ứng dụng blockchain trên toàn thế giới, tôi cho rằng thuận lợi lớn nhất tại Việt Nam chính là hệ thống dữ liệu y tế tại Việt Nam còn đang ở bước sơ khai. Khi hệ thống dữ liệu y tế và các quy trình chuẩn hoá cho bitotech vẫn chưa xuất hiện, thì các bạn sẽ không phải đối mặt với việc phải thay đổi các quy chuẩn và luật lệ cũ. Trên phương diện Chính phủ, quá trình thực thi các chính sách mới sẽ dễ dàng hơn khi so sánh với các nước khác.

Tuy nhiên, rào cản cũng chính là điểm này khi các bệnh viện ở Việt Nam chưa có hệ thống để liên kết lại với nhau. Một hệ thống nền tảng cùng quá trình thích nghi với hệ thống mới sẽ tốn rất nhiều thời gian. Trong khi đây chính là điểm mấu chốt, cần phải có sự can thiệp của các nhà quản lý và lãnh đạo ngành để thúc đẩy phát triển hệ thống liên kết đó.Thêm vào đó, vấn đề chia sẻ và quản lý thông tin y tế chéo sẽ rất nhạy cảm và phức tạp khi chúng ta phải chọn lựa thông tin nào có thể công khai hoặc không. 

Nhà báo David Brooks của tờ The New York Times đã từng viết rằng phân tích dữ liệu sẽ chỉ ra các điểm sai sót trong trực giác của con người. Nói một cách khác, khi máy tính có đủ dữ liệu và các thuật toán (hay chính là AI) sẽ có khả năng làm việc tốt hơn con người. Ông nghĩ sao về việc biotech và infotech sẽ làm tăng tỷ lệ máy tính thay thế các công việc của con người?

Việc này sẽ xảy ra và một số công việc sẽ bị thay thế bởi máy móc, điều này vốn đã xảy ra xuyên suốt thế kỷ trước đến nay. Nhưng tôi tin rằng đây không phải là vấn đề trắng hay đen, mà chỉ là sự thay đổi trong vai trò của cả con người và máy tính. Nếu công nghệ có thể thay thế vài vai trò của con người, thì con người có thể tập trung vào những gì công nghệ chưa làm được. Việc chúng ta cần làm là thay đổi và thích nghi.

*Nền tảng của AI chính là hệ thống dữ liệu, nhưng với hệ thống tập trung như hiện nay, sẽ có những rủi ro là dữ liệu bị sửa đổi, thay thế hoặc mất. Mặc khác, điểm cốt lõi của blockchain là cơ sở dữ liệu tin cậy và minh bạch do đặc tính không thể thay đổi. Ông nghĩ sao về việc AI kết hợp cùng blockchain?

Dữ liệu có thể được phát triển bởi AI, sử dụng dữ liệu cũng là vai trò của AI. AI liên quan đến dữ liệu đầu vào và đầu ra, và việc phân tích dữ liệu. Blockchain sẽ giảm quá trình xác minh liệu dữ liệu có được sửa đổi hay không. Điều này sẽ làm tăng mức chính xác cũng AI, cũng nhưng thúc đẩy quá trình tự động hoá dữ liệu và tạo nền tảng cho hệ thống dữ liệu phát triển rất nhanh.

*Ông có thể chia sẻ với độc giả về xu hướng đầu tư vào blockchain trong châu Á và cụ thể hơn ở Việt Nam?

Tuy các nhà đầu tư đang rất hào hứng để kiếm lời từ tiền điện tử và token, nhưng thị trường đang trong giai đọan trì trệ và sẽ kéo dài trong một thời gian. 

Tuy nhiên, cộng đồng blockchain toàn cầu đang tích cực đầu tư vào các ứng dụng của blockchain vào thực tế các ngành. Xu hướng này đang tạo ra các phương thức kinh doanh mới với công nghệ blockchain. Cũng vì vậy, việc này cũng tạo ra một xu hướng để sinh lời mới từ blockchain cho các nhà đầu tư trong hai năm tới khi các ứng dụng trên blockchain sẽ bắt đầu sinh lời.

*Có rất nhiều dự án thử nghiệm blockchain rộng rãi trong ngành ngân hàng và chuỗi cung ứng (supply chain). Theo ông, xu hướng lớn tiếp theo của các ứng dụng blockchain là gì ?

Những ứng dụng kinh doanh thực tiễn tuân thủ đúng quy định pháp lý sẽ là xu hướng đầu tiên. Sau đó, các doanh nghiệp sẽ thu về được doanh thu và lợi nhuận dựa trên những loại hình ứng dụng đó,dưới dạng tiền điện tử như token chứng khoán (security token) và token cổ tức (dividend token). Nhìn chung, đây sẽ là những xu hướng tiếp theo trên thị trường blockchain thế giới. 

Ở Việt Nam, các xu hướng ứng dụng blockchain chính sẽ vẫn là y tế, chuỗi cung ứng, và nông nghiệp trong thời gian tới. Các lĩnh vực này không nằm trong các ứng dụng tài chính hay đầu cơ mà đơn thuần là các giải pháp kỹ thuật vận dụng vào nhu cầu thực tế.

*Xin cám ơn chia sẻ của ông !