"Mùa đông gọi vốn" của startup Đông Nam Á kéo dài

Vốn huy động của các startup ở khu vực Đông Nam Á đã giảm xuống mức thấp nhất trong hơn 5 năm qua trong khoảng từ tháng 1-3, phản ánh sự chậm lại kéo dài trong việc huy động vốn kể từ khi đại dịch COVID-19 kết thúc, và không có dấu hiệu phục hồi đáng kể.

Các startup trong khu vực chỉ huy động được 1 tỉ USD vốn cổ phần trong 3 tháng đầu năm 2024, theo báo cáo SE Asia Deal Review được tổng hợp bởi DealStreetAsia. Đây là mức giảm 41% so với cùng kỳ năm trước và chưa đạt được một nửa so với quý IV/2023. Tổng cộng đã có 180 thương vụ được thực hiện trong quý đầu năm, giảm so với 193 thương vụ trong cùng kỳ năm trước.

Sau sự điều chỉnh sâu sắc vào năm 2023, kỳ vọng về sự phục hồi trong hoạt động huy động vốn rủi ro ở Đông Nam Á trong năm nay là rất cao. Tuy nhiên, nhiều chỉ số quan trọng đã giảm xuống mức thấp nhất trong hơn 5 năm qua do tình trạng thiếu thanh khoản toàn cầu, làm giảm giá trị và khẩu vị rủi ro cho các vòng huy động vốn lớn.

Hoạt động huy động vốn của các startup ở Đông Nam Á đã tăng mạnh vào cuối thập niên 2010 và đạt đỉnh vào năm 2021, khi các doanh nghiệp kỹ thuật số từ fintech đến telemedicine thu hút nhiều vốn trong thời kỳ đại dịch. Tuy nhiên, việc huy động vốn đã giảm dần kể từ quý cuối năm 2021 trong bối cảnh sự bùng nổ của các cổ phiếu công nghệ toàn cầu chững lại và lãi suất bắt đầu tăng. Đông Nam Á, đặc biệt là các startup trong lĩnh vực dịch vụ tiêu dùng cạnh tranh, dễ bị ảnh hưởng bởi sự điều chỉnh này.

Báo cáo cũng không cho biết thời điểm gần đây nhất mà hoạt động huy động vốn hàng quý xuống dưới mức 1 tỉ USD chính xác là khi nào. Nhưng, các khảo sát trước đây của DealStreetAsia cho thấy số vốn huy động liên tục vượt mức 1 tỉ USD kể từ quý I/2019.

Theo báo cáo, thương mại điện tử là một trong những ngành giảm mạnh nhất trong quý I/2024. Lĩnh vực này chỉ chứng kiến 10 thương vụ huy động vốn cổ phần và chỉ huy động được 18 triệu USD. Đây là mức thấp nhất kể từ ít nhất là năm 2019.

Trong vài năm gần đây, lĩnh vực thương mại điện tử ở khu vực chứng kiến sự xuất hiện của các đối thủ mới như TikTok thuộc sở hữu của Trung Quốc, gây áp lực cạnh tranh ngay cả đối với các đơn vị đã có tiếng tăm. Tháng 1, Lazada, công ty có trụ sở tại Singapore và thuộc sở hữu của Tập đoàn Alibaba của Trung Quốc, đã sa thải tới 30% nhân viên trên toàn khu vực do sự cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Do các đợt niêm yết công khai yếu kém trên toàn thế giới, các startup và nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc bán cổ phần để thu lợi nhuận. Điều này đã khiến các nhà đầu tư chuyển sang các thương vụ giao dịch ở giai đoạn đầu.

“Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu các thương vụ thoái vốn lớn bị trì hoãn cho đến năm 2025. Cần có thời gian để thị trường ổn định và cho phép các công ty có thêm một năm để củng cố tài chính”, ông Shane Chesson, đối tác sáng lập của Openspace Ventures, cho biết.

Theo báo cáo, chỉ có 5 thương vụ giao dịch ở giai đoạn cuối đã được các startup Đông Nam Á hoàn thành trong 3 tháng đầu năm 2024. Đây là con số ít nhất trong 5 năm qua.

Mặc dù quy mô vốn huy động nhỏ hơn, thương vụ vốn cổ phần lớn nhất trong quý I/2024 được thực hiện bởi Asialink Finance, một công ty cho vay có trụ sở tại Philippines chuyên phục vụ các công ty SME. Công ty đã huy động được 71,3 triệu USD. Một công ty fintech khác của Philippines, UNOBank, cũng nằm trong danh sách 10 thương vụ hàng đầu, huy động được 32,1 triệu USD để mở rộng hoạt động ngân hàng số.

Các startup khác trong khu vực cũng đã huy động số vốn lớn trong quý đầu năm. SingAuto của Singapore đã huy động 45 triệu USD và Be Group của Việt Nam đã huy động 30,3 triệu USD để phát triển công ty gọi xe.

Singapore và Indonesia từ lâu đã là những thị trường startup dẫn đầu trong khu vực. Nhưng các thương vụ lớn ở Philippines, đều được tài trợ bởi công ty cổ phần tư nhân Creador của Malaysia, đã giúp tăng tỉ trọng vốn cổ phần của quốc gia này lên 14,2%, chỉ thấp hơn một chút so với Indonesia ở vị trí số 2, với tỉ lệ 14,8%.

Có thể bạn quan tâm:

Trung Quốc là nơi làm tổ của 369 kỳ lân

Nguồn Nikkei Asia