SaaS không biên giới

Các phần mềm phục vụ doanh nghiệp của Trung Quốc đang mở rộng ra khu vực với chính sách tài trợ miễn phí cho khách hàng vô thời hạn, gây áp lực cho các doanh nghiệp SaaS Việt.

Ông Ngọc Minh, chủ một doanh nghiệp ở quận 3 (TP.HCM), cho biết vừa chuyển sang sử dụng Lark cho việc quản lý. Trước đó, công ty ông dùng giải pháp Jira (Úc) với chi phí 1.000 USD/tháng. Nguyên nhân chuyển đổi vì Lark có nhiều tính năng phù hợp với công việc công ty và quan trọng nhất là giải pháp này đang cung cấp miễn phí chưa thông báo thời hạn cho các doanh nghiệp có dưới 20 tài khoản.

Thành lập năm 2018 ở Trung Quốc, Lark (hay còn gọi là Feishu) là nền tảng phục vụ doanh nghiệp theo mô hình SaaS (phần mềm như một dịch vụ) nằm trong hệ sinh thái của ByteDance, công ty mẹ của TikTok. 2 đối thủ cạnh tranh của Lark ở Trung Quốc là WeChat Work (Tencent) và DingTalk (Alibaba). Năm 2019 Lark bắt đầu mở rộng dịch vụ ra bên ngoài Trung Quốc với thị trường mục tiêu là Nhật, Đông Nam Á và châu Âu.

Đến năm 2021, mục tiêu mở rộng càng được Công ty chú trọng khi thị trường Trung Quốc đang dần chật hẹp cho các doanh nghiệp đi sau như Lark. Theo Pandaily, năm 2021 Lark chỉ đạt 5 triệu người sử dụng hằng ngày (giảm 50% so với mục tiêu đề ra), trong khi con số này của DingTalk là 15 triệu người.

Giải pháp của Công ty là kết hợp giải pháp của Slack, Dropbox, Google Docs và Skype. Việc tích hợp toàn bộ trên một nền tảng nhằm giúp doanh nghiệp quản lý dễ hơn và chi phí cạnh tranh hơn so với việc dùng các nền tảng riêng lẻ. Quan trọng hơn, Lark còn đi kèm chương trình tài trợ hấp dẫn để thu hút doanh nghiệp mới đăng ký sử dụng, như chính sách miễn phí cho doanh nghiệp có 20 người (trước đây là 50).

Bản chất của mô hình SaaS là cuộc đua trường vốn. Các doanh nghiệp tài trợ cho khách hàng sử dụng cho đến khi họ đã quen với giải pháp của công ty thì sẽ bắt đầu thu phí. Chiến lược này cũng khiến những doanh nghiệp có nền tảng tài chính, năng lực đầu tư sản phẩm kém hơn bị loại khỏi cuộc chơi.

Tại Việt Nam, doanh thu thị trường SaaS cung cấp giải pháp cho doanh nghiệp trị giá 188 triệu USD vào năm ngoái. Các doanh nghiệp Việt tham gia thị trường có thể kể đến như Base.vn (được FPT mua lại năm 2021), 1Office (nhận đầu tư vòng A từ đối tác Nhật Mynavi năm 2023)... Tuy nhiên, theo Statista, các doanh nghiệp nước ngoài như Microsoft, Salesforce, Oracle và IBM vẫn chiếm tỉ trọng lớn về doanh thu và chủ yếu phục vụ các doanh nghiệp lớn trên sàn chứng khoán.

Các doanh nghiệp SaaS nội địa chủ yếu phục vụ nhóm vừa và nhỏ, chiếm tỉ trọng lớn trong ngành kinh tế Việt Nam. Chính vì thế, sự tham gia của Lark, mà chủ yếu là chính sách tài trợ miễn phí chưa quy định thời hạn, sẽ ảnh hưởng lớn đến phân khúc này. Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp Việt Nam có những hướng đi riêng biệt để ứng phó.

Với nhóm đã được đầu tư, điển hình như Base.vn chọn hướng phát triển chuyên sâu để phục vụ khách hàng. Hãng này gần đây công bố dịch vụ Base Open Platform. Ông Nguyễn Thượng Tường Minh, Giám đốc Điều hành Base.vn, cho biết nhu cầu của nhiều doanh nghiệp hiện hữu là làm sao tích hợp các phần mềm mới và cũ. Hiện tổ chức có rất nhiều phần mềm và không kết nối với nhau, vì thế việc chuyển dữ liệu giữa các phần mềm vẫn thủ công nên dễ dẫn đến sai sót, làm giảm năng suất. “Với Base Open Platform, dữ liệu giữa các bên sẽ được tự động hóa, giúp quy trình trước kia có thể đẩy lên sớm từ 2-3 ngày”, ông Minh nói.

Đại diện Base.vn cũng cho biết Base Open Platform đang hướng đến việc phát triển một hệ sinh thái với hơn 1.000 ứng dụng vào năm 2030, đáp ứng được tất cả các nhu cầu công nghệ của doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực, quy mô khác nhau.

Trong khi đó, những doanh nghiệp ít nguồn lực hơn/chưa nhận đầu tư sẽ chọn cách tích hợp với các doanh nghiệp trên thị trường và phát triển các giải pháp đặc thù. Ví dụ như Tanca, nền tảng chấm công nhân viên. Trao đổi với NCĐT, ông Trần Viết Quân, Giám đốc Điều hành Tanca, cho biết Công ty đang tích hợp giải pháp công ty vào các nền tảng quản lý công việc đang vận hành ở Việt Nam như Lark, Bitrix24...

Theo ông Quân, các doanh nghiệp SaaS toàn cầu sẽ tập trung vào những giải pháp như họp trực tuyến, chat hay phần mềm văn phòng vì nhu cầu phổ biến với các doanh nghiệp. Trong khi đó, các giải pháp ngách và một số trường hợp cần hiểu luật ở từng quốc gia như chấm công, tính lương thưởng sẽ không được nhóm này chú trọng.

Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp như Tanca khi vừa né được cạnh tranh vừa hợp tác với các doanh nghiệp toàn cầu để tiếp cận khách hàng trả phí. Tính đến hiện tại, Công ty đang phục vụ hơn 2.000 doanh nghiệp.

Ngoài ra, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (A.I) cũng là một lợi thế cho những startup SaaS như Tanca. Ông Quân cho biết có những tính năng cần 30 ngày mới hoàn thiện thì với A.I, thời gian và nhân lực triển khai giảm đi đáng kể. “Chúng tôi có thể đưa các dịch vụ mới ra thị trường nhanh hơn. Tốc độ là lợi thế của những doanh nghiệp như Tanca”, ông nói.

Theo thông tin từ Yicai Global, các khoản lỗ của Lark đang được cải thiện và doanh thu định kỳ dự kiến năm 2024 là 300 triệu USD, tăng 50% so với năm ngoái. Dường như chiến lược trợ giá tìm kiếm khách hàng mới ở các thị trường ngoài Trung Quốc của Lark vẫn đang phát triển theo hướng tích cực. Điều đó đồng nghĩa với việc cuộc đua trợ giá giành thị phần ở cấp độ khu vực của doanh nghiệp này chưa dừng lại.

Dù các doanh nghiệp SaaS nội địa đã có kế hoạch ứng phó nhưng để tạo cơ hội cho nhóm này phát triển bền vững, nên chăng các cơ quan có thẩm quyền ở Việt Nam cần có hàng rào bảo vệ doanh nghiệp trong nước trước sự bành trướng của nhóm ngoại, như đã và đang làm với lĩnh vực thương mại điện tử.