Ngày quốc tổ Việt Nam toàn cầu năm 2019

“Tín ngưỡng thờ cúng vua Hùng” với tư cách là “kiệt tác truyền khẩu và phi vật thể đại diện của nhân loại”, được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp Quốc (UNESCO) công nhận năm 2012 đã chuyển tải những giá trị cội nguồn dân tộc đến kiều bào toàn thế giới, đồng thời quảng bá hình ảnh đất nước và con người Việt Nam với bạn bè quốc tế.

Ngày quốc lễ chung

Đang có một thực tế, thế hệ trẻ người Việt ở nhiều quốc gia trên thế giới chưa biết nhiều về cội nguồn dân tộc. “Các con tôi chưa biết nhiều về Giỗ Tổ Hùng Vương. Tôi giải thích cho các cháu về tín ngưỡng thờ cúng vua Hùng của người Việt nhưng điều đó là chưa đủ để thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về cội nguồn dân tộc”, bà Lê Thị Thu Thủy, Việt kiều Singapore, cho biết. Theo bà, việc tổ chức một ngày lễ chung, Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu, ở nhiều quốc gia trên thế giới là hành động thiết thực để thế hệ trẻ hiểu biết hơn về cội nguồn dân tộc, về tín ngưỡng thờ cúng Vua Hùng.

Giỗ Tổ Hùng Vương, ngày quốc lễ của dân tộc, tưởng nhớ công lao dựng nước của Vua Hùng Vương. Nghi lễ truyền thống được tổ chức hằng năm vào mùng 10.3 Âm lịch tại Đền Hùng, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ và được người Việt Nam trên toàn thế giới kỷ niệm.

Theo nghiên cứu của ông Nguyễn Quyết Tiến, Việt kiều tại Cộng hòa Séc, vào năm Khải Định thứ 2 (năm 1917) quan Tuần phủ Lê Tuy Ngọc trình Bộ Lễ quyết định ngày Quốc lễ là ngày mùng 10.3 Âm lịch, ngày 11.3 Âm lịch để dân sở tại làm lễ, thời gian mở hội thường từ mùng 8 đến mùng 10 và cũng từ đó lễ hội Đền Hùng ngày càng được tổ chức quy mô ở khắp nơi.

Sách Đại Việt lược sử và Đại Việt sử ký Toàn thư đều khẳng định nguồn cội của dân tộc Việt Nam tổ tiên là các Vua Hùng. Thời Hậu Lê đã cho soạn: “Ngọc phả Hùng Vương” có ghi từ đời nhà Minh, Lê, Lý, Trần rồi đến triều đại Hồng Đức vẫn cùng hương khói trong ngôi đền ở làng Trung Nghĩa.

Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương phản ánh tinh thần và ý thức dân tộc và sự kết nối kiều bào bốn phương. Biểu tượng này có ý nghĩa quan trọng trong chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc và xây dựng Tổ quốc. Tuy nhiên, hành trình về nguồn còn nhỏ lẻ, trong khi rất đông kiều bào trên thế giới mong muốn được dâng hương lên các Vua Hùng mà điều kiện không cho phép.

Dự án Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu xuất phát từ mong muốn có một ngày quốc lễ chung cho người dân Việt Nam trên toàn thế giới vào năm 2015, được tổ chức ở nhiều quốc gia theo một kịch bản chung, gồm 3 nội dung chính. Thứ nhất, bảo tồn và quảng bá rộng rãi Di sản văn hóa phi vật thể Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở nước ngoài. Thứ 2, đối thoại, hội thảo/tọa đàm khoa học, kết nối, giao lưu liên văn hóa giữa Việt Nam và các nền văn hóa trên thế giới. Thứ 3, thực hiện chiến lược quảng bá hình ảnh, thương hiệu, giá trị văn hóa Việt Nam. Rút kinh nghiệm từ các lần tổ chức Ngày Quốc Tổ trong năm 2018, kịch bản này đã được điều chỉnh để phù hợp với điều kiện của kiều bào ở từng nước.

Dự án Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu đã nhận được sự ủng hộ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, công văn số 12017/VPCP-QHQT, ký ngày 11.12.2018, về tiếp tục triển khai tổ chức ‘’Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu’’ ở nước ngoài, đồng thời, xây dựng dự án này thành đề tài khoa học cấp Quốc gia. Chủ tịch Hội Liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài, Trưởng ban Dự án Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu, ông Nguyễn Phú Bình, nhận xét, Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu, sáng kiến của kiều bào được cộng hưởng bởi các chính sách của Nhà nước đối với người Việt Nam ở nước ngoài, tạo sự lan tỏa mạnh mẽ cho hoạt động nhiều ý nghĩa này.

Sau những thành công của Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu năm 2018 tại Cộng hòa Séc, Nga, Hungary và Liên bang Đức, Dự án Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu đã và đang nhận được sự quan tâm của đông đảo bà con kiều bào trên thế giới, các hội đoàn, cũng như các tổ chức trong nước và quốc tế. Năm nay, dự án tiếp tục được triển khai tại một số nước ở châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ, thu hút đông đảo sự tham gia của kiều bào từ nhiều quốc gia.

Đang có gần 5 triệu người Việt Nam sinh sống, học tập và làm việc ở gần 100 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Tiến sĩ Nguyễn Thị Bích Yến, Ban vận động Dự án Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu, Việt kiều Áo, cho hay, theo kế hoạch mỗi năm Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu sẽ được thực hiện ở một số nước, để từ đó lan tỏa rộng khắp 5 châu lục.

Lan tỏa mạnh mẽ

Năm 2019, lần đầu tiên Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu được tổ chức tại Lào và tỉnh Udon Thani của Thái Lan, các buổi lễ diễn ra trang nghiêm, đúng với nét văn hóa tín ngưỡng của Việt Nam, được kiều bào hưởng ứng, ủng hộ và trân trọng sự nỗ lực của Hội Liên lạc với Người Việt Nam ở nước ngoài và Ban dự án.

“Con người có tổ có tông,
Như cây có cội, như sông có nguồn”.

Câu ca dao do Phó Chủ tịch, Tổng Hội người Việt Nam tại Lào, ông Khamhoung Xaychalem, đọc tại Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu ở Lào, gợi nhớ về quê hương, đất nước, nhưng ông nói: “Không phải ai cũng may mắn hiểu rõ cội nguồn dân tộc”.

Với lòng thành kính hướng về Đất Tổ, Chủ tịch Hội Người Việt tại Udon Thani, ông Lương Xuân Hòa, cho rằng, Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu là một trong những sự kiện văn hóa có ý nghĩa đặc biệt đối với cộng đồng người Việt Nam tại Thái Lan. Theo ông, trong tâm thức người Việt Nam từ bao đời nay, các Vua Hùng, những người đã có công khai sơn phá thạch, chống giặc ngoại xâm, lập nên Nhà nước Văn Lang. Tại Thái Lan có khoảng 100.000 kiều bào, riêng Udon Thani khoảng 10.000 người, với nhiều gia đình sinh sống lâu đời. Chủ tịch Hội Người Việt tại Udon Thani nói rằng, để bảo tồn văn hóa Việt Nam tại Thái Lan, những năm tới Hội sẽ tổ chức ngày Quốc Tổ Việt Nam vào dịp 10.3 để kiều bào ở Thái Lan có thể tham dự.

Trong khi đó, Đại sứ Việt Nam tại Lào, ông Nguyễn Mạnh Hùng, nhận xét, Ngày Quốc Tổ Việt Nam, một sự kiện của nội bộ người Việt Nam, được tổ chức thành công trọn vẹn cả về mặt đối nội và đối ngoại. Theo ông, từ thành công của năm 2019, những năm tới kiều bào có thể tự tổ chức Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu tại Lào. Đại sứ quán và các cơ quan đại diện sẽ cùng đồng hành, góp phần đảm bảo thành công của sự kiện này. “Ngày Quốc Tổ sẽ trọn vẹn hơn nếu có phối hợp chặt chẽ hơn giữa Ban vận động dự án và các tổ chức sở tại, cũng như có thêm thời gian để công tác chuẩn bị chu đáo hơn”, ông Hùng nói.