Các quốc gia Đông Nam Á đang trong "cuộc chiến" vẽ lại bản đồ chuỗi cung ứng

Thái Lan và Malaysia đang tích cực lôi kéo các nhà sản xuất, những công ty đang rời khỏi Trung Quốc tránh cuộc chiến thương mại. Hai quốc gia này đang muốn trở thành trung tâm sản xuất lớn khi chi phí lao động tăng cao, đe dọa vị thế Việt Nam để trở thành một điểm đến thay thế.

Hai nước đang đưa ra các ưu đãi về thuế để thu hút các nhà sản xuất trong khi Indonesia cũng đang xem xét các biện pháp tương tự. Những nỗ lực của họ có khả năng thay đổi mạnh mẽ mạng lưới chuỗi cung ứng ở châu Á.

Vào tháng 9, Thái Lan đã phê duyệt gói ưu đãi giảm một nửa thuế cho các tập đoàn nước ngoài hứa sẽ đầu tư ít nhất 1 tỷ baht (33 triệu USD). Để đủ điều kiện, nhà đầu tư phải thực hiện vào cuối năm 2021 và phải nhắm mục tiêu vào các lĩnh vực quan trọng như điện tử công nghệ cao và hóa sinh.

Đó là một phần trong dự án Hành lang kinh tế phía Đông (EEC), một khu công nghiệp đang được hình thành tại vùng biển phía đông của Thái Lan. EEC là phần trung tâm của chương trình nghị sự chính sách nhằm nhanh chóng nâng cấp Thái Lan từ một quốc gia có thu nhập trung bình thành một quốc gia phát triển.

Một khu công nghiệp tập trung vào các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ đi vào hoạt động ngay vào đầu năm 2020. CP Land, công ty bất động sản của tập đoàn lớn nhất Thái Lan - Charoen Pokphand, sẽ cùng sở hữu khu công nghiệp này với nhà thầu Trung Quốc là Tập đoàn Kỹ thuật Xây dựng Quảng Tây.

Nhiều doanh nghiệp Trung Quốc đang chuyển đến Thái Lan để tránh tác động của cuộc chiến thương mại Mỹ- Trung. Vào tháng 4, nhà sản xuất lốp Prinx Chengshan đã quyết định xây dựng một nhà máy trị giá 600 triệu USD tại đây. Dự báo của chính phủ cho thấy, dự kiến các công ty Trung Quốc đầu tư tại Thái Lan sẽ tăng 30% trong năm nay, lên 71,5 tỷ baht.

Ảnh: Bangkok post

Không chịu thua kém, tháng 10 vừa qua, Malaysia đã đưa ra một loạt các ưu đãi trị giá khoảng 1 tỷ ringgit (240 triệu USD) mỗi năm, trong vòng 5 năm. Các biện pháp này nhằm vào các tập đoàn lớn và các startup của nước ngoài, bao gồm giảm thuế cũng như trợ cấp tài chính.

Malaysia sẽ sớm chọn khoảng 60 công ty đa quốc gia và chính phủ sẽ vận động từng công ty một để đầu tư vào quốc gia này. Các công ty đến từ Trung Quốc và Nhật Bản dự kiến sẽ là một phần của đội ngũ.

Trong nửa đầu năm 2019, đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Malaysia tăng gần gấp đôi so với năm ngoái lên, 49,5 tỷ ringgit, theo dữ liệu của chính phủ. Cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ là một những tác động chính lên sự tăng trưởng này.

Các ưu đãi bổ sung được đưa ra để tăng tốc đầu tư và đưa Malaysia sớm trở thành một quốc gia phát triển. Vào tháng 10, Bộ trưởng Tài chính Malaysia, ông Lim Guan Eng cho biết các biện pháp này sẽ làm phong phú thêm chuỗi cung ứng và tạo ra khoảng 100.000 việc làm chất lượng cao trong vòng 5 năm.

Indonesia, quốc gia đông dân nhất của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, cũng đang tìm cách tham gia cuộc chiến đầu thu hút đầu tư từ nước ngoài. Vào cuối tháng 10, Tổng thống Joko Widodo yêu cầu một thứ trưởng ngoại giao, phụ trách các vấn đề kinh tế, tối đa hóa vị thế của Indonesia trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc.

Tuy nhiên, cho đến nay, Indonesia đã không hưởng lợi nhiều từ cuộc chiến thương mại. Chính phủ nước nay đang muốn đưa ra thêm các ưu đãi bao gồm việc bãi bỏ các quy định phức tạp và giảm thuế doanh nghiệp.

Tính tới thời điểm này, có thể nói, Việt Nam là quốc gia được hưởng lợi nhiều nhất từ cuộc chiến thương mại. Một cuộc khảo sát của Ngân hàng Thế giới cho thấy, trong số 33 công ty Trung Quốc công bố kế hoạch chuyển ra nước ngoài từ tháng 6 đến tháng 8, đã có 23 công ty đã chọn Việt Nam.

Dòng đầu tư mạnh đã giúp GDP của Việt Nam tăng trưởng hơn 7% trong quý III so với cùng kỳ. Trong khi, gần đây xuất khẩu từ cả Đài Loan và Malaysia chửng lại thì xuất khẩu của Việt Nam đã tăng 7,31% trong quý III.

Một phần tạo nên sự hấp dẫn đầu tư tại Việt Nam là chi phí lao động thấp.  Theo Tổ chức Thương mại Đối ngoại Nhật Bản, chi phí lao động ở Bangkok cao gấp 2,4 lần so với Hà Nội và Kuala Lumpur cao gấp 2,8 lần. Tuy nhiên, đến tháng 1 vừa qua, khoảng cách về chi phí lao động giữa hai thành phố trên giảm xuống chỉ còn 1,9 lần so với Hà Nội.

►Đông Nam Á sẽ hưởng lợi từ sáng kiến Vành đai - Con đường 2.0?

►Việt Nam trong hệ sinh thái kinh tế internet ở Đông Nam Á

Nguồn Nikkei Asian Review